رویکرد امریکا و چالش های آتش بس بین اسرائیل و حماس     

فاطمه خادم شیرازی

پژوهشگر و مدرس دانشگاه

مرکز بین المللی مطالعات صلحIPSC-

در یک تغییر سیاست بزرگ، بایدن به دنبال حمایت بین المللی برای آتش بس غزه و آزادی گروگان ها می باشد.در همین راستا ، رئیس‌جمهور آمریکا طرح سه مرحله‌ای را برای آتش‌بس بین اسرائیل و حماس در غزه اعلام کرد.این طرح با چالش های مهمی روبروشد . سوالاتی از جمله این که چرا شورای امنیت قطعنامه آتش بس را تایید نکرد؟ و از طرفی دیگر آیا اسرائیل و حماس طرح آتش بس بایدن را می پذیرفتند؟و بایدن در صورت تایید، چگونه می توانست اسرائیل و حماس را به پذیرش آن وادار کند؟مطرح شد.در این مقاله تلاش خواهیم کرد که چالش های مهم قطعنامه و پذیرش یا عدم پذیرش آن را بررسی کنیم.                                           

– مفاد قطعنامه آتش بس آمریکا  

جو بایدن، پیشنهاد آتش بس برای جنگ غزه را درسه مرحله تشریح کرد. این قطعنامه شامل تبادل اسرا، توقف دائمی درگیری‌ها و بازسازی خانه‌ها و طرح‌های عمومی بود.وی از اسرائیل و حماس خواست فوراً این توافق را بپذیرند و به سرعت به سمت حل کامل مناقشه حرکت کنند. آتش بس بلندمدت فوری نشان از ترس شکست در انتخابات نوامبر است .(1)

بایدن در تشریح مرحله اول توافق پیشنهادی به مدت شش هفته و شامل آتش بس کامل ، عقب نشینی نیروهای اسرائیلی از تمام مناطق پرجمعیت غزه و آزادی برخی از گروگان ها از جمله زنان، افراد مسن و مجروحان، در ازای آزادی صدها اسیر فلسطینی می باشد.همچنین گروگان های آمریکایی در این مرحله آزاد می شوند.

در مرحله دوم، بقیه گروگان های زنده از جمله سربازان آزاد می شوند و نیروهای اسرائیلی از غزه عقب نشینی می کنند. بایدن گفت اگر حماس به تعهدات خود عمل کند، آتش بس موقت به «توقف دائمی خصومت ها» تبدیل خواهد شد.

مرحله سوم طرح اعلام شده توسط بایدن خواستار آغاز بازسازی بزرگ غزه است، غزه که با دهه ها بازسازی از ویرانی های ناشی از جنگ مواجه است.این پیش نویس همچنین بر “تعهد تزلزل ناپذیر” شورا به راه حل دو کشوری تاکید می کند و بر اهمیت اتحاد نوار غزه و کرانه باختری تحت حاکمیت خودگردان فلسطین تاکید می کند.(2) متن قطعنامه تند ترین متنی بود که تا به امروز آمریکا به سازمان جهانی در مورد جنگ اسرائیل و حماس پیشنهاد کرده است. در قطعنامه‌های قبلی، آمریکا فقط خواستار توقف محدود در خصومت‌ها شد و قطعنامه‌های گذشته را که شامل درخواست برای آتش‌بس «فوری» بود، وتو کرد.

پیشنهاد آمریکا همچنین حاوی مقرراتی بود که احتمالاً اسرائیل را خشمگین می‌کرد – از جمله بندهایی که «نگرانی شدید» را در مورد عملیات احتمالی اسرائیل در شهر رفح در جنوب غزه ابراز می‌کرد و خواستار باز شدن گذرگاه‌های مرزی بیشتر بین اسرائیل و غزه به منظور بهبود جریان کمک‌ها به غزه بود. اما قطعنامه تحت رهبری ایالات متحده از درخواست یا دستور مستقیم آتش بس کوتاهی کرد و همچنین بر آتش بس دائمی اصرار نکرد. (3)                             

وزرای خارجه پنج کشور کلیدی عرب – اردن، امارات متحده عربی، عربستان سعودی، قطر و مصر – از اسرائیل و حماس خواستند که پیشنهاد بایدن را “جدی و مثبت” بررسی کنند.گروه هفت کشور بزرگ صنعتی – آمریکا، بریتانیا، فرانسه، آلمان، ژاپن، کانادا و ایتالیا – نیز از طرح آتش بس حمایت کردند(4).  

 

   -شورای امنیت و قطعنامه آتش بس       

      روسیه و چین از قطعنامه شورای امنیت به رهبری آمریکا درباره غزه جلوگیری کردند.روسیه این قطعنامه را “تمرین لفاظی توخالی” نامید که برای “بازی کردن” رای دهندگان آمریکایی طراحی شده است.اگرچه اکثریت اعضای شورای امنیت به این قطعنامه رای مثبت دادند، روسیه، چین و الجزایر به آن رای منفی دادند. (5)روسیه، گفت که در متن به صراحت از کلمه “تماس” در مورد آتش بس استفاده نشده است. همچنین تلویحاً اعلام کرد که آتش بس مشروط به آزادی همه گروگان ها خواهد بود. این متن تغییر لحن مهمی را برای آمریکا نشان داد، زیرا قبلاً آمریکا خواستار آتش بس در اسرع وقت شده بود، اما این تغییر آن چنان که برخی از سرفصل ها نشان می دهند اساسی نبود.

همچنین استدلال کرد که تاثیر مشروط کردن آتش‌بس به آزادی همه گروگان‌ها، تأیید ماندن صدها هزار غیرنظامی فلسطینی بی‌گناه در معرض تداوم حملات اسرائیل تا زمانی که حماس و اسرائیل به توافق برسند، خواهد بود. هیچ فشار واقعی بر اسرائیل در مورد جنایات جنگی آن وارد نمی کند. مسکو همچنین گفت دولت آمریکا بیشتر علاقه‌مند است به رای‌دهندگان آمریکایی ضربه بزند و مخاطبان داخلی را متقاعد کند که در این بحران یکدست است.او همچنین خواستار این شد که آتش‌بس نباید به آزادی گروگان‌ها مرتبط یا مشروط شود. دو اشتباه نمی توانند حق را درست کنند و مردم فلسطین نباید به طور دسته جمعی مجازات شوند و خودشان به خاطر جنایات دیگران گروگان گرفته شوند.(6)

روسیه قطعنامه آمریکا را “سیاسی” خواند که راه های گریز برای اسرائیل برای ادامه حمله خود ایجاد کرده، در حالی که آمریکا مدعی شد که روسیه و چین که دارای حق وتو هستند، به سادگی نمی خواهند شاهد موفقیت قطعنامه ای با میانجیگری آمریکا باشند.این شکست باعث شد که آمریکا و دیگران تصمیم بگیرند که قطعنامه دیگری برای شورای امنیت برنامه ریزی کنند، در حالی که اسرائیل به برنامه های خود برای حمله به رفح برخلاف میل دولت بایدن ادامه داد.(7)پیش‌نویس آمریکایی موضع اسرائیل در مذاکرات را تأیید می‌کند و به طور غیرمستقیم آتش‌بس را مشروط به آزادی همه گروگان‌ها می‌کند و عملاً دو میلیون غیرنظامی غزه را نیز گروگان می‌گیرد.پیش نویس های قبلی به شدت با هرگونه حمله اسرائیل به رفح مخالف بودند، اما پیش نویس فعلی زبان را کمرنگ کرده و آن را به مقدمه منتقل کرده است و تنها به جای درخواست از این که حمله زمینی به رفح منجر به آسیب بیشتر به غیرنظامیان شود، ابراز نگرانی کرده است.(8)

 آمریکا در طول جنگ از اسرائیل حمایت سیاسی و نظامی از جمله از طریق فروش تسلیحات داشته است، تا همین اواخر با هرگونه درخواست برای آتش بس مخالفت کرده و در قطعنامه های شورای امنیت و پیام های عمومی خود از این اصطلاح بیزار بوده است. در شورا، آمریکا دو پیش نویس قطعنامه را که مستقیماً خواستار آتش بس فوری بشردوستانه بود وتو کرده است.نسخه اولیه متن پیش نویس بر حمایت شورا از “آتش بس موقت در غزه در اسرع وقت، بر اساس فرمول آزادی همه گروگان ها” تاکید کرد. این فرمول چندین بار در تلاش برای پاسخگویی به نگرانی های اکثریت اعضای شورا مبنی بر اینکه اگرچه زبان پیشنهادی آمریکا حاوی کلمه “آتش بس” بود، بازنویسی شد، اما متن در عمل خواستار توقف موقت بود که پس از آن جنگ از سر گرفته می شد. پیش‌نویس اصلاح‌شده سوم دیگر به «آتش‌بس موقت» اشاره نمی‌کند، بلکه حمایت شورا را از تلاش‌های دیپلماتیک برای توافق برای «آتش‌بس فوری حدوداً شش هفته‌ای در غزه همراه با آزادی همه گروگان‌ها به محض توافق طرف‌ها» ابراز می‌کند. به نظر می‌رسد که بسیاری از اعضا از این تغییر راضی نبودند .

به نظر می رسد که برخی از اعضای شورا، از جمله روسیه، در مورد برخی از زبان های حماس در پیش نویس قطعنامه، ملاحظاتی داشتند. این متن در حال حاضر به رنگ آبی اشاره می کند که حماس “از سوی بسیاری از کشورهای عضو به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته شده است” و از “کشورهای عضو می خواهد تا تلاش های خود را برای سرکوب تامین مالی تروریسم، از جمله با محدود کردن تامین مالی حماس، تشدید کنند.” به نظر می رسد که این اعضا از این ارجاعات ناراحت هستند، زیرا نه شورای امنیت به عنوان یک کل و نه چندین عضو آن، حماس را به عنوان یک سازمان تروریستی معرفی نکرده اند.(9) 

 

   – چالش های عدم پذیرش قطعنامه آتش بس بین اسرائیل و حماس                                       

اگر چه بنیامین نتانیاهو،  به شرکای تندرو خود گفت که پیشنهاد اعلام شده توسط بایدن، هدف اسرائیل برای نابودی حماس را برآورده می‌کند. ملی‌گرایان افراطی تهدید کرده‌اند که در صورت موافقت نتانیاهو با توافقی که حماس را از بین نمی‌برد، دولت او را سرنگون خواهند کرد.(10)جو بایدن، که خود را به اهداف جنگی اسرائیل علیه حماس متصل کرده است، اکنون گروگان نخست‌وزیری است که به وضوح بقای سیاسی خود را بالاتر از روابط آمریکا و اسرائیل و شاید حتی بهترین منافع کشورش قرار داده است. نتانیاهو، یک بحران کوچک در رابطه ویژه بر سر رای ممتنع آمریکا در مورد قطعنامه آتش بس در شورای امنیت سازمان ملل ، از دولت آمریکا انتقاد کرد و سفر یک هیئت بلندپایه اسرائیلی به واشنگتن را لغو کرد.

بایدن از اسرائیل حمایت‌های تزلزل‌ناپذیری را ارائه کرد که از حمایت رئیس‌جمهور سابق ریچارد نیکسون در طول جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1973نیز فراتر رفت. تحت فشار قرار دادن اسرائیل فقط در ذات بایدن نیست. در واقع، موضع پیش‌فرض بایدن حتی در مواجهه با راست‌گراترین دولت تاریخ اسرائیل، مقابله نیست، بلکه سازگاری است. آمریکا در گذشته حتی در زمان بحران نیز با موفقیت از فشار بر اسرائیل استفاده کرده است. آیزنهاور، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، اسرائیل را در پی جنگ اعراب و اسرائیل در سال 1956 تهدید کرد که اگر نیروهای خود را از سینا خارج نکند، تحریم خواهد شد. و نیکسون و هنری کیسینجر اسرائیل را از نابودی ارتش سوم مصر برای حفظ امکانات دیپلماسی پس از جنگ انور سادات، رئیس جمهور مصر در سال 1973 باز داشتند. اما هیچ دولت آمریکایا دولت اسرائیل با شرایطی مانند این مواجه نشده اند، جایی که تقریباً شش ماه است که اسرائیل درگیر آن بوده است.(11)

اعتراضات دانشگاه دیگر درباره اسرائیل نیست. آنها در مورد آمریکا هستند.در این نظرسنجی مستقیماً نظر رای دهندگان درباره نحوه مدیریت بایدن در جنگ بین اسرائیل و حماس در هفت ماه گذشته که شامل انتقاد فزاینده رئیس جمهور از طرح دولت اسرائیل تصمیم به انجام عملیات نظامی در منطقه پرجمعیت رفح می شود چیست ؟برخی از دموکرات‌ها نگران نارضایتی رای‌دهندگان از نحوه مدیریت در جنگ غزه هستند.رهبر اپوزیسیون اسرائیل نگران است که در صورت شکست بایدن در انتخابات مجدد، اسرائیل مقصر شناخته شود.(12)

شرایط اسرائیل برای پایان دادن به جنگ تغییر نکرده است: نابودی قابلیت‌های نظامی و حکومتی حماس، آزادی همه گروگان‌ها و اطمینان از این که غزه دیگر تهدیدی برای اسرائیل نیست.

از طرفی فشار بر بایدن از سوی جناح مترقی پر سر و صدا حزبش در حال افزایش است. عرب-آمریکایی ها و رای دهندگان جوان از او خشمگین هستند که چرا ادامه حمایت از اسرائیل را مشروط به پایان دادن به کارزار نظامی نتانیاهو نیست. با افزایش آمار تلفات در غزه و بدتر شدن بحران انسانی، کاهش حمایت‌های دموکرات‌ها از عملیات اسرائیل ، معضل انتخاباتی بایدن بیشتر  می شود.جای تعجب نیست که بایدن تلاش خود را برای جلب رضایت اسرائیل برای امضای توافق افزایش داد . وزیر امور خارجه بایدن، نیز در حال عبور از منطقه بوده و با رهبران عرب دیدار می‌کند و تلاش می‌کند تا توافق را با فشار بر اسرائیل به پایان برساند .

دلیل این امر این است که مشکل اصلی گالانت با نتانیاهو بر سر یک مبارزه گروگان گیری نیست، بلکه به دلیل عدم وجود یک طرح حکومتی اسرائیل پس از جنگ برای غزه است. به این ترتیب، آن چه بلینکن می تواند برای تلاش های خود نشان دهد، حمایت از مخالفت گروگان گیری از سوی سیاستمداران افراطی ارتدوکس احزاب یهودیت شاس و تورات متحد است. و هر دو از اعضای ائتلاف حکومتی نتانیاهو هستند.اما نتانیاهو آن چه را که از 7 اکتبر گفته است تکرار کرده است – که حماس باید نابود شود و گروگان های اسرائیلی در غزه بازگردند(13).با این حال، این فشارآمریکا نشان‌دهنده تغییر موضع دولت است که قبلاً پایان دائمی جنگ را رد کرده بود و استدلال می‌کرد که اسرائیل باید حماس را قبل از دستیابی به آتش‌بس پایدار از بین ببرد.ماهها است که مدافعان حقوق فلسطینی‌ها هشدار می‌دهند که نتانیاهو به شخصی و سیاسی در طولانی‌تر کردن جنگ برای تقویت جایگاه خود در اسرائیل و تمدید فعالیت سیاسی خود می‌پردازد.(14)

ترامپ نیز بایدن را “احمق” خواند  و گفت او هیچ نسخه ای برای آن چه  آمریکا باید برای پایان دادن به صلح بین اسرائیل و فلسطینیان انجام دهد یا برای آن چه که در صورت انتخاب شدن برای ایجاد جنگ در غزه انجام خواهد داد ارائه نکرد.ترامپ هشدار داد: «اسرائیل باید بسیار مراقب باشد، زیرا بخش زیادی از جهان را از دست می‌دهد، حمایت‌های زیادی را از دست می‌دهد.و به نظر او اسرائیل اشتباه بسیار بزرگی مرتکب شده است. (15)

حماس نیز در مورد  پیشنهاد آتش بس گفت چرا بایدن و نتانیاهو، برادران نسل کشی که تا همین امروز پیشنهادهای آتش بس طولانی مدت را به سخره می گیرند، نظر خود را تغییر دادند؟ ما شک نداریم که این ناامیدی مشترک آنهاست. آبروی آنها در گل و لای کشیده شده است و مقام سیاسی آنها در خطر است. نا امیدی یک محرک قدرتمند برای نوآوری سیاسی است.بایدن از شکست در انتخابات نوامبر می ترسد، در حالی که نتانیاهو می ترسد به دلیل فساد توسط دادگاه اسرائیل یا به دلیل نظارت بر نسل کشی توسط دادگاه کیفری بین المللی به زندان بیفتد.

بایدن جستجو کرد تا برای اسرائیل تامین اعتبار طلب کند. اما غیرممکن است هرگونه تلاش های صلح آمیز را با هشت ماه مالی، تسلیح و کمک محافظت دیپلماتیک بی وقفه از نسل کشی اسرائیل در غزه – با شادی، افتخار و در هر فرصتی تطبیق داد. (16)

 

 – سخن پایانی     

          با توجه به مواردی که بیان شد، می توان به این نتیجه رسید که پایان جنگ بین اسرائیل و فلسطین با این شتاب اخیر نمایش فریبکارانه سران دو کشور اسرائیل و آمریکا بیش نیست. یک صلح دائمی پایان دادن به درگیری اسرائیل و فلسطین شامل بسیاری از بازیگران می‌شود که باید در محوریت، با مشارکت نیروهایی در این کشور مبارزه کنند – که همگی با انگیزه‌های غیرقابل پیش بینی و نیازهای متناقض هدایت می‌شوند.                                                                         

تنش بین بازیگران اصلی نیز باید حل شود: آمریکا و اسرائیل. بایدن و نتانیاهو؛ نتانیاهو و چند ملی‌گرای یهودی راست افراطی در دولت او؛ دولت اسرائیل و شهروندان اسرائیلی است.بایدن و خیلی از دموکرات ها و جمهوری خواهانی که می خواهند نسل کشی اسرائیل را ادامه دهند. دولت اسرائیل و حماس که اصلی ترین آنها مشخص است، اما نه به طور کامل، در پیشنهاد باید تعیین شود اگر اولین مرحله از سه مرحله این طرح اتفاق بیفتد، باید به سخت‌ترین مسائل بپردازد، از جمله این که چه شکلی از حکومت فلسطین در نهایت در غزه به دست می‌آید؟ چه  تضمین‌کننده‌ای از قدرت‌های مناطق و جهانی به اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها امنیت و نحوه حل دائمی می‌دهند؟ 

 

                                                                          Refrences 

1.https://www-aljazeera-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.aljazeera.com/amp/opinions/2024/6/4/there-is-a-measure-of-desperation-in-bidens-ceasefire-plan?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM%3D#amp_tf=%D8%A7%D8%B2%20%251%24s&aoh=17178005028379&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.aljazeera.com%2Fopinions%2F2024%2F6%2F4%2Fthere-is-a-measure-of-desperation-in-bidens-ceasefire-plan

2.https://apnews.com/article/us-un-israel-palestinians-gaza-resolution-ceasefire-b8e383b804b72c7a59d9af4a341d9ddc                3.https://www.1lurer.am/en/2024/03/22/Russia-and-China-blocked-US-draft-resolution-on-situation-in-Gaza-Strip-at-UN-Security-Council/1097426

4. https://apnews.com/article/us-un-israel-palestinians-gaza-resolution-ceasefire-b8e383b804b72c7a59d9af4a341d9ddc                                                                              5.https://www.politico.com/news/2024/03/22/russia-china-us-security-council-resolution-gaza-00148536 

6.https://www.theguardian.com/world/2024/mar/22/us-gaza-   ceasefire-resolution-explainer                       7.https://www.abc.net.au/news/2024-02-20/us-call-for-temporary-ceasefire-oppose-rafah-assault/103487350

8.https://responsiblestatecraft.org/us-ceasefire-gaza-un/
9.https://www.securitycouncilreport.org/whatsinblue/2024/03/the-middle-east-including-the-palestinian-question-vote-on-a-draft-resolution-4.php

10.https://apnews.com/article/us-un-israel-palestinians-gaza-resolution-ceasefire-b8e383b804b72c7a59d9af4a341d9ddc

11.https://foreignpolicy.com/2024/03/28/biden-netanyahu-israel-gaza-hamas-ceasefire-war/

12.https://forward-com.cdn.ampproject.org/v/s/forward.com/fast-forward/612796/poll-biden-swing-states-gaza-israel/?amp=1&amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM%3D#amp_tf=%D8%A7%D8%B2%20%251%24s&aoh=17178005028379&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&ampshare=https%3A%2F%2Fforward.com%2Ffast-forward%2F612796%2Fpoll-biden-swing-states-gaza-israel%2F

13.https://www-aljazeera-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.aljazeera.com/amp/program/inside-story/2024/6/3/will-israel-and-hamas-accept-president-bidens-ceasefire-plan?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM%3D#amp_tf=%D8%A7%D8%B2%20%251%24s&aoh=17178005028379&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.aljazeera.com%2Fprogram%2Finside-story%2F2024%2F6%2F3%2Fwill-israel-and-hamas-accept-president-bidens-ceasefire-plan

14.https://www-aljazeera-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.aljazeera.com/amp/news/2024/6/4/biden-suggests-netanyahu-prolonging-israels-gaza-war-for-political-gains?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM%3D#amp_tf=%D8%A7%D8%B2%20%251%24s&aoh=17178005028379&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.aljazeera.com%2Famp%2Fnews%2F2024%2F6%2F4%2Fbiden-suggests-netanyahu-prolonging-israels-gaza-war-for-political-gains%23amp_tf%3D%25D8%25A7%25D8%25B2%2520%25251%2524s%26aoh%3D17178005028379%26referrer%3Dhttps%253A%252F%252Fwww.google.com

15.https://www.nytimes.com/live/2024/03/25/world/israel-hamas-war-gaza-news.

16. https://www-aljazeera-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.aljazeera.com/amp/opinions/2024/6/4/there-is-a-measure-of-desperation-in-bidens-ceasefire-plan?amp_gsa=1&amp_js_v=a9&usqp=mq331AQIUAKwASCAAgM%3D#amp_tf=%D8%A7%D8%B2%20%251%24s&aoh=17178005028379&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.aljazeera.com%2Fopinions%2F2024%2F6%2F4%2Fthere-is-a-measure-of-desperation-in-bidens-ceasefire-plan