کلید پیروزی انتخابات ترکیه و احتمال ائتلاف دیگر نامزدها با نامزد پیشتاز

دکتر سیده مسعوده میرمسعودی 
 پژوهشگر  روابط بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC

تب انتخابات در ترکیه بسیار بالا است . در حقیقت ترکیه در حساس ترین زمان خود بسر می برد. لایه های اجتماعی ترکیه بشدت از وضع حاضر شاکی است و زلزله اخیر نیز به وضعیت افزون شده است .البته دو رقمی شدن ارزهای خارجی و کاهش ارزش پول ملی ،نرخ تورم بالا و در ادامه کاهش قدرت خرید مردم و همچنین فساد گسترده در ساختار حکومتی کنونی ،مردم ترکیه را برای یک گذر دموکراتیک از این دوره و رسیدن به یک تغییر بزرگ آماده  کرده است .

محبوبیت اردوغان با برآیند عملکردش وحضور بیست ساله او در ساختار حاکمیتی برای مردم این سرزمین در سراشیبی قرار گرفته. هر چند هنوز مردم خدمات اقتصادی او را فراموش نکرده اند و هنوز آرا قابل توجهی هم را با خود همراه دارد و نیز کاریزماتیک بودن اردوغان در قشری از جامعه همچنان حفظ است و یک قشر خاکستری با خود به همراه دارد .

از طرف دیگر حریف قدر اردوغان، کمال قلیچدار اوغلو از حزب جمهوری خواه خلق است که حزبش ادامه قدیمی ترین حزب ترکیه که به معمار ترکیه، کمال آتاتورک می رسد قرار دارد. این نامزد  ریاست جمهوری ترکیه با شعارهای دموکراسی خواه و حقوق بشری و همچنین ائتلاف ششگانه احزاب مختلف وارد میدان انتخابات شده است .

البته چند حزب دیگر مثل حزب کردی دموکراتیک خلق ها و ائتلاف کار و آزادی بدون پیوستن رسمی به میز شش گانه  از کمال قلیچدار اعلام حمایت کرده اند .

در ادامه مطلب ،با پیش بینی درصدی آرا دو حزب غالب می توان به دو سناریو احتمالی دست یافت. برای رسیدن به این سناریوها ،یک مرور کوتاه بر دو نامزد مستقل خواهیم داشت .دو نامزد مستقل،محرم اینچه(معلم فیزیک) از حزب مملکت است و سینان اوغان رئیس مرکز روابط بین الملل  و تحلیل استراتژیک ترکیه (TURKSAM)برای ریاست جمهوری وارد این کارزار انتخاباتی شده اند.

بنظر نویسنده ،کلید پیروزی برای انتخاب رئیس جمهور آینده ترکیه ،پیوستن یکی از این دو نامزد مستقل  به حزب پیشتاز است.

سوال مهم در اینجا این است که چگونه آرا  این دو نامزد کلیدی هستند؟ در ابتدا باید گفت هر دو نامزد به علت حضور نداشتن حزبشان در ترکیب احزاب کنونی مجلس ترکیه مجبور شدند با جمع اوری۱۰۰/۰۰۰ امضای مردم ترکیه توانستند حق نامزدی ریاست جمهوری را داشته باشند  .البته این مورد نیز اضافه کرد که هر دو نامزد در مدت کم توانستند این امضاها را بدست بیاورند.

در ادامه می توان گفت نظرسنجی  های مختلفی که در ترکیه انجام شده که نتیجه آنها  پیشتاز بودن کمال قلیچدار اوغلو از اردوغان با درصد کم است. اگر فرض بر این باشد که طبق برآیند نظرسنجی ها، آرا اردوغان را بین ۴۳تا ۴۵ در نظر بگیریم و قلیچدار اوغلو را بین ۴۴تا۴۷فرض کنیم .هر دو نامزد برای پیروزی، نیاز به یک ائتلاف با آرا بطور متوسط ۸تا۹درصدی دارند .این را می دانید که برای پیروزی در ریاست جمهوری ترکیه نیاز به اکثریت مطلق آرا. ۵۰+۱را داریم .(۱+۵۰)

برای رسیدن به یک سناریو احتمالی ،باید درباره دو نامزد مستقل ریاست جمهوری بیشتر بدانیم. محرم اینجه موسس حزب مملکت و یار کمال قلیچدار ،در ورود به میدان انتخابات گفته که عجله‌ای ندارد و تحت فشار قرار نگرفته و کاری هم به زیان ترکیه انجام نخواهد داد.وی  در حال حاضر در جبهه مخالف اردوغان قرار دارد و بیشتر حساسیت خود را به حمایت حزب هداپار از اردوغان نشان داد که این حزب شاخه سیاسی حزب الله است و اردوغان را متهم به  حمایت این حزب از خودش  برای ماندن در صندلی ریاست کرد. بنظر می آید که آرا بین ۸تا ۱۴درصدی را به همراه داشته باشد . از طرف دیگر هم درخواست حزب کمال قلیچدار اوغلو برای پیوستن به میز ششگانه رد کرده است. با اینکه پست وزارت آموزش و پرورش را در صورت پیروزی میز شش گانه رهاورد این پیوستن ارائه داده اند.

در حقیقت پیوستن این رقیب مستقل به حزب اردوغان یا قلیچدار اوغلو شانس پیروزی را برای هر کدام حتمی می کند .

بنظر نویسنده این نامزد مستقل با اینکه میداند شانس کمی برای ریاست جمهوری دارد یا اصلا ائتلاف نمی کند و یا اگر بر خلاف نظر نویسنده ائتلاف کرد حزب جمهوری خواه خلق ترکیه که طرفدار سکولار بودن ترکیه است را  انتخاب خواهد کرد . به عبارت دیگر نظر محرم اینچه به کمال قلیچدار اوغلو نزدیک تر خواهد بود .

نامزد مستقل دیگر سینان اوغان که فرد آکادمیک است با شعار «نه پولدارها پشت ما هستند و نه نیروی خارجی»به میدان انتخابات ترکیه آمده است. او مدعی است ۷تا ۸درصد رای دارد و اگر حزب حرکت ملی به رهبری دولت باغچه لی که در ائتلاف با اردوغان است به او رأی دهند آرا او دو برابر می شود.در مورد این گزینه احتمال بیشتر آن است که با عدم ائتلاف در فکر گسترش اعتبار خود برای انتخابات دوره های بعدی  خواهد بود . از این منظر محتمل است که عدم ائتلاف این کاندیدا با هر دو رقیب اصلی و بکارگیری جمعیت خاکستری، محتملا وزنه ی حزب حاکم و جناح اردوغان را بهبود خواهد داد

هر چند که این نامزد مستقل  از حضور چندبن ساله اردوغان در هرم قدرت ناراضی است و تمایل به تغییر فرد اول در سیاست های ترکیه در خارج و داخلی دارد .بنظر نویسنده ،محتملا ورود مستقل  سینان به میدان بیشتر به ضرر  میز شش گانه خواهد بود  در حالی که  انتظار آن میرود  که محرم اینچه  برای ائتلاف با کمال قلیچدار اوغلو حرکت کرده و کفه ترازو را به سمت جناح ۶+۱ سنگین تر کند  . در مورد سینان اوغلو و حرکت وی بین تاکتیک ( ائتلاف با ۱+۶) یا استراتژی ( عدم ائتلاف و تخفیف قدرت جناح کمال قلیچدار) راهبردی بلند مدت اختلاف نظر بسیار است .اینکه بررسی  روانشناختی از مصاحبه ها و…و حضور در محافل آکادمیک نشان میدهد وی بیشتر سعی در معرفی کردن خود در قامت  نامزدی  مستقل در انتخابات ریاست جمهوری دارد و ثبت شخصیت سیاسی خود در اذهان مردم ترکیه را لحاظ خواهد کرد. این ظن را که وی  برای  انتخابات پنج سال بعدی ۲۰۲۸ ریاست جمهوری ترکیه برنامه ریزی کرده بیشتر تقویت میکند که این احتمال موثری بودن نامبرده را در پیروزی اردوغان تقویت میکند . .

بنظر نویسنده آرای مستقل  طرفداران سینان( هر چند در نقطه مقابل  تفکرات اردوغان)حرکت میکند اگر تغییر بنیادینی رخ ندهد با کشاندن اقشار خاکستری به خود و افزایش سهم خود از ۸ درصد به حوالی ۱۵ درصد  و عدم ائتلاف با ۶+۱ممکن است یا باعث شکست  جناح قلیچ اوغلو یا عدم تامین حد نصاب ۵۰+۱ و تبدیل انتخابات به مرحله دوم گردد. مگر اینکه ائتلاف لحظه ی آخری اردوغان را شکست خورده ی این انتخابات نماید.

از سوی دیگر ،باز اگر درصد آرا احتمالی برای اردوغان و میز شش گانه با فرض گفته شده هردو کمتر از ۵۰درصد رای مطلق هر دو  نامزد نیاز به یک ائتلاف دارند .در اینجا رای کردها که بین ۱۰تا ۱۳درصد متغیر است نیز می تواند برای پیروزی تعیین کننده باشد .  در اینجا هر دو سمت  سعی خواهند کرد  نظر آنها را جلب کنند . کردها از دیر و باز با اردوغان مشکل داشتند و سعی بر تغییر اردوغان دارند حال اردوغان نیز این شگرد را دارد که همیشه در دقیقه نود با وعده های جذاب آرا را جذب کند!! نکته آخر آنکه  مردم ترکیه در حال حاضر با توجه به پویایی که در بستر اجتماعی ترکیه جاری است و همچنین با توجه به قدرت ارتباطات شبکه های اجتماعی و همسایگی با کشورهای اروپایی و نقش مناسبات و مجادلات منطقه ای  دیگر تمایلی به ماجراجویی اردوغان  ندارند و بیشتر به دنبال رفاه اجتماعی و زندگی آرام دارند .این موضوع می‌تواند پاشنه آشیل برای مهندسی انتخابات توسط اردوغان باشد . اردوغان  در وضعیت موجود با وجود همین تورم و کم شدن ارزش پول ملی و کم شدن قدرت خرید مردم در پایین ترین مقبولیت قرار گرفته.از سوی دیگر قلیچدار اوغلو با شعار «بهار دوباره می آید» این نوید بهار در بهار را به مردم ترکیه با تغییر در در سیاستهای داخلی و منطقه ای  می دهد که شامل اصلاحات در ساختار اقتصادی با حذف مافیای اقتصادی در  شبکه ای اردوغان است و در سیاست خارجی  با همکاری با کشورهای همسایه و بطور کل منطقه است.

هر چهار نامزد مایل به تصحیح قانون اساسی از ریاستی به پارلمانی ، قطع دخالت در تنش آذربایجان و ارمنستان ، سیاست های سدسازی اردوغان هستند .

در آخر نظر نویسنده این است که اقبال مردم در انتخابات ترکیه با توجه به عملکرد اردوغان تا حدودی با نگاه به منطقه و  روابط بین الملل به نفع منافع ملی خود حرکت خواهد کرد و خواست مردم و اراده آن اجتماع برای تغییر مخصوصا در کشوری مثل ترکیه که احزاب  قدرتمند هستند اجتناب ناپذیر است و بهاری دیگر برای ترکیه در حال آمدن است.

واژگان کلیدی: کلید, پیروزی, انتخابات ترکیه , احتمال ,ائتلاف ,نامزدها , اردوغان