ابراهیم اخلاصی
پژوهشگر روابط بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
در حال حاضر حدود پنجاه سال از استقلال سرزمینی می گذرد که نامش امارات متحده عربی ست و قاطعانه می توان نوشت این مملکت در دنیای امروز و در مقام مقایسه با بسیاری از کشورهایی که داعیه داشتن تاریخ و پیشینه کهن ، تمدن درخشان ، وسعت خاک و جمعیت فراوان دارند بخوبی درخشیده و موفق شده است تا با عزم و اراده ای فوق العاده و از درون شن زارهای سوزان به کشف قابلیت ها ، ظرفیت ها و توانائی های بالقوه خود پرداخته و آنها را به فعلیت و فرصت های طلایی در جهان پر از رقابت تبدیل نماید .
حاکم وقت امارات در کتابی تحت عنوان ” نگرش من “به ذکر خاطره ای از اجلاس سران عرب در دهه هشتاد می پردازد که محور بحث به جنگ ایران و عراق اختصاص داشته است که نویسنده در مباحث خود با تحت الشعاع قرار دادن محور اصلی مذاکرات عنوان می نماید : بیش از هر چیز باید به فکر توسعه و ترقی منطقه و کشور خود باشیم و ادامه می دهد که پیشرفت امارات در زمینه گسترش صنعت توریسم را هدف اصلی میداند ، وی می نویسد برخی در آن اجلاس مرا به تمسخر گرفتند و گفتند این بیابان برهوت و این خورشید سوزان اجازه تحقق رویاهای تو را نخواهد داد و لکن از آن زمان با عزم و اراده ای جدی و بدون وقفه برای پیشرفت کشورم تلاش نمودم و اینک رویاهایم تحقق یافته است .
آنچه امروزه به وضوح در امارات متحده عربی قابل مشاهده است توسعه و پیشرفت های خارق العاده و بی نظیر در کشور کوچکی ست که از دل بیابانی خشک به صنعتی عظیم از شهرسازی مدرن دست یافته و از بدترین شرایط آب و هوایی به بهترین فرصت برای رشد فزاینده صنعت توریسم و گردشگری رسیده است و از حداقل امکانات حمل و نقل به معتبر ترین خطوط بین المللی هوایی دست یافته است و در قرن بیست و یکم نیز اهداف و برنامه های خود را بر این مبنا قرار داده است تا علیرغم در اختیار داشتن ثروت بزرگ نفتی به شرایطی دست پیدا نماید که ضمن قطع اعتیاد و وابستگی به نفت و سایر سوخت های فسیلی ، در راستای بهره برداری از انرژی های نو و مهمتر از همه مشارکت با شرکتهای بین المللی گسترش دهنده انرژی های نو ” خورشیدی ، برق آبی و بادی ” مشارکت و گام های بلندی در راستای پیشرفت منطقه و کشور خود بردارد که نقطه کانونی و محوری این نوشتار نیز می باشد.
نگاهی به دلایل استفاده این کشور از انرژِ های نو مبین این نکته است که امروزه تامین انرژی و نحوه مدیریت آن برای حاکمان این کشور نوعی آینده نگری عقلانی و فرصتی راهبردی محسوب می گردد که دارای تاثیراتی تعیین کننده بر زندگی ، اقتصاد ، محیط زیست ، سیاست و حتی مناسبات جهانی خواهد بود زیرا اتمام منابع فسیلی در آینده باعث خواهد شد تا تنها کشورهایی بتوانند در مسیر توسعه و پیشرفت باقی بمانند که با بهره گیری از دانش روز و تکنولوژی قادر باشند در راستای کنترل و بهره گیری از انرژی های نامحدود و با پیش بینی تمامی مولفه ها به ویژه رشد جمعیت و تفکر در جهت حفظ توانایی نسل آینده تلاش نمایند.
سالهاست حاکمان ابوظبی با مطالعات وسیع و برنامه ریزی در حوزه اقتصاد کلان موفق به ایجاد بسترهای مناسب در امر گسترش استفاده از انرژی های نو و همچنین مشارکت گسترده با سازمانهای اصلی توسعه این نوع انرژی ها در سراسر جهان پرداخته اند که در حال حاضر می توان به مصادیق فراوانی از قراردادها و معاهده نامه های مختلف اشاره نمود که مهمترین آن انعقاد قرارداد با یک کنسرسیوم بین المللی جهت ایجاد بزرگترین مزرعه خورشیدی با هزینه ای بالغ بر شانزده میلیارد دلار است .
نقطه کانونی موفقیت های امارات را باید در نحوه انتخاب و بکارگیری بازیگران و شرکای متنوع منطقه ای و جهانی در حوزه انرژی های نو جستجو نمود که تمرکز بر پیشینه و اعتبار برخی شرکا و نوع مشارکت آنها با امارات از اهمیتی خاص برخوردار است که مشارکت با روسیه در زمینه تحقیق ، توسعه و مدیریت متمرکز در امر بازیافت پسماندها و زباله های صنعتی با هدف تبدیل بهینه انرژی ، شراکت با آلمان در پروژه ای مدرن تحت عنوان هیدروژن سبز (کاهش گازهای گلخانه ای )، همکاری با آذربایجان ، آنگولا و سودان در حوزه انرژی دریایی و بادی، مشارکت با چین در عرصه انرژی های برق آبی ،استفاده از توان ازبکستان و کره جنوبی در حوزه بهره گیری از انرژی های نو در سطوح مدیریت دولتی ، شراکت با عربستان و بحرین در عرصه انرژی های خورشیدی و انعقاد قرارداد با یک کنسرسیوم بزرگ بین المللی متشکل از آمریکا و اسرائیل برای ایجاد بزرگترین مزرعه خورشیدی جهان و همچنین تولید آلومینیوم با استفاده از انرژی خورشیدی توسط دولت اسرائیل از موارد مهم آن بشمار می رود.
محافل تجزیه و تحلیل داده ها در امارات در ارزیابی تهدیدات دهه اخیر به مواردی مانند بحران اقتصاد جهانی در سال 2009 ، بحران اقتصادی منطقه ای و همچنین بحران عظیم 2020 ( کوید 19 ) و تاثیرات مخرب بر صنعت توریسم و خطوط هوایی اشاره داشته اند و فرصت های پیش روی این کشور را نیز تبدیل تهدید به فرصت در عرصه صنعت توریسم، مدیریت ویژگی های جمعیتی و هویتی ، اصلاح زیر ساخت های تجاری و گسترش بنادر ، چرخش در حوزه انرژِی و قطع اعتیاد به نفت ، جایگزینی انرژی های تجدید پذیر و نامحدود (انرژی خورشیدی، دریایی، برق آبی و بادی) و از همه مهم تر بهره برداری استراتژیک از فرصت ارتباط با دولت اسرائیل می دانند که بستر ساز پیشرفت های امارات متحده عربی در عرصه اهداف ملی در سطوح جهانی و منطقه ای خواهد گردید.
با توجه به شرایط جهان کنونی و رویکرد کشورهای عربی در به رسمیت شناختن اسرائیل و علنی نمودن ارتباط با این کشور ، امارات صرفا به پوشش اهداف اقتصادی بسنده نخواهد کرد و بطور مستمر و جدی سعی خواهد کرد در عرصه رقابت های منطقه ای ، رفع تهدیدات احتمالی از عرصه امنیت ملی و سایر مولفه های افزایش قدرت اقتصادی و سیاسی نیز تلاش نماید تا بتواند ضمن تحقق اهداف استراتژیک ، به جایگاه بهتری در عرصه های داخلی ، منطقه ای و جهانی دست یابد هر چند دولت اسرائیل نیز اهداف متعدد و متنوعی را از این ارتباط تعقیب نموده و سود های پنهان و آشکار فراوانی را از ارتباط با امارات و سایر کشورهای منطقه نصیب خود خواهد نمود .
واژگان كليدي: امارات ، توسعه, انرژِي های نو, جایگزینی, انرژی تجدید پذیر ,انرژی خورشیدی, دریایی,برق آبی , بادی, ابراهیم اخلاصی
