مریم وریج کاظمی
پژوهشگر و کارشناس مسائل بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
ساختار اجتماعی – سنتی همراه با سلسله مراتبی کردن گرایشات شدید ناسیونالیستی در کشمیر امکاناتی اندکی را برای زنان فراهم کرد تا آنها بتوانند نقشی هرچند کمرنگ در مبارزات مذهبی و گفتمان سیاسی معاصر ایفا نمایند. اما درآمیختن بحرانهای سیاسی و امنیتی موجود با حذف سنت های مردسالارانه پیامدهای خطرناکی را برای فعالیت زنان در روند صلح و آشتی ملی در پی داشت، چرا که از نظر دولت هند به عنوان دولت مدعی اراضی کشمیر این موضوع ترویج ستیزه جویی و تشدید بحران در کشمیر است. دولت هند اطمینان دارد که ستیزه جویی نمی تواند بدون مشارکت زنان که در نقش مادران، همسران، خواهران و دختران پیکارجویان مرد ظاهر می شوند، پایدار بماند.
اعتقاد بر این است که زنان به گروههای افراطی و بنیادگرا کمکهایي جهت تامین غذا تا پرستاری از مجروحان مبارز، آشپزی تا پناه دادن یا اطلاع رسانی می کنند؛ در غیراینصورت مبارزات جدایی طلبانه در کشمیر نمی توانست به شکل گسترده و مؤثر در به چالش کشیدن منافع ملی –امنیتی کشور هند کاری به پیش ببرد. با این حال زنان در کشمیر به طور مداوم قربانی خشونت های اجتماعی- فرهنگی نظیر آزارهای جسمی و جنسی، تجاوز به عنف ، مجروح یا كشته شدن در خشونتهای مرتبط با حملات شبه نظامیان؛ که تقریباً روزانه با آنها روبرو اند، بوده اند. جالب اینجاست که زنان در کشمیر قربانی خشونت هم از سوی نیروهای امنیتی و هم مبارزان جدایی طلب هستند.
بی شک زنان مسلمان کشمیری در راس مبارزات دنباله دار و جنبش های جدایی طلبانه با دولت هند قرار دارند. آنها همراه با مبارزان محلی در خیابانهای سرینگر با پلیس ضد شورش درگیر شدند و با تحصن در مقابل دفتر دیده بان سازمان ملل خواستار حل اختلافات به نفع مسلمانان در کشمیر هستند. رسانه های ملی و بین المللی به وضوح تصاویر تظاهرات زنان و درگیری آنان با نیروهای امنیتی و تحمل ضربات باتوم و گاز اشک آور را منتشر کردند و این نکته را متذکر شدند که مشارکت ایدئولوگ های مبارز زنان در جنبش جدایی طلبانه کشمیر بیش از حد انتظار است؛ که این موضوع ناشی از علاقمندی زنان به مشارکت و سهم خواهی سیاسی میباشد.
در این فضاي پرتنش گروهی از زنان بر این عقیده اند که مسئله کشمیر در درجه اول یک مسئله مذهبی است و جهاد برای آن اجباری می باشد؛ در نتیجه در سال 1987م حزبی موسوم به دختران ملت (Dukhtaran- e- Millat) را تشکیل دادند. متخصصان امور تروریسم این گروه را جزو شبکه های نرم تروریستی طبقه بندی کرده اند، به این معنا که اگرچه از ابزارهای غیرقانونی از جمله تهدید برای تحمیل آموزه ها و عقاید خود استفاده می کند، اما تاکنون دست به اسلحه نبرده اند. دختران ملت تنها گروه مبارز و جهادی زنان در منطقه سرینگر کشمیر هستند که شیوه مبارزاتی ملایم دارند، اما به شدت معتقد به جهاد یا انتفاضه از نوع کشمیری هستند. حوزه فعالیت دختران ملت هم اکنون در درّه کشمیر است و این گروه از پیوستن این درّه به خاک پاکستان پشتیبانی می کند. دختران ملت همواره مخالفت خود را با اهداف صلح مورد نظر کشور هند در کشمیر ابراز داشتند و آتش بس را نفی و از افراد و سازمان هایی که پاسخ مثبت به آتش بس دادند، انتقاد کردند. در این راستا دختران ملت خواستار حضور گروههای بنیادگرای خارجی مانند لشکر طیبه برای انجام عملیات شدند.
آسیه اندرابی Asiya Andrabi – که به عنوان یک زن مسلمان محافظه کار و فمینیست رادیکال معرفی می شود، رهبری دختران ملت را بر عهده دارد. اندرابی خود را فمنیست اسلامی می نامد و برای حقوق برابر در چارچوب قوانین اسلام در تلاش است. او همچنین جنبش لشکر جبار ( LEJ) را پدید آورد و استفاده از لباس اسلامی را بخصوص برای زنان اجباری می داند. با این حال در ابتداء تاسیس این گروه اعلام شد از بکارگیری خشونت علیه مسلمانان کشمیر که لباس آنها اسلامی نباشد پرهیز خواهند کرد. همچنین او اظهار داشت که فعالیت فعلی آغاز جنبش جامع اصلاحات اجتماعی مبتنی بر اندیشه واقعی اسلام است و از زنان در کشمیر خواست که از مشاغل دولتی دوری کنند. مقامات امنیتی هند ادعا می کند که آسیه اندرابی از بسترهای مختلف رسانه ای برای پخش ایده ها و سخنان فتنه انگیز استفاده میکند که یکپارچگی، امنیت و حاکمیت هند را به خطر اندازد.
همچنین آنها مدعی اند اندرابی با سایر سازمان های بنیادگرا در ارتباط با اخلال در حاکمیت هند مرتبط است و از جدایی جامو و کشمیر از هند به شدت حمایت می کند. با اینکه نیروهای امنیتی هنوز هیچ موردی از حملات مستقیم تروریستی توسط دختران ملت را گزارش نداده، اما مقامات حکومتی هندی ادعا می کنند که از یک سو اعضاء این گروه در رساندن اسلحه و پول برای گروههای افراطی مخالف دولت هند فعالند و از سوی دیگر در عملیات پولشویی برای تأمین بودجه گروههای بنیادگرا در منطقه کشمیر نیز دست دارند.
پلیس اعلام کرد همسر آسیه اندرابی «قاسم فکتو» رئیس امور مالی جماعت المجاهدین (JUM) متهم به گرفتن کمکهای مالی برای جماعت المجاهدین و همچنین گروه دختران ملت از طریق ایوب تاكور رئیس جنبش آزادی بخش كشمیر که در لندن ساکن است می باشد که مستقیما زیر نظر ایمیاتاز احمد بازاز سردبیر و ناشر مجله Srinagar Mountain که یک شبکه غیرقانونی انتقال پول از اسلام آباد-لندن-سرینگر را رهبری می کند، انجام می گیرد.
بر این اساس یکی از اولین دستگیری های مهم سازمان ضد تروریستی از زمان برقراری قانون فرمانداری در جامو و کشمیر دستگیری آسیه اندرابی به همراه معاونینش ناهیده نسرین و صوفی فهیمه در منطقه آنانتناگ کشمیر جنوبی می باشد.
با این اوصاف، بزرگ نمایی یا کوچک شمردن قابلیت های جنبش دختران ملت از سوی دولت هند، شرایط قوای نظامی را در منطقه کشمیر بحرانی کرد و در تقویت گروههای افراط گرای خارج از مرزها نیز موثر بود. از این رو عملیات نامنظم ایدئولوژیک دختران ملت که فراز و نشیب های زیادی را در راستای تغییر سرنوشت سیاسی –امنیتی کشمیر طی کرده اند، چالشی موثر برای برقراری حاکمیت هند در منطقه جامو و کشمیر به وجود می آورد که زمینه های ستیزه جویی قومی- مذهبی را تحت لوای جنبش های جنسیتی افزایش می دهند.
واژگان کلیدی: کشمیر، دختران ملت، هند، پاکستان، بنیادگرایی، مریم وریج کاظمی
