سيده مسعوده میرمسعودی
پژوهشگر روابط بين الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
رشد روز افزون در فناوری اطلاعات- ارتباطات و تولید اپ های اجتماعی مختلف در تمام حوزه ها توانسته عملا کارکرد این فناوری را سمت وسوی جدیدی در روابط بین ملت ها یا دولتها هدایت کند و عملا مطابق با نیات پنهان و آشکار به کار گیرندگان آن طراحی کند .البته هر چند فناوری ارتباطی و اطلاعاتی همیشه به یک عنوان یک ابزار بوده و هنوز هم هست و ولی تفاوت جدیدی که ایجاد شده میزان و درجه ابزاری بودن تاثیر گذاری آن است و اینکه چه اندازه در اهداف تاثیر کلیدی داشته است و خود این موضوع دارای قدرتی منحصر بفرد شده دو این قدرت نرم گاه نیات را به مقاصد نزدیک تر یا می تواند حتی دورتر کند. ممکن است گاهی به زبانی دیگر نیات و مقاصد احتمالی را در کنار هم قرار داده است و از هزینه زمانی هم بکاهد و شاید هم زمان رسیدن به مقصد نهایی بطورنامحسوسی افزایش دهد.
اگر در ارتباط کارگزار با ساختار کمی تامل کنیم، سه نوع متفاوت از این مفهوم از نظر اثرگذاری می توان متصور کرد: در این رابطه: کارگزار تاثیرگذار یا ساختار تعیین کننده و یا تعامل متقابل بین کارگزار و ساختار داریم که این تعامل هم می تواند آشکار باشد و هم پنهان. در نظامها و گاه در سیستم ها و یا هر ساختاری که دارای نظم ساختاری است یک پایبندی به تصمیم های کارگزارهای خود راهم دارا باشد که استخوان بندی و چیدمان آن ساختار را تعریف می کند و نمایش از آن ساختار و کارگزار و نهایتا یک برایند از ارتباط آن دو را در طول زمان به فضای گفتمانی بدهد. با توجه به اینکه بحث ما بیشتر در سیستم ها یا دولتها است. باید این نکته کلیدی را به موضوع اضافه کرد که انتخاب عقلانی در هر دو این پیکره ها نقش بسیار مهمی دارد و حتی می توان گفت جز لاینفک این دو مفهوم در کشورهای توسعه یافته و تا حدودی در کشورهای روبه توسعه باشد.
هر دولتی برای خود یک ساختار با یک ایده یا دکترینی با کارگزارهای ویژه دارد که برای خود تعریف خاصی از ارتباط و کارکرد خودشان را دارند. هر چند اگر بخواهیم نگاهی عمیق تر به این مقوله داشته باشیم این تعریف در دولت های که در پیرامون و یا مرکز قرار دارند هم، با هم تفاوت کلی دارند و باز باید اضافه کرد که در پروسه یا پروژه جهانی شدن هم یک چیدمان جدیدی را به خود اختصاص می دهند ولی در کل مسئله وجود کارگزار و ساختار حتمی است و نوع نگرش است که جایگاه ها را تعیین می کند.
با این مقدمه می خواهم به زبان ساده بگویم که کارگزارها در دنیای مدرن و پیشرفت فناوری ارتباطات و تولید اپ های مختلف در حوزه های مورد بحث ،تعریف منحصر بفردی پیدا کرده اند.
کارگزاران می توانند زبان گویای نیمه پنهان آن ساختار باشند که آن هم به یمن فناوری جدید ارتباطی و اطلاعاتی می تواند هم شفاف باشندو هم متصور خواسته آن ساختار باشند ،،!! اینجاست مرزهای تشخیص کم رنگ می شوند و عملکرد ها متفاوت از کارکردها باشند.و نقش این اپ ها به عنوان برملا کننده رابطه های پنهان باشد .بطور مثال:
یک پازل مهم در جایگاه مهم با یک عملکرد مهم می تواند ساختار را از فرم شکل گرفته خارج کند و دفورمه کند و باعث شکل گرفتن ساختاری جدید شود و یا یک ساختار با انتخاب کارگزار های همسو باعث باز تولید شکل جدیدی از حکمرانی را به نمایش بگذارد. که این به نوعی تعامل ساختار و کارگزار در آن عقیده و مسیر است.
در روابط بین الملل، سیاست خارجی و تصمیم گیرندگان آن در پرستیژ یک کشور بسیار مهم و کلیدی است و در دنیای امروز می توان گفت دست دیپلماسی یک کشور محسوب می شود که می تواند برای دست دادن بلند شود !یا برای مشت زدن! و یا هیچکدام حرکتی نکند و دوگانه عمل کند !!
بهرحال، نقش کارگزارها البته کارگزاران کلیدی در دنیای مدرن در ساختار دولت ها را بیاییم مورد آینده پژوهی قرار دهیم .دولت های که شفافیت در عملکرد و پاسخگو در قبال ملت خود هستند دستگاه دیپلماسی کشورشان هم به عنوان یک کارگزار کلیدی در ساختار مشخص می تواند آینده روشنی را برایشان رقم بزند و تلاش در جهت آینده مطلوب را برای آن ملت پیش بینی کند. در این روزها بسیار می شنویم که کارگزارانی دوگانه گو در عمل و حرکت در جایگاه های تصمیم گیر چگونه تنش ایجاد کرده اند که اگر شفاف گویی و اطلاع رسانی دقیق در زمان کلیدی را داشتند شاید مسیر متفاوتی را رقم می زدند.
در ادامه ما یک اتفاق یا اتحاد کارگزار ساختار داریم که می توان دو جور این موضوع مورد آنالیز قرار داد. تعامل کارگزارساختار در تمام موارد که به نوعی یک مسیر را طراحی کنند که اگر شفافیت و قانونمندی و پاسخگویی در آن باشد که می تواند یک تعریف کوتاه از عملکرد کشورهای دموکراتیک باشد و اگر تعامل بین کارگزارهای تصمیم گیرنده و ساختار برای منافع یک عده ای بخصوص باشد و پنهان از پازل های ملی آن ساختار باشد نوعی دیکتاتوری خاموش را به نمایش می گذارد .
شاید در اینجا کارگزارهای کلیدی و جایگاه تصمیم گیری آنها مهمترین مسئله باشد که باید کارگزاران سازندگی و منافع ملی محور باید انتخاب شوند که بتوانند به محض خروج از مسیر اصلی آن تعهد خود را فراموش نکنند و شفاف عمل اطلاع رسانی کنند تامسیر ساختار از مسیر حفظ منافع ملی خارج نشود.
تعامل کارگزار و ساختار در اینجا با توجه به حوزه تخصصی کارگزار مربوط به دیپلماسی کشور مدنظر است که تعهد و اعتماد مردم به آن در حفظ آن ارزشها مردمی باید بسیار حساس باشد و در زمان های کلیدی شفاف گویی را در سرلوحه کار خود قرار دهد . الا هزینه وقت و زمان در این عصر که سرعت انتقال اطلاعات و عمل بسیار بسیار مهم است، از دست دادن حتی زمان اندک نيز سواستفاده از اعتماد مردم محسوب می شود .
کارگزار غیر شفاف و ساختار دوگانه در عمل و حرف یکی از معضلات کشورهای پیرامون مخصوصا کشورهايي که دارای پتانسیل های بالقوه طبیعی مثل طلای سیاه هستند، یکی از معضلات شایع در عصر حاضر است. ولی با رشد فناوری اطلاعات و اپ های که این مسائل آشکار می کنند هیچ پوشیده ای باقی نمی ماند، ولی ملت های تحت فرمان این نوع دولت ها مهمترین موضوع یعنی ، زمان طلایي برای رشد و توسعه را از دست می دهند.
واژگان كليدي: فناوری, دنیای مدرن , تحولی نو ,عملکرد, ساختار,کارگزار,سيده مسعوده میرمسعودی
