دکتر روح اله مدبر
کارشناس مسائل روسیه
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
روسها در حال حرکت در مسیر بازتولید جایگاه خود در عرصه بین الملل می باشند، این کشور در مسیر تدوین شده برای رشد توسعه اقتصادی خود پس از شرایط خاص دوران اتحاد جماهیر شوروی، به سرعت و با پویایی در حال حرکت است و این تدبیر باعث شده رویای جهان تک قطبی آمریکایی که سالها پس از جنگ سرد نمایان بود، اکنون فقط در اذهان غرب گرایان متعصب باقی بماند و همگان روسیه را قدرتی چندجانبه و نه تنها صرفا در عرصه های ” فضائی،اتمی و نظامی ” بلکه ” اقتصادی، فرهنگی و علمی” نیز ارزیابی کنند.
حال روسها در پی ایجاد گروه 7 آسیایی جهت ایستادگی در برابر زیاده خواهی و تحریم های غیر قانونی غرب هستند و در این راستا در “اجلاس اقتصادی شرقی 2019 ” که در شرقی ترین شهر بندری و صنعتی روسیه ” ولادی وستوک” برگزار شد ، پوتین از اقداماتش در رونق اقتصادی شرق و ایجاد 20 منطقه توسعه اقتصادی پیشتاز، و امضای موافقتنامه‌هایی به مبلغ 2,5 تریلیون روبل و ایجاد 60 هزار شغل جدید گفت و تاکید کرد بر توسعه مناسبات راهبردی با ژاپن، هند،چین و ترکیه عزمی جزم دارد. اما آنچه بیش از همه اهمیت دارد تاکید دولت فدراسیون روسیه بر استفاده از ظرفیت های نوین به منظور شکوفایی اقتصادی این کشور است.
پوتین از روز نخست قدرت گرفتن در فدراسیون روسیه بر روی محورهای زیر به صورت جدی اقدام نمود :
فساد زدایی از ساختارهای مختلف قدرت،تقویت روحیه هویت ملی با شعار روسیه واحد و یکپارچه، تقویت جدی جایگاه دانش در تمامی سطوح فدراسیون روسیه و رشد دادن شرکت های دانش بنیان و حرکت در خودکفایی کامل 77 نوع محصول راهبردی مورد نیاز روسیه بویژه در بخش فضا، فناوری اطلاعات، هوش مصنوعی و رباتیک، ترانزیستورهای فرکانس بالا،کابلهای نوری، لیزر، بستر و زیر بستر، تکنولوژی غذایی و…، آموزش و مشارکت دادن نسل جوان در امور کلان کشوری و پایه ریزی سیاست جانشین پروری، ایجاد ثبات اقتصادی و افزایش چشمگیر ارزش پولی و جلب اعتماد سرمایه گذاران خارجی ؛حرکت در مسیر توسعه مناسبات با همه کشورها بویژه حوزه آفریقا، تشکیل اتحادهای تجاری و اقتصادی قدرتمند و رقیب برای غرب بویژه با شرکای مهم شرقی و تغییر دکترین نظامی روسیه بعد از خروج ترامپ از پیمان منع گسترش موشک های هسته ای میان برد ( I.N.F) همراه با دستبابی به فناوری های فوق پیشرفته نظامی نسل جدید با فناوری های دانش بنیان.
اکنون می توان گفت فدراسیون روسیه به دنبال ایجاد یک نظام اقتصادی مدرن است به نحوی که به زودی تبدیل به یکی از قطب های نظام جهانی در اقتصاد بین‌المللی شود.
فراموش نکنیم که ولادیمیر پوتین در سال ۲۰۱۷، در مقاله ای راهبرد خود به عنوان توسعه “شرق دور، اولویت امنیت ملی روسیه در قرن ۲۱ ” پرداخت و تصریح کرد :
“از همه ظرفیت‌های روسیه برای توسعه بخش شرقی آن همزمان با تعمیق روابط با کشورهای آسیای شرقی استفاده خواهیم کرد و علاوه بر برنامه ریشه ای صلح سازی و تعمیق دوستی ها در توسعه رفاه ، افزایش سطح دانش و تکنولوژی همزمان با آموزش جوانان و رشد شاخص‌های سلامت بهره خواهیم برد.”
البته پوتین همانطور که گفتیم راهبرد خود را در مسیر شرقی و غربی با رویکردهای دیپلماسی نوین روسی تدوین نموده و در این راستا و در مسیر عملیاتی کردن برنامه خود در حوزه انرژی ، خط لوله گازی ” جریان شمالی 2 ، Северный поток ” وخط لوله گازی” Турк Стрим”را، نیز هم زمان در غرب از ترکیه تا آلمان گسترش داد و به زودی با وجود اعمال تحریم‌های آمریکا بویژه به خط لوله جریان شمالی 2، این خطوط گازی را افتتاح خواهد نمود و سالانه بیش از ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز اروپا را تأمین خواهد کرد . در همین راستا آمریکایی ها خطوط لوله گازی روسها را سلاح جدید استراتژیک این کشور نامیده اند و از هر تلاشی برای ناکامی این پروژه ها استفاده نمودند.
همانطور که اشاره شد با وجود فشارهای فراوان ایالات متحده آمریکا و تخصیص ردیفی در بودجه 2020 این کشور، برای مقابله با نفوذ انرژی روسیه در غرب، “خط لوله روسی جریان شمالی 2″در شرق اروپا ضمن عبور از سواحل روسیه در دریای بالتیک با عبور از فنلاند ، سوئد ،آلمان و دانمارک “مسیر استراتژیک توزیع انرژی روسی“ را به وجود آورده و ممکن است به زودی سایر کشورهای غربی که نیازمند انرژی گازی روسیه هستند درخواست توسعه انشعاباتاین خط انرژی را به طرف روسی اعلام نمایند ، که این پیش‌بینی نگرانی‌های طرف آمریکایی را افزایش داده است.
لذا همانطور که اشاره شد روسیه گام به گام در مسیر به ثبات رساندن جایگاه خود در نظام بین‌الملل به عنوان یک قدرت چند جانبه ” فرهنگی، اقتصادی، نظامی، امنیتی و تامین کننده انرژی” به پیش می‌رود و آمریکا رقیب مدعی جهان تک‌قطبی در حال از دست دادن هژمونی و حتی متحدان راهبردی خود جهت فشار بر روسیه است که شاهد آن را در تحریم های یک طرفه و کم اثر آمریکایی علیه روسها و عدم همپیمانی برخی شرکای غربی و سنتی آمریکا است. در این بین نقش شخصیتی و رفتارهای ترامپ با اروپایی ها در دلسردی آنها در پشتیبانی همیشگی از متحد راهبردیشان آمریکا بسیار موثر است و کار به جایی رسیده که امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در اجلاس هفتادمین سالگرد تشکیل پیمان آتلانتیک شمالی ” ناتو” پیشنهاد رفع تمام سوءتفاهمات و مشکلات اروپا با روسیه و توسعه نزدیکی ها با این کشور را می دهد.
واژگان کلیدی: راهبرد، فدراسیون روسیه ، 2030،دکتر روح اله مدبر
