خشایار نصیر
کارشناس مسائل بین‌الملل
مرکز بین‌المللی مطالعات صلح –IPSC
آمریکا در سوم نوامبر سال جاری میلادی (2020) شاهد چهل و ششمین انتخابات ریاست جمهوری در تاریخ خود خواهد بود. این در حالی است که این کشور با مشکلات عمدتاً ناشی از شیوع ویروس کرونا درگیر است. تاکنون در ایالات‌متحده آمریکا نزدیک به 90 هزار نفر در اثر ابتلا به ویروس کرونا جان خود را از دست داده‌اند و بیش از یک میلیون و ۳۰۰ هزار نفر نیز به کووید ۱۹ مبتلا شده‌اند.
از هم اکنون کمپین‌های ریاست جمهوری هر دو حزب جمهوری خواه و دموکرات فعالیت خود را آغاز کرده‌اند و نامزد نهایی حزب دموکرات جو بایدن است، در سمت دیگر دونالد ترامپ برای بار دوم به عنوان نامزد جمهوری خواهان و رئیس‌جمهور مستقر در میدان رقابت‌های انتخاباتی ظاهر شده است. پیش از شیوع ویروس کرونا عمدهٔ پیش‌بینی‌ها حاکی از آن بود که دونالد ترامپ پیروز قاطع این دور انتخابات ریاست جمهوری است اما اکنون با گذشت ماه‌ها از شیوع ویروس کرونا برخی متغیرها در حال جا به جا شدن هستند.
در این نوشتار تلاش داریم بررسی کنیم که چه عواملی به افزایش آرای دموکراتها در انتخابات پیش رو منجر خواهد شد و احتمال شکست و یا پیروزی دونالد ترامپ را ارزیابی کنیم.
مجموعاً از 3 جنبه متغیرها بررسی خواهند شد: 1- اقتصادی / 2- سیاست خارجی-نظامی و امنیتی / 3- اجتماعی
جنبه اقتصادی
مهم‌ترین مؤلفه در جلب نظر رأی دهندگان در امریکا وضعیت اقتصادی و بازار کار این کشور است، این متغیر باعث تک دوره‌ای شدن بسیاری از روسای جمهور در تاریخ معاصر این کشور شده است، همچنین بسیاری از روسای جمهور به رغم نداشتن دستاوردهای سیاسی و اجتماعی قابل توجه به دلیل وضعیت مناسب اقتصادی دو دوره‌ای شده‌اند.
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور فعلی عمدتاً دستاوردهای اقتصادی خود شامل رشد اقتصادی 3 تا 5 درصدی، بیکاری زیر 4 درصد و رشد مداوم شاخص‌های وال استریت و داو جونر را به عنوان کارنامه‌ای قابل دفاع ارائه می‌کرد، اما در چند ماه اخیر با شیوع گستردهٔ ویروس کرونا در آمریکا تمام این متغیرها به ضرر دولت ترامپ وارد عمل شده‌اند، سقوط پی در پی هر دو شاخص اصلی وال استریت و داو جونز، سقوطی که چنان بود که مدیران وال استریت را مجبور به ایجاد وقفه در روند کاهش در دوشنبه سیاه بورس آمریکا کند، ورشکستگی بخش قابل توجهی از کسب و کارها و اعمال قرنطینه و محدودیت‌های رفت و آمد در عمدهٔ ایالت‌های آمریکا که باعث تعدیل نیروی گسترده توسط کسب و کارها و افزایش چشمگیر نرخ بیکاری شده است. نرخ بیکاری که پیش از کرونا بین 3 تا 4 درصد بود هم اکنون به 14 درصد رسیده و برخی اقتصاددانان پیش‌بینی کرده‌اند که این رقم حتی به 20 درصد هم برسد، هم اکنون طبق آخرین گزارش‌ها بیش 36 میلیون نفر در آمریکا درخواست بیمهٔ بیکاری کرده‌اند که این رقم هشدار دهنده است.
دونالد ترامپ بزرگترین برگ برنده‌اش را بهبود اوضاع کسب و کار در آمریکا در دوره اول ریاست حمهوری خود می‌داند و در برابر بارها تاکید کرده که آمریکا بدلیل تولید بالای نفت شیل دیگر نیازمند نفت خاورمیانه نمی‌باشد؛ این درحالیست که بزرگترین سقوط ارزش سهام در دوشنبه سیاه شامل شرکت‌های مهم تولیدکننده نفت شیل شد؛ تاجاییکه برخی از سهامهای این شرکت‌ها با سقوط گاه تا سی وپنج درصد روبرو شدند.
روند قیمت نفت کاملاً به ضرر تولیدکنندگان نفت شیل پیش می‌رود نفت پرهزینه‌ای که با قیمت جهانی زیر 50 دلار تولیدش فاقد بازدهی اقتصادی می‌باشد
جنبه سیاست خارجی-نظامی و امنیتی
دونالد ترامپ در این حوزه عمدتاً با تئوری “مرد دیوانه” شناخته می‌شود. این تئوری به شکل ساده عبارت است از استفاده از تصمیمات و رفتارهای نوسانی و غیر قابل پیش‌بینی برای مختل و مغشوش کردن ذهن دشمنان و رقبا و غیر قابل پیش‌بینی کردن آنچه قرار است ایالات‌متحده در قدم بعدی صورت دهد. این نظریه بر آن است که این نوع از رفتار نوسانی و غیر قابل پیش‌بینی منجر به آن خواهد شد که دشمنان و رقبای ایالات‌متحده از ترس بدترین سناریوی ممکنی که می‌تواند رخ دهد، رفتاری محتاطانه و دور اندیشانه انجام دهند.
اما به کار گیری این تئوری دستاورد مورد نظر دونالد ترامپ را به همراه نداشته است. یکی از این موارد مربوط به ایران است. دونالد ترامپ با خروج از برجام و بازگرداندن یک طرفه تحریم‌ها باعث زنجیره‌ای از اتفاقات شد مانند توقیف نفتکشهای خارجی توسط ایران در خلیج فارس، حمله موشکی به تاسیسات نفتی امارات که ادعا شده ایران این حمله را انجام داده و رویارویی‌های کوتاه اما خطرناک نیروی دریایی آمریکا و ایران، فاکتوری که بر وخامت این وضعیت افزود ترور سردار سلیمانی توسط آمریکا بود و پس از ان حمله موشکی ایران به پایگاههای آمریکا در عراق که مجموعاً باعث افزایش خطر شروع یک جنگ جدید در خاورمیانه شد. پس از این اتفاقات مردم امریکا در شهرهای مختلف این کشور بر ضد جنگ تظاهرات راه انداختند، همچنین نظرسنجی‌ها نشان از مخالفت قاطع مردم این کشور با حمله نظامی به ایران بوده. همچنین دولت ترامپ پس خروج این کشور از برجام بارها پیشنهاد مذاکره با ایران داده که هر بار از سوی ایران رد شده.
ترامپ از این تئوری استفاده کرد تا کره شمالی را به پای میز مذاکره بکشاند و موفق شد، اما مذاکرات هسته‌ای با کره شمالی به رغم سر و صدای زیادی که به پا کرد دستاورد ملموسی به دنبال نداشت.
همچنین ترامپ وعدهٔ مذاکره و بهبود روابط با روسیه را می‌داد که این وعدهٔ او زیر سایهٔ دخالت‌های روسیه در انتخابات آمریکا قرار گرفت و گرچه دیدارهایی میان ترامپ و پوتین صورت گرفت اما تنیجهٔ ملموسی در بر نداشت.
دولت ترامپ همچنین با استفاده از حربهٔ اعمال تعرفه به جنگ تجاری با چین رفت و همچنین متحدان قدیمی این کشور را وادار به مذاکره برای قراردادهای جدید کرد، یکی از این قراردادها قرارداد جایگزین نفتا است که با موفقیت همراه شد و میلیاردها دلار به اقتصاد آمریکا کمک کرد.
به طور کلی دونالد ترامپ تئوری “مرد دیوانه” را در موقعیتی نامناسب و به طور ناقص اجرا کرد که باعث شد بعضی از دستاوردهای اساسی سیاست خارجی امریکا از میان برود و اعتبار امریکا کاهش یابد.
گرچه سیاست خارجی برای رأی دهندگان آمریکایی اولویت اول محسوب نمی‌شود اما می‌تواند به عنوان حربه‌ای در دست نامزد رقیب ترامپ، جو بایدن قرار گیرد.
جنبهٔ اجتماعی
دونالد ترامپ در این زمینه به هیچ عنوان دستاورد قابل دفاعی ندارد و در این جنبه دموکراتها به طور قاطع دست بالاتر را دارند، سیاست‌های تبلیغ شده از سوی دموکراتها در این زمینه عمدتاً در سطح ملی طرفداران بیشتری دارد.
ترامپ از همان آغاز به عنوان فردی نژادپرست، ضد زن و ضد حقوق اقلیتهای قومی، نژادی و جنسی خود را به جامعهٔ آمریکا معرفی کرد. از همان آغاز دونالد ترامپ با اتهامات آزار جنسی از سوی زنان متعددی روبرو شد، او همچنین فردی را به عنوان قاضی دیوان عالی نامزد این سمت کرد که با اتهام‌های متعدد توهین‌های نژادی و آزار جنسی روبرو بوده.
در دورهٔ ترامپ دو قاضی محافظه کار برای تصدی دیوان عالی نامزد شدند که ترکیب دیوان عالی را به نفع جمهوری خواهان تغییر داد.
دونالد ترامپ همچنین در اوایل ریاست جمهوری خود فرمان مهاجرتی جنجال برانگیزی صادر کرد که شهروندان کشورهای عمدتاً مسلمان از جمله ایران را از ورود به این کشور منع کرد، گرچه این فرمان بعداً بازبینی شد و دانشجویان را عمدتاً از شمول این فرمان خارج کرد. همچنین شهروندان ایرانی تبار آمریکایی در مرزهای این کشور در مورد دیدگاه‌های مذهبی و سیاسی‌شان مورد بازجویی قرار گرفته‌اند که اعتراض نهادهای حقوق مدنی در این کشور را به دنبال داشته.
دولت ترامپ همچنین در مرز آمریکا با مکزیک بازداشتگاه‌هایی تأسیس کرد که در این بازداشتگاهها کودکان پناهنده را از والدین خود جدا می‌کردند بعضی از این کودکان پس از الحاق مجدد به والدین خود آنها را به خاطر نمی‌آوردند. این امر مورد اعتراض نمایندگان کنگره آمریکا قرار گرفت و تحت فشار کنگره دولت ترامپ ناچار شد به این طرح پایان دهد.
کلام آخر
در حدود کمتر از 6 ماه مانده به انتخابات آمریکا نظرسنجی‌های ملی گاه از برتری 8 درصدی جو بایدن بر ترامپ سخن می‌گویند؛ این نظرسنجی‌ها قابل اعتناست اما نباید مقهور آنها شد.
برای پیش‌بینی نتیجهٔ انتخابات ریاست جمهوری در آمریکا باید ایالت به ایالت محبوبیت نامزدها را بررسی کرد به خصوص ایالت‌های شناور و مردد، به این دلیل که عمدهٔ ایالت‌های آمریکا به طور سنتی یا دموکرات بوده‌اند یا جمهوری خواه. ایالت‌های فلوریدا، میشیگان، ویسکانسین، پنسیلوانیا، آریزونا و کارولینای شمالی از ایالت‌های رئیس‌جمهور ساز انتخابات آمریکا محسوب می‌شوند.
از دلایل شکست هیلاری کلینتون در برابر ترامپ از دست دادن الکترالهای ایالت‌های میشیگان، ویسکانسین و پنسیلوانیا به ترامپ بود؛ اگر هیلاری کلینتون می‌توانست آرا این سه ایالت مردد را از آن خود کند می‌توانست بر ترامپ پیروز گردد.
اگرچه کرونا و پیامدهایش ضربه وسیعی به اعتبار و جایگاه ترامپ در میان مردم آمریکا زده است اما با توجه به مفروض سیالیت افکار عمومی و نظرسنجی‌ها هنوز نمی‌توان بطور محکم از شکست ترامپ سخن گفت.
اگرچه در شرایط فعلی در تعدادی از ایالت‌های مردد نیز آرا در حال تغییر بسمت بایدن است اما فاصله هم آنچنان قاطع نیست. پیامدهای کرونا ممکن است ساکن فعلی کاخ سفید را یک دوره‌ای کند.
شرایط سیاسی آمریکا از ابتدای مارس چنان با روزهای پیش از آن متفاوت گشته است که حالا “جو بایدن” به عنوان نامزد دموکراتها نیز از اعتماد به نفس برای پیروزی می‌گوید.
جوبایدن “خوابالو” در نگاه ترامپ با وجود عدم ایده مشخص و پیش رو، حالا می‌گوید اگر رییس جمهور شود تنها برای یک دوره است و بدنبال بازگشت ثبات و عبور از ترامپ است. همچنین برنی سندرز پس از کناره گیری از رقابتها از نامزدی جو بایدن حمایت کرد که این موضوع باعث متحدتر شدن حزب دموکرات شده است.
از دوشنبه سیاه بورس آمریکا در مارس ۲۰۲۰ تا نوامبر ۲۰۲۰ (موعد انتخابات ریاست جمهوری) هرگونه تحلیل در مورد پیروزی یا شکست ساکن فعلی کاخ سفید، “نوسان گونه “خواهد بود؛ نوسانی که با قدرت مدیریت بحران و خبرهای خوب از اوضاع اقتصادی و سیاسی و بهداشت و سلامت آمریکا به نفع ترامپ و با خبرهای منفی اقتصادی و بهداشتی به ضرر ترامپ حرکت خواهد کرد.
منابع:
- https://www.theguardian.com/us-news/us-elections-2020
- https://www.nytimes.com/interactive/2020/us/coronavirus-us-cases.html
- Us history – open stax
- Us government – open stax
3 گزارش از پایگاه خبری عصر ایران
