اسلام ذوالقدرپور
پژوهشگر ارشد روابط بین‌الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
منابع قدرت بازیگران نظام جهانی در بستر آشوبناک جهان کنونی بیشتر تاکتیکی یا مصلحت‌گرا هستند.روندی که در حلقه‌های سیاست دفاعی، نظامی، تسلیحات، دیپلماسی شکل گرفته و عمل می‌کنند تا یک بازیگر بتواند منافع خود در مناسبات قدرت به‌ویژه تضمین بقای خود را برآورده سازد.این‌گونه منابع قدرت تاکتیکی یا مصلحتی(موقت)هزینه‌های عملیاتی سنگین برای بازیگران به‌ویژه دولت‌ها دارد، هزینه‌هایی که بسیار فراتر از سود یا منافع آنها می‌باشد.
در مقابل منابع قدرت تاکتیکی، منابع قدرت راهبردی قرار می‌گیرند که فراتر از تعریف کنونی منابع راهبردی یعنی توان نظامی، امنیتی و تسلیحاتی بوده و حلقه‌های فرهنگی، تمدنی و دیپلماسی عمومی را دربرمی‌گیرد.
منابع قدرت راهبردی در جهان آشوبناک و آنارشیک کنونی بر اندوخته‌های فرهنگی و تمدنی بازیگران بنیان شده و با کم‌ترین هزینه می‌تواند بیشترین منافع را برآورده سازد.منابع راهبردی قدرت در مناطق گوناگون جهان در نبردی پنهان قرار دارند، نبرد فرهنگی گروه‌های هنری، موسیقی، فیلم، ورزش،…تا گنجینه‌های نژادی، قومی، دینی یا مذهبی کهن و باستانی که گاه مانند اسطوره‌ها برسازی می‌شوند.
کشورهای آسیایی که از پیشینه تمدنی کهن برخوردارند، منابع راهبردی نهفته‌ای دارند که بزرگ‌ترین سدراه هژمونی مطلق غرب به‌ویژه ایالات متحده امریکا بر این کشورها و نظام جهانی شده است.
ایران را می‌توان ازجمله بازیگران پیشتاز تمدنی جهان برشمرد که ارزش کارایی منابع راهبردی نهفته خود را ندانسته یا تنها بخشی از این منابع که بیشتر جنبه ایدئولوژیک سیاسی دارند را پویا نموده است!
منابع راهبردی قدرت ایران در نظام جهانی به‌خصوص در جهان آشوبناک و نظم نوین جهانی برساخته از استاندارهای هژمون غربی را می‌بایست فراتر از قدرت نظامی و موشک‌های بسیار کارآمد بالستیک و هایپرسونیک یا پهپادهای ایرانی دانست.منابع قدرتی که یک مؤلفه آن هر ساله در مراسم جهانی اربعین حسینی نمایش داده می‌شود و بر توان راهبردی ایران مقابل رقیبان و دشمنان می‌افزاید.
اربعین حسینی را می‌توان تنها یکی از مؤلفه‌های قدرت راهبردی منطقه‌ای و جهانی ایران برشمرد که یکی از دو بال پرواز و پویایی ژئوپلیتیکی ایران است.اما بال دیگر ایران، ملیت و حوزه تمدنی ایران زمین است که پیشینه تاریخی آن مانند یک آرزوی دست نیافتنی برای تمام بازیگران نظام جهانی بوده است.
پیشینه تمدنی ایران زمین را می‌توان در چارچوب دولت‌های امپراتوری ایرانی در گستره جهانی و منطقه‌ای نگریست که بارزترین آنها امپراتوری کم‌نظیر هخامنشیان و پادشاه اسطوره‌ای آن کوروش کبیر به عنوان یک پیامبر الهی در افکار عمومی جهان جای گرفته است.
کوروش بزرگ که از دیدگاه باستان‌شناسان، مورخان ایرانی و خارجی، برخی اندیشمندان مسلمان و بلکه عالمان تشیع، همان ذوالقرنین و فرستاده ویژه خداوند بر زمین و مورد اشاره در سوره کهف هستند، نماد یک پیامبر کامل با مؤلفه‌های صلح و حکمرانی جهانی می‌باشد.
کوروش کبیر به عنوان شاه شاهان یا پیامبر بزرگ جهان باستان، نمادی از حکمرانی مطلوب و جهانی ایرانی دانسته می‌شود که دانش و هنر حکمرانی ایشان همچنان در قرن21مطلوب برشمرده شده و نه‌تنها آرزوی ایرانیان، بلکه رؤیای بسیاری شهروندان جهان است.
اکنون که ایران در یکی از سخت‌ترین بزنگاه‌های تاریخی خود در جهانی چنین آشوبناک مقابل دشمنانی بدسرشت قرار داشته و نیازمند انسجام فراگیر است، بزرگداشت حضرت کوروش به عنوان یک پادشاه بزرگ و پیامبر مصلح جهانی در هفتم آبان را می‌بایست همتراز با مراسم اربعین حسینی در راستای توان راهبردی ایران قلمداد نمود که مؤلفه‌های آن را می‌توان چنین برشمرد:
یکم–سازگاری حکمرانی با سپهر سیاسی و اجتماعی
بخشی از مسائل و چالش‌های چند دهه اخیر ایران به ناسازگاری سپهر سیاسی و اجتماعی کشور با حکمرانی بازمی‌گردد که پیامد نگرانی و ناخشنودی شهروندان ایرانی از نادیده گرفتن پیشینه تاریخی و تمدنی خویش است.
ناخشنودی شدید و فراگیر ایرانیان از حکمرانی کنونی اگر چه بر بحران اقتصادی و رفاه بنیان شده است، اما ریشه‌های آن به تقابل نظام جمهوری اسلامی با فرهنگ و تمدن ایرانی به‌ویژه تمدن هخامنشیان و دیگر سلسله‌های پادشاهی قدرتمند ایران بازمی‌گردد که سبب ناسازگاری شهروندان با نظام حکمرانی شده است.
تهاجم خرداد1404اسرائیل و امریکا به ایران و ادامه تهدیدات جنگی با رویکرد تغییر رژیم ایران، تاکتیک‌ها و ابزارهایی دارد که مهم‌ترین آنها تحریک شهروندان به شورش و انقلاب علیه نظام جمهوری اسلامی با رمزی به نام ایران باشکوه و تمدن بزرگ ایرانی است.چنین رویکرد تحریک آمیزی که از سوی سیاستگذاران راهبردی اسرائیل و امریکا طرح و اجرا شده، بر ناسازگاری سپهر سیاسی و اجتماعی ایران با حکمرانی بنیان شده است.
برگزاری شکوهمند بزرگداشت حضرت کوروش در7آبان را می‌توان یک مؤلفه بسیار اثربخش برای سازگاری فراگیر میان شهروندان و حکمرانی ایرانی قلمداد نمود که اثربخشی فراگیری بر توان راهبردی و بازدارندگی ایران خواهد داشت.
دوم–انقلاب تمدنی و بازنویسی گام دوم انقلاب
آزادسازی و بلکه تسهیل یا تبلیغ برگزاری مراسم بزرگ ملی و جهانی بزرگداشت کوروش کبیر به عنوان یک پیامبر مصلح جهانی همانند برگزاری مراسم اربعین حسینی در یک بازه زمانی مناسب در آبان ماه هر سال با جشن‌های ویژه، یک انقلاب فرهنگی واقعی از سوی حکمرانی است که می‌تواند در چارچوب بازنویسی گام دوم انقلاب به یک سیاست فرهنگی تبدیل گردد.
گرامیداشت حکمرانی جهانی مطلوب کوروش هخامنشی، ناساز با روندهای انقلاب فرهنگی شکست خورده مانند انقلاب فرهنگی ایران و انقلاب فرهنگی مائو خواهد بود، زیرا پیشینه فرهنگی و تمدنی حکومتداری مطلوب کوروش دارای حلقه‌های بیشمار داخلی و بین‌المللی است که پذیرش چنین انقلاب فرهنگی ملی‌گرا را آسان و پسندیده می‌سازد.
حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر ایران در رویکرد جدید خود بر پاسداشت فرهنگ و تمدن ایرانی تأکید دارند.این رویکرد را می‌توان در رویدادهای پس از تهاجم اسرائیل و امریکا به‌ویژه آنجا که در مراسم مهم شب عاشورای امسال به نوحه‌خوان مراسم می‌گویند:”ای ایران بخوان“، دیده شد.بنابراین انقلاب فرهنگی با زیربنای بزرگداشت حضرت کوروش می‌تواند در بازنویسی بیانیه گام دوم انقلاب مورد توجه قرار گیرد.
سوم–برسازی حکمرانی مطلوب جهانی مقابل الگوهای دروغین رقیبان
ایران در چند دهه اخیر به‌خصوص پس از رویدادهای وحشت‌آفرین بهار عربی با موجی از برسازی الگوهای حکمرانی منطقه‌ای دروغین روبرو شد که افکار عمومی ایران و منطقه را آشفته ساخته و بقای ایران را تهدید می‌کنند.
الگوی حکمرانی اردوغان، الگوی حکمرانی بن سلمان، الگوی حکمرانی بن زاید و…که خود به برسازی جهانی الگوهای دروغینی مانند جهان ترک، جهان عرب و…منجر شده‌اند، فضای رقابت دیپلماسی عمومی را بر ایران تنگ نموده و ایرانیان را با آرزوی چنین حکومت‌های دیکتاتوری نیز روبرو کرده است!
تبلیغ، بازآفرینی و نمایش حکمرانی مطلوب و جهانی کوروش بزرگ به عنوان یک پادشاه کاردان حاکم بر نیمی از جهان باستان، یک سیاستگذار راهبردی، یک پیامبر مصلح جهانی در چارچوب پیام منشور کوروش و…می‌تواند به برسازی یک الگوی حکومتداری اثرگذار جهانی منجر شود که پیش‌درآمدش شکستن بن‌بست بدبینی نسبت به ارزش‌های ملی‌گرای ایران و برگزاری یک مراسم بزرگداشت جهانی با محوریت شهروندان ایران زمین باستان برای کوروش بزرگ می‌باشد.
چهارم–مردمی سازی حکمرانی
ایران در دو سال گذشته با روندی از تهدیدات و بحران‌های حیاتی روبرو شد که در نهایت به تهاجم فراگیر اسرائیل و ایالات متحده به ایران منجر شد و انگاره“ایران برهنه“را در افکار سیاستگذاران منطقه‌ای و جهانی شکل داد.
انگاره ایران برهنه که بیشتر بر جداسازی شهروندان ایرانی از حکمرانی، تغییر رژیم یا براندازی نظام جمهوری اسلامی بنا شده با رویکرد ملی گرایی ایرانیان در زمان تهاجم اسرائیل به ایران، به بن‌بست رسید، اما همچنان بقای ایران را تهدید می‌کند.
کارآمدترین راهکار مقابله با انگاره ایران برهنه و تغییر رژیم ایران را می‌توان در این توصیه رهبر معظم انقلاب دید که“ای ایران بخوان“این توصیه می‌تواند این‌گونه تفسیر گردد که:برای ایران جمع شوید و از آن دفاع کنید.
این توصیه تنها از مسیر مردمی‌سازی حکمرانی و مشارکت فراگیر شهروندانی امکان‌پذیر است که دوست دارند گنجینه طلایی فرهنگ و تمدن خود مانند حکمرانی کوروش بزرگ را برسازی نموده و جهانی سازند.
برگزاری جشنواره جهانی کوروش بزرگ به عنوان یک حکمران توانمند و یک پیامبر مصلح جهانی، نیازمند چنین چارچوب حقوقی و سیاسی است:
-
تصویب آزادی و حمایت دولتی از مراسم بزرگداشت کوروش و الگوی حکمرانی مطلوب ایران زمین در شورای عالی امنیت ملی ایران.
-
تعیین ستاد طراحی و برگزاری جشنواره کوروش کبیر با کارگروه‌های مورد نیاز.
-
اعلام تعطیلی رسمی روز7آبان به عنوان یک جشن ملی و جهانی در تقویم ایران.
-
برگزاری مراسم‌هایی مانند پیاده‌روی ملی و جهانی به سوی تخت جمشید و آرامگاه کوروش.
-
واگذاری بخش مهم برگزاری جشن کوروش به شهروندان ایران و دوستداران جهانی فرهنگ پارسی.
و…
پنجم–مزایای اقتصادی مراسم جهانی روز کوروش
در جهان کنونی، سیاستگذاری خارجی کارآمد نیازمند همراهی و همکاری دیگر حلقه‌های سیاستگذاری است.سیاست خارجی موفق و مطلوب می‌تواند افزون بر دیپلماسی عمومی و افزایش مشروعیت نظام سیاسی، سبب رونق اقتصاد و برتری اقتصادی نیز گردد.
برگزاری یک مراسم ویژه و جهانی برای کوروش بزرگ می‌تواند اقتصاد بیمار ایران را به حرکت درآورد.طرح‌ریزی و اجرای یک بزرگداشت ملی و جهانی با عنوان کوروش کبیر پیامبر صلح و آزادی می‌تواند گردشگری ایران را دگرگون ساخته و میلیون‌ها جهانگرد خارجی را روانه ایران سازد.
در عصری که اقتصاد و توان راهبردی بیشتر کشورهای همسایه و رقیبان ایران بر اقتصاد کردشگری بنیان شده است، مراسم زادروز کوروش نه‌تنها یک انقلاب فرهنگی و تمدنی، بلکه زیربنای یک انقلاب اقتصادی برای ایران را شکل می‌دهد که اقتصاد و توسعه کشور را تغییر و بهبود خواهد داد.
تبدیل استان فارس به کانون تمدن چند هزار ساله ایران زمین بزرگ، می‌تواند شیراز و تخت جمشید را قطب گردشگری منطقه نموده و برتری مطلق رقیبانی مانند ترکیه، امارات متحده عربی، ارمنستان و…در گردشگری را به سود ایران، دگرگون سازد.
*
جهان برآشفته کنونی که بر استانداردهای سطله‌جوی غرب به‌ویژه ایالات متحده امریکا بنیان شده است، سیاست‌ها و ابزارهای پیشین سیاستگذاری و حکمرانی بسیاری بازیگران نظام جهانی را ناکارآمد ساخته است.در چنین شرایطی است که ایران نمی‌تواند با سیاست‌ها و ابزارهای کنونی خود مقابل دیگر بازیگران رقیب و دشمن ایستادگی کند.بنابراین یک انقلاب فرهنگی و حکمرانی برای ادامه حیات ایران در نظام جهانی ضرورت دارد.
انقلاب فرهنگی و تمدنی که بتواند شهروندان ایران کنونی و شهروندان پهنه بزرگ ایران زمین باستان را گراگرد یک مؤلفه ویژه، انسجام بخشیده و متحد سازد تا منبع قدرت راهبردی ایران شوند، آن‌هم در شرایطی که تاب آوری سپهر سیاسی و اجتماعی ایران به شدت کاهش یافته و خدشه‌پذیر شده است..
اصل حکمت حکمرانی مطلوب ایرانی بر آنست که از گنجینه‌ای گرانبها و بی‌همتا مانند کوروش کبیر به عنوان یک منبع قدرت راهبردی برای برسازی ایران مقتدر بهره گرفته شود.
اگر اربعین را یکی از ستون‌های قدرت راهبردی و نمایش قدرت خارجی ایران بدانیم، برگزاری جشنواره ملی و جهانی کوروش کبیر را می‌توان دیگر ستون توان راهبردی و قدرت ژئوپلیتیکی در حوزه ایران زمین باستان دانست.ایران بین دو ستون قدرت راهبردی اربعین حسینی و جشن کوروش کبیر به آرامش و ثبات خواهد رسید.
اکنون که مراسم اربعین حسینی در دو دهه اخیر به عنوان یک مؤلفه قدرت راهبردی ایران و محور مقاومت در کارزار قدرت جهانی، کارآمدی خود را نشان داده و تجربه برگزاری این مراسم نیز مطلوب بوده است، ضرورت دارد تا مراسمی همتراز و همسنگ با اربعین حسینی در چارچوب جشنواره‌ای بزرگ برای بزرگداشت پادشاه جهان باستان کوروش کبیر طرح‌ریزی و از همین امسال اجرایی گردد.
اکنون زمان یک انقلاب فرهنگی ملی در ایران فرا رسیده تا ملی گرایی عقلانی و مطلوب زیربنای اقتدار راهبردی ایران گردد.ملی گرایی عقلانی که می‌تواند اقتصاد و تجارت ایران را دگرگون و بهبود بخشد، منابع قدرت راهبردی ایران به خصوص وحدت و انسجام داخلی را تقویت و افزایش داده، برتری ژئوپلیتیکی ایران را بازیابی کند.
بزرگداشت کوروش کبیر در 7 آبان امسال می‌تواند منبع بی‌پایان از قدرت و مشروعیت جهانی برای ایران باشد که افزون بر سنجش تاب آوری سپهر سیاسی و اجتماعی، شاید بقای ایران به این جشنواره و شیوه طراحی و اجرای این انقلاب ملی نیز گره خورده باشد.