کارشناس ارشد مسائل امنیتی
مرکز بین الملل مطالعات صلح- IPSC
واژگان کلیدی: استراتژی دفاعی نظامی، ارتش، پاکستان ، بودجه نظامی
در سالهای گذشته پاکستان تلاش کرده است تا ضمن خریدهای تسلیحاتی کلان قدرت نظامی و دفاعی خود را افزایش دهد. گفتگوی زیر به بررسی وضعیت نظامی-دفاعی پاکستان پرداخته است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به تلاش های گذشته، توان بومی پاکستان در زمینه صنایع نظامی و حتی صادرات آن در چه سطحی است؟
ارتش پاکستان (پاک مسلح افواج) شامل نیروی زمینی، دریایی، هوایی و تعدادی شبه‌نظامی مسلح تحت فرمان دولت می باشد که سال ١٩٤٧ و با استقلال پاکستان تاسیس شد و از آن زمان تاکنون نقش مهمی در تحولات پاکستان و منطقه ایفا کرده است. پاکستان 923 فروند هواپیما، 306 فروند هلیکوپتر، 52 فروند هلیکوپترهای تهاجمی، 394 فروند هواپیمای تهاجمی و سه هزار و 278 توپخانه دارد و مجهز به پیشرفته ترین سلاح نظامی است. پاکستان 134 پایگاه و سیستم پرتاب موشکهای متعدد، دو هزار و 828 عراده ماشین های زرهی جنگی و 304 فروند جت جنگی دارد.صادرات نظامی آمریکا به پاکستان از یک میلیارد دلار در سال گذشته به 21 میلیون دلار در زمان کنونی رسیده است، این در حالی است که چین بسیاری از فناوریهای مدرن نظامی را در اختیار پاکستان قرار داده است .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: تجهیزات مدرن ارتش پاکستان و خرید های مختلف چه تاثیری در توان نظامی و قدرت آن در منطقه داشته است؟
اکنون این سوالات مهم مطرح هستند که هند و پاکستان تا چه اندازه می خواهند موقعیت راهبردی و موشکی خود را در برابر هم تقویت نمایند ؟ آیا تهدیدات اصلی امنیت ملی هند و پاکستان توان موشکهای بالستیک آنها است ؟ آیا دامن زدن به رقابت میان چین و روسیه برای فروش سلاح های پیشرفته به پاکستان و هند به عنوان دو رقیب سنتی و اتمی حرکت در راستای سیاستهای آمریکا در منطقه برای دامن زدن به اختلافات و ناامنی ها نیست ؟ آیا فروش تسلیحات پیشرفته چین و روسیه به هند و پاکستان نوعی قدرت نمایی آنان در برابر امریکا است تا دامن زدن به رقابتهای تسلیحاتی میان پکن و مسکو که اخیرا تحت فشارهای آمریکا هر دو درصدد توسعه همکاری های راهبردی هستند ؟
حملات تروریستی سال 2008 میلادی در بمبئی که دولتمردان هند آنرا به گونه ای با حملات سال 2001 آمریکا مقایسه کردند نشان داد که تروریسم مهمترین عامل تهدید امنیت ملی هند است که برای مقابله با آن ضعف بسیاری دارد .بر اساس گزارشهایی که در سال 2008 از سوی محافل نظامی هند منتشر شد سلاحها سبک نیروهای امنیتی و نظامی این کشور از نوع قدیمی و فاقد توان لازم برای مقابله سریع و گسترده با ترویستها بوده است.در این زمان تحلیلگران نظامی و امنیتی در هندوستان این سوال مهم را مطح کردمد که آیا توان موشکی بالستیک هند توانست ضعف های امنیتی این کشور را در برای براب حملات تروریستها جبران و توان ارتش را برای مقابله با آنان افزایش دهد؟ بنابراین از دیدگاه این محافل ،خریدهای کلان نظامی هند از روسیه و حتی غرب صرفا برای جلب نظر آنها برای توسعه روابط در سایر بخشها از جمله انرژی برای روسیه نیز صورت می گیرد .این در حالی است که بخش مهمی از بودجه عمومی هند که باید صرف فقر زدایی و بهبود شرایط بهداشتی و پزشکی شود صرف خریدهای نظامی می شود تا توان بازدارندگی خود را در برابر پاکستان و سپس چین ارتقا دهد .وضعیت مشابه در مورد پاکستان نیز صادق است .
اگر چه تحولات امنیتی پاکستان پیچده تر از هند است به گونه ای که برخی محافل ، افراط گرایی و خشونت را انتخاب برخی جریان های سیاسی نظامی و مذهبی پیرو وهابیت در پاکستان برای پیشبرد اهداف و برنامه های سیاسی و مالیشان می دانند، اما به هر حال بخش مهمی از بودجه عمومی این کشور نیز صرف خریدهای تسلیحاتی راهبردی میشود که نتیجه آن فرو رفتن بیش از پیش پاکستان در فقر و مشکلات اقتصادی است. به گونه ای که بدون دریافت کمک و استقراض از نهادهای مالی بین المللی قادر به ادامه حیات سیاسی خود نیست . بدون تردید وارد شدن چین و روسیه به رقابتهای نظامی و موشکی پاکستان و هندوستان می تواند منطقه جنوب آسیا را بیش از پیش درگیر بحران و ناامنی نماید و در همان حال امیدواری ها برای ایجاد بلوک آسیایی برای رویارویی با سیاستهای تهاجمی آمریکا در سطح منطقه ای و بین المللی را به یاس تبدل نماید. چین در ماههای اخیر به شت تحت فشارهای اقتصادی و نظامی امریکا قرار گرفته به گونه ای محافل آمریکا از آن به عنوان جنگ تجاری واشنگتن و پکن نام می برند که با گسترش ابعاد آن تا روابط نظامی چین از جمله با روسیه در حال گسترش است.
در این شرایط چین بیش از آنکه نیازمند رویاروی منطقه ای و ایجاد بلوکهایی که می تواند در آینده به خصم با روسیه و یا هند تبدیل شود به توسعه همکاری و استفاده بیشتر از ظرفیتهای منطفه ای برای مقابله با فشارهای آمریکا نیازمند است.
روسیه نیز که از سالهای اخیر تحت تحریمها و فشارهای آمریکا قرار دارد با وضعیت مشابه چین روبرو است و برای خارج شدن از این شرایط در سطح منطقه ای به تفاهم همکاری و ایجاد اعتماد نیازمند است. در غیر این صورت، هر گونه تلاش های منطقه ای در جنوب آسیا برای خریدهای های تسلیحاتی گرچه ممکن است از نظر مالی به چین و روسیه کمک نماید، اما حرکت در چارچوب برنامه های آمریکا برای ایجاد ناامنی و بحران در منطقه است که در شرق آسیا در دریای چین جنوبی و همچنین در آبهای پیرامونی کره شمالی واشنگتن این سیاست را پی گیری می کند در منطقه جنوب آسیا نیز آن را با همکاری خود کشورهای پاکستان و هندوستان با اختصاص هزینه های نظامی کلان از بودجه های داخلی شان دنبال می کند .
