نگاه اپوزسيون افغانستان به سیاست های دولت کابل گفتگو با محمد باقر مصباح زاده

مدیر خبرگزاری پیام افتاب افغانستان و کارشناس مسائل افغانستان

مركز بين المللي مطالعات صلح – IPSC

در ماه هاي گذشته فضاي سياسي افغانستان با رويدادهاي گوناگون روبرو بوده و دامنه انتقادهای اپوزسيون افغانستان به رويدادها و دولت کابل نیز افزایش یافته است. در اين بين براي بررسي بيشتر نوع نگاه اپوزسيون دولت به رويكردها و راهبردهاي دولت غنی گفتگويي با كارشناس افغانستان داشته ايم:

واژگان کلیدی:  بحران های قومی ، نژاد در افغانستان، بحران نژادی ، افغانستان،  غنی، امريكا، طالبان ،

مركز بين المللي مطالعات صلح: به نگاه شما تغییرات در کابینه دولت غنی تا چه حدي ميتواند موثر در برقراري ثبات و امنيت بيشتر در افغانستان باشد؟

دولت افغانستان گرفتار تنش داخلی و بحران مشروعیت است. دولت ائتلافی است متشکل از نیروهای سیاسی و قومی موثر در ساختار سیاسی، استوار بر دو محور ریس جمهور غنی و دکتر عبدالله ریس اجراییه که در طی بیش از دو سال گذشته با معضل تقسیم قدرت برمبنای موافقتنامه تحمیلی «جان کری» وزیر خارجه سابق امریکا مواجه بوده است. این دولت در ابتدا در داخل نظام اپوزیسیون مطرح و مهمی نداشته است، اما تکروی و انحصار طلبی دکتر غنی و همکارانش در کاخ ریاست جمهوری و عمل نکردن آنها به مفاد موافقتنامه سازش سیاسی پیش گفته در تقسیم عادلانه قدرت ، حلقه های اپوزیسیون را هم در داخل دولت و هم بیرون از دولت بوجود آورد. تیم دکتر غنی به تصفیۀ اپوزیسیون داخل دولت در هر دو جناح پرداخته که نمونه های آن کنار زدن احمد ضیا مسعود، پرونده سازی برای ژنرال دوستم، بی صلاحیت ساختن اغلب وزرا و کابینه بخصوص وزیر خارجه و حتی شخص دکتر عبدالله به شمار می روند.

با توجه به گرفتاری‌ها، نابسامانی‌ها و ناکارامدی های دولت و تشدید روز افزون ناامنی در سرتاسر افغانستان و هم‌چنین حاکمیت اپوزیسیون مسلح و تروریستها بر حدود پنجاه درصد خاک این کشور، و با در نظرداشت این که وزرای جدید بر اساس ارادۀ انحصار طلبانه تیم اشرف غنی و تطمیع نمایندگان معامله گر مجلس نمایندگان تعیین شده اند، این وزرا نمی توانند در برقراری ثبات و امنیت در افغانستان نقش داشته باشند، بخصوص که اختیارات وزرا را اشرف غنی به انحصار خود و تیم خاص خود در آورده است.

مركز بين المللي مطالعات صلح:  با توجه به نوع انتخابات پيشين رياست جمهوري نگاه اپوزسيون  در مورد برگزاري انتخابات رياست جمهوري آينده چيست؟

اپوزیسیون در حال حاضر در درون دولت متشکل از سه گروه سیاسی و قومی جمعیت اسلامی، جنبش اسلامی و ملی و شاخۀ حزب وحدت بنام حزب وحدت اسلامی مردم بر محور آقایان نورمحمد نور استاندار بلخ، ژنرال عبدالرشید دوستم و حاجی محمد محقق تحت عنوان «ایتلاف برای نجات افغانستان» شکل گرفته و در خارج از دولت و البته در چارچوب نظام، بنام «شورای حراست و ثبات افغانستان» به ریاست استاد سیاف، فعالیت می کند. جناح‌های مختلف اپوزیسیون خواستار برگزاری هرچه سریعتر انتخابات شفاف پارلمانی در سال آینده هستند، اما با دولت بر سر انتخاب اعضای کمیسیون مستقل انتخابات اختلاف نظر دارند و معتقدند که اشرف غنی با گماشتن طرفداران خود در کمیسیون در انتخابات دخالت می کند. این مشکل هنوز حل نشده است و اگر توافقی صورت نگیرد برگزاری انتخابات شورای ملی شاید تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری تا دو سال دیگر به تعویق بیفتد.

مركز بين المللي مطالعات صلح: نگاه و رويكرد اپوزسيون به نوع رابطه كنوني كابل و اسلام آباد چيست؟

در مجموع اپوزیسیون از نوع برخورد دولت اشرف غنی با پاکستان ناراضی هستند، بخصوص که با وجود تلاش های غنی برای نزدیکی با پاکستان در ابتدای روی کار آمدنش، سیاست پاکستان در قبال افغانستان تغییر نکرد. از نظر اپوزیسیون، دولت آن طوری که لازم است نه تنها با مداخلات پاکستان مقابله نمی‌کند، بلکه از مهره های پاکستان در افغانستان حمایت نموده و آن ها را در پست های مهم دولتی اعم از کشوری و لشکری به کار گرفته است. حمایت از گلبدین حکمتیار و حزب او و بخشیدن امتیازات بزرگ سیاسی، اقتصادی و پست های دولتی به افرادش نمونه ای بارزی از تعامل با پاکستان به شمار می رود. حکمتیار اخیرا به صراحت از پاکستان حمایت کرد و گفت که این کشور بیشترین زیان را از جنگ در افغانستان متقبل شده اما ادعا کرد که ایران بیشترین نفع را برده است. حکمتیار از ابتدای پیوستن علنی اش به حکومت اشرف غنی در هر فرصتی ایران را متهم به دخالت در افغانستان نموده و به تنش های قومی و مذهبی دامن می زند، اما اشرف غنی ریس دولت نام نهاد وحدت ملی هیچ واکنش علنی در برابر این حرکت های ضد ملی حکمتیار نشان نمی دهد. 

مركز بين المللي مطالعات صلح: اپوزسيون دولت غنی تا چه حدي اين امر را در راستاي رسيدن به صلح پايدار با طالبان ارزيابي ميكنند؟

از نظر اغلب اپوزیسیون، روند برخورد ناهنجار کنونی دولت در قبال پاکستان به صلح با طالبان نمی انجامد. هم پاکستان و هم طالبان دولت افغانستان را که گرفتار اختلاف عمیق داخلی بر سر تقسیم قدرت است و تمام توان آن صرف رقابت های منفی داخلی می شود، بسیار ضعیف ارزیابی نموده و نیازی به کوتاه آمدن  و سازش با آن احساس نمی کنند.

مركز بين المللي مطالعات صلح: از نگاه اپوزسيون مخالف دولت علت وضعيت كنوني امنيتي در افغانستان چيست؟

سوء مدیریت، عدم صداقت، قبیله گرایی، انحصار طلبی و فساد گسترده اداری، اقتصادی و سیاسی دلایل عمدۀ وضع نا مطلوب امنیتی در افغانستان است. البته هریک از دلایل پیش گفته نیاز به توضیح دارد.

مركز بين المللي مطالعات صلح: با توجه به كارنامه اقتصادي دولت آقاي غنی به نگاه شما وي در سالهاي اخير تا چه حدي در بهبود وضعيت اقتصادي و كاهش فساد موفق بوده است ؟

در دورۀ اشرف غنی وضع اقتصادی افغانستان بدتر شده و فساد گسترش یافته است. فرار سرمایه و نیروی کار از کشور و کاهش مداوم ارزش پول افغانستان در برابر دلار همه حاکی از وخامت اوضاع اقتصادی و فساد است.

مركز بين المللي مطالعات صلح: مهمترين انتقادات اپوزسيون به سياست خارجي غنی را در چه محور هايي مي دانيد؟

مهمترین انتقادات اپوزیسیون به سیاست خارجی اشرف غنی را می توان چنین برشمرد:

اطاعت بی چون و چرا از امریکا و متحدانش و قبول ذلت، چنانچه وزیر خارجه امریکا در سفر اخیرش به افغانستان به دیدار رئیس جمهور و رئیس اجراییه افغانستان نرفت و آن ها را در بگرام محل استقرار نیروهای امریکایی بحضور خود طلبید.

  حمایت از ائتلاف به اصطلاح مبارزه با تروریسم به رهبری عربستان و فرماندهی نظامی ژنرال پاکستانی.

مركز بين المللي مطالعات صلح: به نگاه شما هر گونه ايفاي نقش پررنگ تر اپوزسيون دولت در انتخابات آينده رياست جمهوري به چه عواملي وابسته است؟

 ایفای نقش پر رنگ اپوزیسیون در انتخابات آینده ریاست جمهوری بستگی به هماهنگی و صداقت آنها و رضایت امریکا دارد. امریکا می تواند مانند انتخابات قبل اپوزیسیون پیروز را به شکلی کنار بزند. امریکا نقطۀ وصل حکومت و اپوزیسیون است و هردو از ولی نعمت مشترک فرمان می برند.

ز