علی بمان اقبالی زارچ
کارشناس ارشد مطالعات اورآسیا
مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC
در حالی انتخابات در کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای تصاحب بیش از 707 برگزار شد که از طرفی اروپا تلاش دارد در تحولات بین المللی در جهانی ناامن که شرایط خاص ، پیچیده و بسیار سیالی را تجربه نموده و سرعت بالای تحولات و رویکردهای غیر قابل پیش بینی بویژه نحوه تصمیم گیری در کمیت و کیفیت مواجهه با نسل کشی رژیم صهیونیستی در غزه و حمایت از اوکراین در برابر روسیه؛ وضعیت کنونی را بنوعی منحصر بفرد نموده است ، نقش بارزتری را ایفاء نماید و از طرف دیگر سیر تحولات که در اواخر قرن بیستم در اروپا و برتری اقتصاد بازار و دمکراسی غربی بر اقتصاد متمرکز و سیستم بسته اردوگاه کمونیسم ، موازنه را به نفع رهبران غرب قاره تغییر داده است بهر حال سوال اساسی در چرایی افول احزاب سنتی، پوپولیست ها در کنار سبزها و رشد ملی گرایی افراطی می باشد؟! و سوال مهمتر اینکه این روند تا چه میزان بر واگرایی اتحادیه در عرصه قاره سبز و تحولات بین المللی تاثیرگذار خواهد بود؟؟.
بدون شک اتحادیه پس از تشکیل پارلمان جدید وارد مرحله جدیدی خواهد شد که از نمادهای آن تقویت احزاب راست افراطی و شروع تغییرات ابتدایی خواهد بود که در گام اول موجب انتخابات زودهنگام پارلمانی در فرانسه گردیده و واقعیت این است که علیرغم تقویت نقش پارلمان اروپا در سال های اخیر خصوصا”در بخش های امنیت هوایی ، محیط زیست ، ارتباطات ، تقویت حریم خصوصی ، در ارزیابی اولیه می توان تعدادی از چالش های مهم اروپا برای سال های آینده را در موارد ذیل خلاصه نمود:
الف : رشد اقتصادی غیر متوازن از اواخر قرن نوزده هم و قرن بیستم و رقابت شرق و غرب در اروپا موجب گردیده که این قاره به سرزمین غنی و فقیر تقسیم گردد که از مهمترین نشانه های آن به اذعان یوراستات اختلاف بیش از بیست برابری درآمد سرانه بین غنی ترین ها نظیر لوگزامبورگ ، سوییس ، فرانسه و غیره و فقیرترین ها چون بلغارستان و رومانی و غیره می باشد. همین مرجع اعلام داشته است که حدود یک پنجم جمعیت اروپا در خط فقر بسر برده که جمعیتی قریب یک صد میلیون را شامل می شود.این موضوع در اکثر نظر سنجی ها نیز مورد تایید قرار گرفته و بیش از 73 درصد اروپائیها فقر را مشکل بزرگ دانسته و 89 در صد نیز معتقدند که کشورهایشان باید با فقر مبارزه کنند . البته در اروپا عنوان فقیر به کسی اتلاق می شود که دریافتی اش از 60 درصد متوسط حقوق کشوری کمتر باشد.
ب: بحرانهای قومی و ملی بویژه تاثیرات فروپاشی یوگسلاوی سابق نیز در بروز مشکلات جدید برای اتحادیه نقش قابل توجهی را داشته است . شواهد حکایت از آن دارد که اتحادیه در مدیریت بحران قومی در جنوبشرق قاره توفیقی نداشته است و اصولا”در اروپا ملی گرایی و قومیت بخش لاینفک عواطف و روحیه انسانی بوده و سیاستمداران جهانی نیز به اندازه کافی ظرفیت بالقوه را برای بروز بحران های قومی در مقاطع مورد نظرشان طراحی و پیش بینی کرده اند. همین روزها دوباره شاهد نا امنی و برخی درگیریهای متفرقه در شمال کوزوو هستیم که موجب نگرانی جدی سازمان ملل متحد و اتحادیه اروپا شده است و مهمتر اینکه رییس جمهور صربستان بر آمادگی نیروهای نظامی کشورش برای مقابله با تحرکات نیروهای کوزوو تاکید نموده و روسیه به لسان آقای لاوروف نسبت به خطرناک شدن اوضاع به اتحادیه اروپا و آمریکا هشدار داده است.
ج: افراط گرایی رهبران اروپایی بویژه رهبران بخش جوان قاره رقابت شدیدی را برای نزدیکی و متابعت بی چون و چرا از سیاست های جنگ طلبانه و مداخلانه جویانه واشنگتن به نمایش گذاشته ، روندی که در دوره بحران اوکراین نیز روح و جان تازه ای یافته است که یکی از نشانه های ملموس آن عدم توانایی اتحادیه اروپا در جدایی از رویکرد افراطی آمریکا در موضوع برجام و ترورریسم اقتصادی بر علیه جمهوری اسلامی ایران می باشد.
د: موضوع مهم بعدی از طرفی عدم توفیق همه جانبه اتحادیه در رسیدن به هویتی دمکراتیک است . یعنی اتحادیه در ایجاد جامعه کشورهای دمکراتیک حول مجموعه ای از ارزش های گرانقدر نرسیده است .در عین حال که برخی ملاحظات خاص تعدادی از کشورهای عضو ، تصمیمگیری در موضوعات مهم مربوط به اقدامات روسیه و چین را سخت نموده است .
ه: وضعیت کلی اوضاع سیاسی اروپا، پس از انتخاب نمایندگان جدید، تحت تسلط حزب مردم اروپا (EPP) است که شامل تشکیلات 13 رهبر از 27 رهبر حزبی اتحادیه اروپا، و همچنین اتحادیه دموکرات مسیحی است که فون در لاین از آن طیف می باشد. سوسیالیست ها، دومین گروه بزرگ در پارلمان اروپا، می خواهند رئیس آینده شورای اروپا را که نماینده 27 کشور عضو است، معرفی کنند. کاستا در رقابت برای این موقعیت پیشتاز است. اوایل هفته، لوئیس مونته‌نگرو، نخست‌وزیر راست میانه پرتغال، گفت که لیسبون از کاستا برای این سمت حمایت می‌کند.
در حال حاضر وضعیت خیلی روشنی در مورد مسئولیت سیاست خارجی به جایگزینی بورل وجود ندارد و کمترین اطمینان در این مرحله این است که چه کسی به عنوان مسئول سیاست خارجی معرفی خواهد شد. کاجا کالاس، نخست وزیر استونی به این پست علاقه مند است و به عنوان یک رهبر ملی و لیبرال از منطقه شرق اروپا، گزینه تقریبا ایده آلی برای لیبرال هایی است که جانشین جوزپ بورل را انتخاب می کنند.
جمع بندی :
بدون شک اتحادیه پس از تشکیل پارلمان جدید وارد مرحله جدیدی خواهد شد که از نمادهای آن تقویت پوپولیسم و شروع تغییرات ابتدایی خواهد بود و اگر چه نتیجه انتخابات حکایت از ریزش قابل توجه دو گروه سنتی حزب مردم اروپا و اتحاد ترقیخواه سوسیال دمکرات (جمعا 326 کرسی و 75 کرسی کمتر از 2014) دارد ولی فعلا پوپولیست ها از ظرفیت قانونی لازم برای تغییرات اساسی برخوردار نبوده و مجبورند بر اقدامات نمادین در حوزه های مهاجرستیزی ، تقویت هویت ملی و قومی و حمایت از ارزش های مسیحیت و خانواده مانور دهند.
انتخابات پارلمان اروپا در یک زمان بسیار خاص برگزار و کسانی که خود را در پارلمان اروپا و کمیسیون اروپا خواهند دید، باید ادامه کمک به اوکراین را هم در تلاش دفاعی و هم در مرحله بازسازی مدیریت کنند. مأموریت آنها همچنین با گسترش اتحادیه اروپا، حداقل به کشورهای بالکان غربی، همپوشانی خواهد داشت، که مستلزم مجموعه ای کامل از اصلاحات به منظور ایجاد یک اتحادیه کارآمد در پایان این فرآیند خواهد بود. مأموریت نمایندگان پارلمان اروپا و کمیسیونرهای آینده نیز با دوره دستیابی به هدف اصلی صنعتی و اقتصادی کاهش 55 درصدی انتشار CO2 و شاید مأموریت دولت دونالد ترامپ جمهوریخواه همپوشانی دارد. بنابراین، نزدیک به 360 میلیون رای دهنده از 27 ایالت اتحادیه فراخوانده شده اند تا با یک تمرین انتخاباتی مهم روبرو شوند که توانایی این کل برای عبور از یک دوره حساس به نتیجه آن بستگی دارد.
همچنین شرایط جنگی که با ابتکارات جدید روسیه در جبهه و مشکلات متعدد اوکراین، رقابت محصولات چینی و رقابت پذیری بازار آمریکا، همسایگی با تحولات پیچیده در خاورمیانه، مشخص شده است؛ حکایت از طرد الگوی تمدنی اروپا، شیفتگی بخش های وسیع تری از رای دهندگان اروپایی به جنبش های رادیکال، افراطی و پوپولیستی در فضایی متشنج شده که در آن اروپاییان برای انتخاب نمایندگان خود در بزرگترین پارلمان جهان به پای صندوق های رای می روند.
