مركز بين المللي مطالعات صلح – IPSC
آینده حضور میدانی و نظامی داعش در عراق و سوریه و عوامل مؤثر بر این امر همواره مورد نظر بسیاری بوده است. در همین بین برای بررسی بیشتر آینده این وضعیت گفتگویی با دکتر رضا کاویانی داشته‌ایم:
واژگان کلیدی: آینده، داعش، استراتژی، عراق، سوریه، موصل، تحولات میدانی
مركز بين المللي مطالعات صلح: آینده داعش تحت تاثیر چه عوامل و متغییر های قرار خواهد گرفت ؟
داعش در عراق و سوریه تقریبا با شکست کامل مواجه شده است، کارکرد آنها سه سال در موصل و یا بخش های دیگری از عراق مانند خنجری در قلب آنها فرو رفت. این اقدام با خیانت چند فرماندهان نظامی شروع شد و گرنه آنها چنین قدرتی نداشتند .کشورهای عرب خلیج فارس اخیرا سر مسئله حمایت از تروریسم به جان هم افتادند، ولی هیچ کدام درباره حمایت از داعش حرفی نمی زند . در صورتی که مطالب و فیلم و مستند های زیادی ساخته شده نشان میدهد این کشورها در حمایت از داعش نقش دارند . اتفاقی که بعد از این می افتد، جمع آوری نیروی باقی مانده داعش و آنهایی که توانسته اند فرار کنند و یا قرار است بعدا ملحق شود و ماموریت های به اروپا و به آسیای شرقی است. تصور بر این است که مسیر بعدی آنها کشورهای آسیای شرقی مثل فلیپین و بخش هایی از تایلند و چین است . چنانچه اکنون چین هم سعی می کند که داعش با مسلماناش خیلی تماس نداشته باشد . ولی کشورها و بخش های ضعیف منطقه دچار آسیب خواهد شد که مالزی و اندونزی هم مستثنی نخواهد بود.
مركز بين المللي مطالعات صلح: باتوجه به وضعیت کنونی از لحاظ تغییر نیرو و رفتار تاکتیکی داعش چه تغییراتی خواهد داشت؟
داعش تاکتیک به خصوصی ندارد. آنها مرتب تغییر تاکتیکی میدادند و این تغییر تاکتیک به دلیل تعدد حامیان آنها بود. چون فقط مجاز بودند با روش های آنها که سلاح و پول آنها را هزینه کنند .البته آنها از جان گذشته هستند، عملیات را انتحاری می بینند و خودشان را در بهشت تصور می کنند . اکنون نیز تاکتیک آنها بر اساس حامی خود تغییر خواهد کرد. اگر ترکیه حمایت کند ، برنامه های خود را میدهد و اگر قطر و یا آمریکا حمایت کند برنامه ی خاص خود را به آنها خواهد داد. هر کدام از این کشورها به گونه ای به اینها نزدیک شدند و یا از آنها کارهای خواستند .
مركز بين المللي مطالعات صلح: با توجه به وضعیت کنونی حرکت جغرافیایی داعش چه تغییراتی خواهد داشت ؟
حرکت آنها به سمت شرق خواهد بود. لذا اگر در اروپا اگر اتفاقاتی می افتد ، فقط برای یک خواسته مقطعی است از دولت مردان آنها . مسیر حرکت داعش به سمت شرق خواهد بود . به نظر میرسد از نگاهی چین نباید خیلی در آرامش باشد ، رشد اقتصادی ده درصدی آنها ، برای آمریکا خوشایند نبوده است. در سال 2008 اتفاقی افتاد نتوانست مقداری مسیر رشد آنها را کند و کنترل کنند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: برخی ها معتقدند که داعش الگوی طالبان را مد نظر خواهد داشت، یعنی از جنگ های منظم دارای سرزمین به جنگ های نامنظم حرکت خواهد کرد. آیا الگوی القاعده یا طالبان با توجه به از دست دادن زمین های زیاد در این کشورها می تواند مد نظر داعش باشد ؟
خیر . جنگ های منظم زمانی میتواند اتفاق بیفتد که طرف دارای سرزمینی باشد. ولی اینها ظاهرا زمین را از دست دادند پس باز هم به حرکات چریکی و انتحاری رو خواهد آورد. ولی باز اینکه کدام مقصد را بیارند عرض کردم ، اکنون چندین کشور را می توان نام برد. اشخاص وابسته به سیستم های حکومتی ّآنها و یا خود حکومت که حمایت کردند. آنها این قضیه به خاطر این است که گروهی که از جبهه جنگ و مبارزه بر می گردند، آنها ناآرام هستند. اینها در هیچ کشوری نمی توانند شهروند عادی باشند، پس برای اینها باید کاری ایجاد کنند .کاری که اینها هم خوب می توانند انجام دهند ، جنگیدن هست . داعش که از حق نگذریم؛ با تعداد نیروی کم خیلی باصلابت می جنگیدند. بحث های خیانت مناطق رزمنده وقتی جانش را که مهمترین داشته اش هست، برایش مهم نباشد ، دیگه خیلی کار ها میتواند انجام دهد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: جغرافیای داعش با توجه به اتحادیه ی اروپا و آفریقا چگونه خواهد بود؟
عملیات مقطعی در کشورهای اروپا انجام خواهند داد ، بدون شک، ولی اینها برای باج گیری و گرفتن حمایت های بیشتر آنهاست. ماموریت آنها هنوز تمام نشده .کشورهای آفریقایی هم این ضایعه را دارد و داعش آمادگی دارد که به بخش های از کشورهای آفریقا اعلام وفاداری کردند ، بچسبد. گروهی از داعش عملیات مقطعی در اروپا انجام خواهد داد ولی باز هم مسیر اصلی آنها آسیای شرقی خواهد بود .
مركز بين المللي مطالعات صلح: باتوجه به وضعیت جغرافیایی افغانستان و نزدیکی آن به حوضه ی آسیای مرکزی و همچنین چین ، تا چه حد امکان گسترده شدن نیروی های بازگشتی داعش از عراق و سوریه به مناطق قبایلی پاکستان و افغانستان وجود دارد؟
مسلما این بخشی از نقشه ی خراسان آنها هست که داعش در این مناطق جمع خواهد شد . باز هم تصور بر این هست که آنجا پایدار نخواهد بود. اینها قطعا با طالبان همخونی هایی دارند. آمریکا باید وضعیت منطقه را به گونه ای فراهم کند که خیالش از امنیت اسرائیل راحت شود و به رقابت های منطقه ای بپردازد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: باتوجه به وضعیتی که فرمودید آینده رابطه ی داعش با جریان های بزرگی مثل القاعده و سایر جریان های تند رو در کشورهای اسلامی، چگونه خواهد بود؟
این رابطه عمیق تر خواهد شد و همکاری آنها بیشتر خواهد شد. آنها فقط به افغانستان و پاکستان فکر نمی کنند چون باخت آنها در این مناطق آنها را تحریک می کند که به سمت دیگری هم حرکت خواهد کرد .
مركز بين المللي مطالعات صلح: یعنی باتوجه به اختلافات عمیق داعش با القاعده در قبل روابط آُنها عمیق تر خواهد شد ؟
بله همکاری آنها بیشتر و عمیق تر خواهد شد. اما وضعیت افغانستان با 5 سال پیش خیلی فرقی نکرده , همینطور یکی دو تا عملیات دربعضی مناطق انجام میدهد و دو تا بخش میگیرد و ولی نتوانستند تمرکزشان را انسجام بخشد که بتواند یک استان را بگیرد و آن را بتواند به روش اسلامی خود اداره کند.کمکی که القاعده خواهد در این راستا.
مركز بين المللي مطالعات صلح: آینده نگاه داعش به بازیگران مثل هند ، ایران چگونه خواهد بود؟
هند با توجه به وضعیت داعش ، درحال تقویت روابط خود با اسرائیل است و میخواهد کشمیر را دور از این مسایل نگه دارد. حتی اگر آنجا کشتار بیشتری هم روی داد و حمایت های میخواهند داشته باشند. ایران اکنون موقعیت جغرافیایی اش که یک زمانی گفته میشد از شمال به روسیه و از غرب به ترکیه و عراق و… وصل است از شمال و جنوب و شرق و غرب به آمریکا وصل است . ایران دور تا دور آن پایگاه نظامی آمریکا هست. حمایت های آمریکا از داعش ، حداقل چندین بار در مناظره ها ی نامزد های ریاست جمهوری خود کاندید ها به حمایت خود از داعش اظهار نظر کردند.
