فاطمه خادم شیرازی
پژوهشگر و مدرس دانشگاه علمی کاربردی
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
بازیگران جهانی عرصه سیاست حافظان وضع موجودند، اما ابرقدرت های سیاسی، اقتصادی، برهم زننده وضع موجود و پیام آور وضعی دیگر هستند.آن ها برای تغییر و تحول و برهم زدن وضع موجود پابه میدان سیاست گذاری گذاشته و این وجه تمایز آن ها، با دیگر بازیگران سیاسی جهان است.
شیوع ویروس کرونا پای بازی ، ابرقدرت ها را برای تغییر وتحول یا به عبارتی جابجایی قدرت در آسیا و خاورمیانه به میان آورده است . اپیدمی کرونا اقتصاد و امنیت جهانی را به خطر انداخته است. تزلزل این دو می تواند به طور مستقیم بر نحوه شکل گیری آینده سیستم قدرت جهانی تأثیر بگذارد. بعضی از تحلیل گران توطئه‌آمیز بودن شیوع ویروس کرونا را یک تئوری «توهم توطئه» می دانند و نسبت دادن به دو ابر قدرت جهانی آمریکا و چین را غیر منطقی می دانند.
اما تصور کرونا به عنوان یک سلاح بیولوژیک آزمایشگاهی توسط آمریکا، از آنجا شکل گرفت که وزیر تجارت آمریکا در اظهارنظری جنجالی عنوان کرد ، شیوع ویروس کرونا در چین هزاران نفر را مبتلا و جان هزاران نفر را گرفته است، و این موجب تقویت اقتصاد آمریکا می‌شود. از دیدگاه او چنین امری باعث خروج سرمایه گذاری‌ها از چین به داخل ایالات متحده می‌شود که نتیجه آن افزایش تعداد شغل و دستمزد خواهد بود. این اظهار نظر مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی و بهداشتی جهان قرار گرفت. آمریکا بسرعت درهای کشور را به روی مسافران چینی بست و پروازهایش را متوقف کرد حتی از کشورهای دیگر هم خواست در این زمینه به آمریکا بپیوندند و تبلیغات گسترده بر ناتوانی چین در کنترل بیماری به رسانه ها نیز سرایت کرد به گونه ای که روزنامه وال استریت ژورنال مطلبی منتشر کرد مبنی بر اینکه چین مرد بیمار آسیاست و همزمان اعلام کردند که چین باید توافق تجاری اولیه دو کشور برای خرید ۲۰۰ میلیارد دلار کالا از آمریکا را اجرایی کند. در غیر این صورت با فشارها و سرسختی‌های بیشتر واشنگتن روبرو خواهد شد. ترامپ کرونا را «ویروس چینی» می خواند و منتقدان این نوع نسبت دادن را «نژادپرستانه» ارزیابی کرده، که می تواند موجب واکنش منفی علیه جامعه آسیایی‌های مقیم آمریکا شود.
کشور چین هم آمریکا را متهم به نشر ویروس کرده و می گوید ، احتمالا ارتش آمریکا ویروس کرونا را به شهر ووهان چین آورده است. چین و آمریکا یکدیگر را به توطئه با ترویج ترس از ویروس کرونا متهم کرده تا اعتبار خود را در سطح جهانی حفظ کنند.
اما این که منشا این ویروس چیست؟ سوالی است که امروز دنیا به دنبال پاسخی منطقی برای آن است. پاسخ و تحلیل های زیادی در دنیا صورت گرفته ، بعضی ویروس کرونا را میکروارگانیسمی دانسته که در بدن حیوانات وجود دارد و به دلیل مصرف یک خفاش وحشی توسط یکی از ساکنان چینی تبار ووهان به انسان منتقل شده است. اما گروهی دیگر در نقض آن معتقدند استان های همجوار ووهان که خفاش های وحشی زیادی در آنها زندگی می کنند، شیوع گسترده این بیماری را تجربه نکرده اند، و نمی تواند یک جهش ژنتیکی باشد .
علاوه بر اين تحلیل گرانی نیز هستند که این ویروس را آزمایشگاهی و تولید برای جنگ بیولوژیکی می دانند. در نتیجه به دلیل سوابق هردو ابرقدرت جهانی در ساخت سلاح های بیولوژیکی واحتمال نشر به دلیل خطای آزمایشگاهی جهان را در مقابل یک ویروس ناشناخته قرار داده است. به هر روی ظهور ویروس کرونا نه تنها در چین، بلکه در بسیاری از کشورهای دیگر عواقب سیاسی و اقتصادی انکار ناپذیری را به دنبال داشته است. با این حال اگر به شروع شیوع این ویروس برگردیم و وقایع را کنار هم قرار دهیم، شاید دنیا به سمت و سوی جابجایی قدرت باشد.
شیوع ویروس از چین شروع می شود ، و وارد یک “بحران جدی” و تجارتی ناکارآمد می گردد، واحد پول کم ارزش می شود. شرکت های اروپایی و آمریکایی مستقردر چین به دلیل عدم تجارت ، 40 درصد از ارزش سهام آنها کاهش یافته، وچین با وجود مشکل اقتصادی 30 درصد سهام شرکت های اروپا و آمریکا را با نازل ترین قیمت خریداری می کند. چین با شیوع بیماری از آمادگی کامل برخوردار است ، به گونه ای که سه هفته پس از شروع رول، یک بیمارستان 12 هزار تختخوابی در حال ساخت را طی دو هفته آماده می کند.
بعضی تحلیل گران معتقدند بازدید رئیس جمهور چین از ووهان با یک لباس ساده در اوج بیماری همه گیر، نشان گر تزریق واکسن بوده، و درمانی از قبل وجود داشته، قطع زنجیر اتصال ویروس بدون داشتن همه اطلاعات ژنتیکی، و آزادشدن استان در طول دو ماه و نیم از قرنطینه موید این مطلب است. با پایان یافتن ویروس در چین، کشورهای اروپایی، آسیایی و خاورمیانه وابسته به آمریکا، و آمریکا در کمتر از یک ماه بیشترین آمار بیماری را به خود اختصاص می دهند. در مقابل کشورهای متحد چین ، روسیه و کره شمالی شیوع کووید-19 را کم یا صفر نشان می دهد .
چین این ویروس را ناشناخته معرفی می کند، اما نکته ی قابل توجه ، اطلاعات مبتنی برابتلای گروه های سنی بالا و دارای بیماری خاص ، و مصونیت کودکان و جوانان به دلیل سیستم ایمنی بدن، تحلیل گران را به سمت و سوی این که ویروس کرونا یک سلاح بیولوژیکی است برای از بین بردن اقشار سن بالا و هزینه بر است که می تواند در جابجایی و تعادل جمعیت سهم مهمی داشته باشد.
آمریکا بزرگ ترین فروشنده سلاح در آسیا و خاورمیانه است . اما این ویروس باعث شده که نگرش جهان را به سمت و سوی اقتصاد بهداشت و سلامت معطوف کند، و چراغ خرید سلاح را خاموش کند. با بسته شدن مرز کشورها به دلیل وحشت از آلودگی ، مردم در قرنطینه خانگی قرارگرفته و بسیاری از فعالیت های اقتصادی از بازار به سایت ها هدایت شدند.
کشورهای آسیایی و خاورمیانه با شکست قیمت نفت و رکود صنعت توریست دو عامل مهم اقتصادی روبرو شده است. اگر فرض بر قربانی چین و آمریکا باشد، نکته ای که قابل توجه است میزان خسارت مالی و اعتباری دو کشور یکسان نخواهد بود. چین دو ماه اقتصاد کشورش را در یک منطقه می خواباند و تبلیغات گسترده مبنی بر شکست و حذف چین از اقتصاد دنیا و ذوق زدگی وزیر تجارت آمریکا از شیوع این بیماری آسیا و خاورمیانه را به وحشت می اندازد. اما دستاوردهای چین نه تنها اقتصادش را نابود نمی کند بلکه سبب تقویت آن می شود. او با کسر 2میلیون بشکه نفت در روز ناشی از قرنطینه شدن مردم و تعطیلی یک استان ، علاوه برافزایش ذخایر ارزی ، کشورهای صادر کننده نفت را به ورشکستگی می کشاند و نفت بشکه 56 دلار را با21 دلار جایگزین می کند . لذا اقتصاد تمام کشورهای صادر کننده نفت به چین و معامله اجناس ضروری ، سبب شد تا این کشورها ازنظر اقتصادی ضررهای جبران ناپذیری را متحمل شوند.
از طرفی شرکت هایی که توسط آمریکا و اروپا در چین با تمام فن آوری هایی ایجاد شده و پتانسیل های تکنولوژیکی با افزایش قيمت و تنظیم کننده بازار و مورد اعتماد بازارهای غرب، بانازل ترین بها ، با درآمد 20،000 میلیارد دلار توسط چین خریداری می شود.در همین فرصت دوماهه تمام تکنولوژی در چین به سمت و سوی تامین کشف دارو ، وسایل های بهداشتی برای صادرات به کشورهای جهان می رود. هیچ یک از این ها نمی توانستند اتفاقی باشند.
کشورهایی خاورمیانه آسیا و اروپا بعد از چین به این ویروس مبتلا می شوند، و امکانات بهداشتی در مقابل سرعت انتشار ویروس پاسخگویی دولت ها در مقابل مردم را از دست می دهد.اقتصاد چین با فروش اقلام بهداشتی به دنیا می تواند 6درصد نزول اقتصاد خود را قبل از شیوع این ویروس جبران کند. کشورهای اروپایی و خاورمیانه انتظار چنین هجومی را نداشتند و لذا کشورهای جهان برای قرار نگرفتن در مقابل مردمشان ،آمادگی خرید اجناس بهداشتی را با هرقیمتی دارند. چین به عنوان فاتح بر ویروس سعی کرده ، تعدادی از این محمولات بهداشتی را به کشورهای متحد ، به صورت بشردوستانه بودن تقدیم کند.
سلاح ها در خاورمیانه و آسیا رنگ باخته اند، اما آمریکا اگر فرصت فروش سلاح ها را از دست دهد روسیه که هم پیمان چین است و کم ترین آسیب را دیده بازار سلاح را در دست خواهد گرفت. چون آمریکا اعتبار خود را در مقابل رجزخوانی ها ی ترامپ از دست داده است. کشورهای خاورمیانه و اروپا در برابر درخواست کمک های بهداشتی از آمریکا ناامید شدند و از همه بدتر که آمریکا مقام اول در ویروسی شدن را به دست آورد. به گونه ای که هنوز نتوانسته دارویی برای آن کشف کند و حتی نتوانسته مردمش را در مقابل این ویروس در مراکز بهداشتی جای دهد و دکترها مجبور به گزینش بیمار از نظر سنی شدند. دستپاچگی آمریکا در انجام عملیات نظامی و وارد کردن ناوهای جنگی در خلیج فارس و حملات ناگهانی عربستان به یمن، و حمایت و زنده کردن دوباره داعش و دخالت نظامی در عراق سیاستی است که آمریکا در نظر دارد: الف) نگاه مردم دنیا را از آمریکا به مناطق دیگر هدایت کند تا بی کفایتی این دولت در برابر مردم آمریکا دیده نشود. ب) با جنگ افروزی در خاورمیانه ، دولت های ضعیف را به جای خدمت به مردم به خرید سلاح تشویق کند.
واژگان كليدي: جنگ بیولوژیکی ، جابجایی ، قدرت ،آسیا ،خاورمیانه ، بخش نخست
مسئولیت صحت و سقم مطالب موجود در یادداشت‌ها، مقالات و مصاحبه‌های منتشر شده در سایت به عهده نویسنده بوده و انتشار آنها الزاماً به معنی تأیید مطلب یا بیانگر دیدگاه‌های مركز نیست.
