مجتبی روستایی مدرس دانشگاه و پژوهشگر روابط بین الملل مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC بیش از یک دهه است که معماری نظم امنیتی خاورمیانه در مسیر تحولی بنیادی و در عین حال سریع قرار گرفته است و اکنون می توان گفت که این منطقه به لحاظ برخورداری از نوعی نظم منطقه ای یا نظم امنیتی، در وضعیت در حال گذار قرار دارد. وضعیت «در حال گذار» به این معناست که متغیرهایی که در شکل گیری و دوام و قوام نظم منطقه ای مستقر دخیل و تاثیرگذارند تغییر کرده و متحول شده اند، اما این تغییرات به شکل گیری نظم جدیدی نینجامیده است. این وضعیت در حال گذار منطقه متاثر از عواملی می باشد که مجموع این عوامل می تواند در آینده ی نظم امنیتی منطقه خاورمیانه نقشی اساسی و تاثیرگذار ایفا کند. در ادامه این عوامل را به طور مختصر مورد بررسی قرار می دهیم.