غنی سازی صفر در چارچوب تحریم صفر و تنش صفر
اسلام ذوالقدرپور کارشناس روابط بینالملل مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC سیاستگذاری خارجی در چند دهه اخیر برای برخی بازیگران کنشگر نظام جهانی به گونه ای آرمانی شده که یک سیاست و گاه یک تاکتیک خاص به عنوان هویت یا زیربنای هویت یک حکمرانی تبدیل شده است. تبدیل یک سیاست یا تاکتیک آرمانی به راهبرد سیاست خارجی یا هویت یک بازیگر در نظام جهانی، مناسبات قدرت را به شدت تنش آفرین نموده و منابع و منافع وی را محدود و شکننده میسازد. تغییر چنین الگویی یا گذار از این الگو به یک الگوی جدید در سیاستگذاری خارجی، با آسیبها و چالشهای بیشماری روبرو میگردد، زیرا رویکرد گذار به منزله تغییر هویت تفسیر میگردد. سیاستگذاری خارجی ایران در چند دهه اخیر با چنین الگوی آسیبزایی مدیریت شده است. الگویی که هر سیاست و تاکتیک سیاستگذاری خارجی بهخصوص در مقابل ایالات متحده امریکا همانند هویت یا زیربنای هویت ایرانی برسازی شده است!
تشدید رقابت راهبردی در شرق آسیا با افزایش فروش سلاح آمریکا به تایوان
فاطمه خادم شیرازی پژوهشگر و مدرس دانشگاه مرکز بینالمللی مطالعات صلح IPSC رویکرد آمریکا در افزایش کمسابقه فروش تسلیحات به تایوان، بازتابدهنده تغییری چشمگیر در راهبرد بازدارندگی واشنگتن محسوب میشود. تحولات اخیر در حوزه تسلیحات و روابط آمریکا، تایوان و چین، به نقطهای حساس رسیده که ابعاد استراتژیک، امنیتی، اقتصادی و منطقهای آن، بهشدت درهم تنیدهاند.آمریکا، بهویژه در دولت اول ترامپ و حتی پس از آن، سطح فروش تسلیحات به تایوان را از سقف تاریخی فراتر برده و بازدارندگی خود را در مقابل چین تقویت کرده است. طبق گزارش رویترز، این تصمیم حاصل اجماع واشنگتن برای مقابله با تشدید فشار نظامی پکن است. همزمان، نگرانیهایی هم در خصوص میزان وفاداری آینده دولت ترامپ به تایوان و مشکلات سیاستهای مبتنی بر خودیاری و هزینهسازی برای تایوان ایجاد شده است. سیاستگذاری امنیتی آمریکا، همراه با ابزارهای قانونی نظیر تحریمهای CAATSA، نخست برای مقابله با روسیه، ایران و کره شمالی وضع
اهتمام اروپا در تداوم حمایت تمام عیار از اوکراین
علی بمان اقبالی زارچ کارشناس ارشد مطالعات اورآسیا ipsc-مرکز بین المللی مطالعات صلح پرداختن به بحران اوکراین و حمایت تمام عیار از این کشور در تقابل با روسیه هم چنان اولویت اساسی اتحادیه اروپا در کنار پیگیری راهبرد استقلال و خودمختاری دفاعی و امنیتی می باشد و سلسله اقدامات رهبران قاره سبز حکایت اهتمام و اراده تمام عیار در نزاع محور یورآتلانتیکی با مسکو می باشد؛ همزمان در عین اقدامات متنوع و متکثر برای پایان بخشیدن به این نزاع فرسایشی و هزینه مند در هر دو بعد انسانی و مادی؛ حملات هوایی؛ موشکی و پهپادی طرفین سیر صعودی طی می نماید. رهبران اروپایی در روزهای اخیر تصمیمات جدیدی در وضع تحریم های جدید و حذف محدویت طولی حملات موشکی اوکراین به عمق خاک روسیه اتخاذ نموند در همین راستا در تاریخ ۲۶ مه، فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، اعلام کرد که آلمان، ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه تمام محدودیتهای مربوط
سندروم قورباغه الگوی هویتی اعراب در سکوت مقابل کشتار شهروندان جهان عرب!
اسلام ذوالقدرپور کارشناس روابط بینالملل مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC از زمان پیدایش دولت ملت پسا صلح وستفالی، تلاش حاکمان و سیاستگذاران بر اصلاح، تغییر و همسازی هویت ملت با حاکمیت بوده است. ملتی که بنیان دولت مدرن در نظر گرفته میشود و در رهیافت پسامدرن به نام شهروند یا شهروندان دارای نقش اساسی در حکمرانی مطلوب برشمرده میشوند. بخش مهمی از فرآیند ملت سازی به برسازی هویت شهروندان وابستگی دارد که افزون بر منابع و پیشنه تاریخی هر کشور، به انگاره، نیات و اهداف حکمرانی یا همان سیاستگذاری عمومی دولت بازمیگردد. در عصر پسامدرن، هویتها در چارچوب فراملی و جهانی تعریف شده و شهروندان جهانی و حکومت جهانی را برمیسازند که هویتها بی مرز شدهاند. شهروند جهانی یا پست مدرنیست، الگویی است که اندیشمندان غربی برای گسترش هویت و استانداردهای فرهنگی و زیستی غرب در سراسر جهان بهویژه شرق و جهان اسلام طراحی و اجرا نمودهاند. استانداردهایی
سیاست متوازن پاکستان در نظام چند قطبی: رویکرد اسلامآباد در جنگ روسیه و اوکراین
فاطمه خادم شیرازی پژوهشگر و مدرس دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC سیاست خارجی پاکستان با در نظر گرفتن سه عامل کلیدی: منافع ملی در محیط منطقهای پیچیده، فشارهای ژئوپلیتیک قدرتهای بزرگ، و ملاحظات اقتصادی داخلی شکل گرفته است. یکی از ویژگیهای متمایز سیاست خارجی پاکستان در بازههای مختلف زمانی، رویکرد بیطرفی محتاطانه در مواجهه با بحرانها و تضادهای بینالمللی بوده است. این رویکرد که با هدف حفظ تعادل در روابط با قدرتهای بزرگ و همچنین تمرکز بر سیاستهای داخلی دنبال میشود، در سالهای اخیر، بهویژه پس از جنگ روسیه و اوکراین، اهمیت بیشتری پیدا کرده است. – بحران اقتصادی و انرژی پاکستان جنگ روسیه و اوکراین تاثیرات اقتصادی مهمی بر پاکستان داشته است. این جنگ باعث افزایش قیمت جهانی انرژی، بهویژه گاز طبیعی شد که پاکستان بهشدت به واردات آن وابسته است و در نتیجه، هزینههای تولید، حملونقل و کشاورزی در پاکستان بالا رفت. همچنین اختلالات
سیاست فرهنگی و قدرت نرم قزاقستان
دکتر گلناز سعیدی استاد دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC مقدمه در جهان چند قطبی امروز، قدرت دیگر صرفاً در توان نظامی یا اقتصادی خلاصه نمیشود، بلکه توانایی تاثیرگذاری بر افکار عمومی، فرهنگ و ارزشهای دیگران نیز اهمیت یافته است؛ این نوع قدرت که جوزف نای آن را «قدرت نرم»( Soft Power) نامید، نقش مهمی در سیاست خارجی کشورها ایفا میکند. قدرت نرم بر پایه جذابیتهای فرهنگی، ارزشهای سیاسی، و مشروعیت بینالمللی یک کشور استوار است و از طریق آن میتوان بدون اجبار، رفتار سایر کنشگران را شکل داد یا متقاعد کرد. قزاقستان، بهعنوان کشوری محصور در خشکی در آسیای مرکزی، با داشتن موقعیتی ژئوپلیتیک ویژه، در دهههای اخیر تلاش کرده است تا با بهرهگیری از ظرفیتهای فرهنگی، آموزشی و دیپلماسی عمومی، تصویری مثبت از خود در عرصه بینالملل ارائه دهد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، این کشور در تلاش بوده تا از هویت پسااستعماری عبور کرده
کتاب رژیم صهیونیستی در حوضه نیل و منطقه دریاچه های بزرگ آفریقا از مریم وریج کاظمی
کتاب رژیم صهیونیستی در حوضه نیل و منطقه دریاچه های بزرگ آفریقا از مریم وریج کاظمی توسط انتشارات مرکز آموزشی و پژوهشی شهید سپهبد صیاد شیرازی منتشر شد. در این پژوهش مزیتهای ژئوپلیتیکی-ژئواکونومیکی-ژئواستراتژیکی و هیدروپلیتیکی کشورهای حوضه رود نیل و منطقه دریاچههای بزرگ آفریقا بررسی شد که همواره جزء اولویتهای اساسی رژیم اسرائیل در تدوین کُدهای ژئوپلیتیک به شمار می آیند. بی تردید نگاه هیدروپلیتیک-ژئواستراتژیک و ژئوپلیتیک اسرائیل به شماری از کشورهای حوزه رود نیل و منطقه دریاچههای بزرگ آفریقا، ضمن ارتقاء بخشیدن به توسعه اقتصادی-تجاری این رژیم، می تواند ثبات داخلی کشورهای این منطقه را متزلزل و ترتیبات امنیتی جدیدی با توجه به مسائل قومی-قبیله ای برای بعضی از کشورهای حوضه رود نیل و منطقه دریاچههای بزرگ آفریقا به وجود آورد که در نهایت باعث افزایش نفوذ و حضور اسرائیل در این مناطق شود و البته چالش های را نیز شکل دهد. اسرائیل با اجرا و پیگیری توافقنامه
رویکرد کنونی روسیه به طالبان: از حذف برچسب تروریستی تا تعمیق همکاریهای استراتژیک
دکتر معصومه محمدی پژوهشگر روابط بین الملل مرکز بین المللی مطالعات صلح -IPSC در پی تحولات ژئوپلیتیکی منطقه و بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، روسیه سیاستی عملگرایانه و تدریجی را در قبال این گروه اتخاذ کرده است. حذف طالبان از فهرست سازمانهای تروریستی در آوریل ۲۰۲۵، افزایش تعاملات دیپلماتیک، همکاریهای امنیتی و اقتصادی، و تلاش برای ایفای نقش میانجی در مناقشات منطقهای، نشاندهندهٔ تغییر رویکرد مسکو از تقابل به تعامل با طالبان است. بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در سال ۲۰۲۱، منجر به تغییرات اساسی در سیاست خارجی کشورهای منطقهای و فرامنطقهای شد. روسیه، با در نظر گرفتن منافع ژئوپلیتیکی و امنیتی خود، رویکردی محتاطانه اما عملگرایانه را در قبال طالبان اتخاذ کرده است. این رویکرد شامل تعاملات دیپلماتیک، همکاریهای امنیتی و اقتصادی، و تلاش برای تثبیت موقعیت خود بهعنوان بازیگر کلیدی در معادلات منطقهای است. حذف طالبان از فهرست سازمانهای تروریستی در آوریل ۲۰۲۵،
بازخوانی شخصیت ترامپ و نتایج تمایل به تفکر خارج از چارچوب
ابراهیم اخلاصی پژوهشگر، نویسنده و مدرس دانشگاه مرکز بینالمللی مطالعات صلح -IPSC دونالد ترامپ در این مدت کوتاه، دو تصویر ناهمگن و در عین حال نازیبا را از خود در قامت رئیس جمهور ایالات متحده نقش و ثبت کرده است که یکی در اروپا و دیگری در چهاردهم ماه (می) در غرب آسیا به وقوع پیوسته است که تفسیر رویداد اروپایی را به نقل از یک متخصص بحران روابط برایتان می نویسم و دیگری را از آنچه اکنون در حال وقوع است: کارل پتر ویرسن درمان گر بحران روابط و استاد ترومای خودشیفته که عمدتا تجربیات ناخوشایند و وضعیت های روانی شوک و اضطراب را بررسی و تحلیل می نماید در خصوص ترامپ و تحقیر شدید و مشمئز کننده رئیس دولت اوکراین می گوید: امروز به شکل دردناکی آشکار شده است که اعمال قدرت خودشیفته روان پریشانه چگونه بنظر می رسد، آنجا که یک رئیس جمهور، رئیس دولت
جایگاه ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک یونان
مریم وریج کاظمی پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC موقعیت جغرافیایی یونان در شرق مدیترانه نقش این کشور را در سیاست های ژئواستراتژیک قدرت های منطقه ای و جهانی برجسته می کند. کنترل دریای اژه در اختیار یونان است، بنابراین این کشور ترانزیت بین دریای مدیترانه و دریای سیاه و همچنین جزایر نزدیک به سوریه و خطوط کشتیرانی که از کانال سوئز مصر خارج می شوند را کنترل می نماید. از سوی دیگر، یونان نقش اصلی را در برنامه ریزی نظامی قدرت های بزرگ ناتو ایفا کرده است به طوری که نزدیکی یونان به دریای سیاه و اوکراین توانست مداخله ناتو در بحران اوکراین- که مستلزم استقرار نیروی دریایی ایالات متحده در دریای سیاه و افزایش نیروهای ناتو در اروپای شرقی است-، را تسهیل نماید. همچنین یونان نقش مهمی در مداخلات ناتو در خاورمیانه داشته است، بدین ترتیب این منافع ژئواستراتژیک به تنشها در داخل اتحاد ناتو
تسلیحات، تغییرات، انزوا: مهندسی استراتژی ترامپ در خاورمیانه
فاطمه خادم شیرازی پژوهشگر و مدرس دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC یادداشت سیاستهای دونالد ترامپ علیه ایران در خاورمیانه، خصوصاً طی سفر به عربستان، نشاندهنده تلاش سازمانیافتهای بود برای تغییر موازنه قدرت در منطقه. ترامپ از ابزارهایی نظیر فشار اقتصادی، جنگ روانی، و تحقیر ایران به شکل مستقیم و غیرمستقیم بهره برد تا به اهداف خود در مهار قدرت منطقهای ایران دست یابد. این سیاستها دقیقاً مشابه راهبرد “فشار حداکثری” بود که از ابتدای دوره ریاستجمهوری او آغاز شد. خروج از برجام و اعمال تحریمهای گسترده علیه ایران، موجب شد که ترامپ بر این تصور اصرار ورزد که ایران از طریق فشار اقتصادی و معرفی مشکلات داخلی، در نهایت مجبور به پذیرش خواستههای واشنگتن خواهد شد. او از تریبونهای دیپلماتیک مانند سفر به ریاض، و ابزارهای روانی نظیر رسانهها، برای برجسته کردن مشکلات داخلی، ضعف مدیریت، و نارضایتی عمومی استفاده کرد تا میان مردم و دولت ایران
دریچه ای به تفسیر کتاب، فلسفه امروزین علوم اجتماعی با نگرش چند فرهنگی
ابراهیم اخلاصی پژوهشگر، نویسنده و مدرس دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC این کتاب اثری بسیار زیبا از برایان فی فیلسوف آمریکایی و با ترجمه خشایار دیهیمی می باشد که در 458 صفحه توسط طرح نو نشر گردیده است. این اثر رویکردی جدید نسبت به فلسفه علوم اجتماعی است و پیرامون تجربه سهیم بودن انسان ها در جهان امروزین بحث می نماید که در آن افراد، تفاوت های بسیار زیادی با یکدیگر داشته و باید این تفاوت ها را پذیرا باشند. نویسنده تاکید دارد اساسا اصالت به تعدد و تنوع فرهنگ های مختلف در جهان است که توجه و تمرکز ما را به سمت فرصت ها و در عین حال خطرهای جهانی پر از تفاوت می کشاند. زبان روشن و قابل فهم در این اثر عالمانه باعث شده است تا ذهن خواننده موضوعات نوپدید فرهنگی را درک و فهم نماید و در عین حال نیز از نویسنده، یک پژوهشگر
تغییر در الگوی سیاستگذاری خارجی ایران؛ ایران فرصتها را انتخاب میکند نه بازیگران را !
اسلام ذوالقدرپور کارشناس روابط بینالملل مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC سیاستگذاری خارجی مطلوب در عصر آنارشی کنونی بر ناپایداری سیاستها و تاکتیکها استوار شده، انتخاب الگوهای راهبردی و تاکتیکی گوناگون و بلکه ناسازگار با یکدیگر را همزمان با یکدیگر توصیه میکند. اگر قرار باشد در جهان آشفته کنونی اصل ” ناپایداری سیاستها و پایداری منافع راهبردی ” را به عنوان اندیشه رئالیسم قدرت، اجرایی و بقای بازیگر در نظام جهانی تضمین گردد، میبایست آماده تغییر ناگهانی سیاستها و گذار فوری از تاکتیک کنونی به تاکتیک جدید بود. چنین چارچوب سیاستگذاری خارجی نیازمند الگویی از بیطرفی فعال است که به جای قرار گرفتن در یک طرف تقابل قدرت، به دنبال فرصتها باشند. پرسش اصلی در چنین فرآیندی این است که: کدام طرف نظام جهانی باشیم؟ دهها پاسخ برای این پرسش وجود دارد. اما پرسش مطلوب با توجه به شرایط زمانی و مکانی بازیگر در جهان آشوبناک میتواند چنین باشد که:
افغانستان و استراتژی چند جانبه ازبکستان: همکاری در سایه رقابتهای ژئوپلیتیکی
فاطمه خادم شیرازی پژوهشگر و مدرس دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC سیاست ازبکستان به عنوان یکی از کشورهای کلیدی آسیای مرکزی ،در قبال افغانستان به شدت تحت تأثیر عوامل منطقهای و بینالمللی است و به صورت عمل گرایانه و چندجانبهگرایانه سازماندهی شده است. این سیاست با تأکید بر دیپلماسی، همکاریهای منطقهای و ایجاد توازن بین مسائل امنیتی و اقتصادی برای مقابله با تهدیداتی است که از بیثباتی افغانستان ناشی شده و ممکن است به آسیای مرکزی سرایت کند ؛شکل گرفته است.ازبکستان در رابطه با افغانستان با چالشهای پیچیدهای در حوزههایی چون تغییرات جمعیتی، سیاستهای آبی، تعامل با طالبان، و رقابتهای منطقهای مواجه است. آیا سیاستهای عملگرایانه ازبکستان برای حفظ توازن بین مسائل امنیتی و اقتصادی به عنوان یک بازیگر کلیدی در فرآیندهای منطقهای و بینالمللی مرتبط با افغانستان باقی خواهد ماند؟ 1- سیاست عمل گرایانه و چندجانبهگرایانه سیاست عمل گرایانه و چندجانبهگرایانه سیاست خارجی منطقهای ازبکستان
رقابت های ژئوپلیتیکی در مدیترانه: کریدور ترکیه – ایتالیا – تونس
مریم وریج کاظمی پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC منطقه دریای مدیترانه در حال تبدیل شدن به یکی از نظامی ترین مناطق جهان است، زیرا کشورهای ساحلی و قدرت های خارجی به جهت تسلط بر ذخایر و ترانزیت انرژی در حال تقویت حضور دریایی خود در این منطقه هستند. رقابت بین دولتی در مدیترانه به طور آشکارا ژئوپلیتیکی می شود زیرا مشارکت های اقتصادی ناشی از ذخایر گاز به اتحادهای سیاسی-نظامی تبدیل شده است، از این رو ذخایر گاز طبیعی مدیترانه همچنان رقابت های ژئوپلیتیکی منطقه ای را تشدید می کند. در این بین ترکیه، مصر، فرانسه و ایتالیا – چهار کشور بزرگ حوزه مدیترانه – درگیر یک بازی بزرگ جدید برای منابع انرژی و مسیرهای حمل و نقل تجاری منطقه هستند. خط گسل ژئوپلیتیکی بین این چهار کشور، مشارکت عمیقتر بین فرانسه و مصر که مخالفت حضور ترکیه هستند را نشان میدهد، در حالی