نیلوفر باقرنیا
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد روابط بین الملل
مركز بين المللي مطالعات صلح- IPSC
سیاست خارجی
هند نیز همانند کشورهای دیگر نظام بین‌الملل با فرصت‌ها و تهدیدهایی در داخل و خارج از کشور مواجه بوده است. با توجه به راهبرد سیاست خارجی هند مبنی بر متنوع‌سازی و تقویت روابط با قدرت‌های خارجی، هند در طی این سال با کشورهای مختلفی در جهت بهره‌برداری از فرصت‌ها دیدار داشته است که از جمله این کشورها می‌توان به دیدار با وزیر خارجه ایران در طی چندین دیدار در مورد پروژه چابهار( با توجه به معاف شدن این پروژه از تحریم‌ها توسط ایالات‌متحده، هند برای توسعه بندر، 21 میلیون دلار اختصاص داده است) توافق بر سر تداوم واردات نفت، رفع اختلاف بر سر طرح توسعه میدان گازی فرزاد ب، نیاز هند به گاز ایران از طریق خط لوله پی ای، ایجاد خط مستقیم کشتی‌رانی لاینر میان سه بندر مهم هند با ایران و قصد هند در ایجاد یک کریدور حمل و نقل که گجرات و بنگال غربی را از طریق بندرعباس به قزاقستان و شرق روسیه وصل می‌کند و ظرفیتی مبنی بر 30 میلیون تن کالا دارد، اشاره نمود.
همچنین، در این راستا، از دیدار اشرف غنی، شی جی پینگ، بنیامین نتانیاهو و سفر مودی به ژاپن در مقابل دوستی چین و پاکستان می‌توان نام برد. در دیدار مودی با رئیس‌جمهور چین، دو کشور برای تقویت روابط و توسعه همکاری‌های اقتصادی، برقراری تماس‌های مستمر میان نیروهای نظامی برای جلوگیری از بروز مناقشات مرزی توافقاتی انجام دادند. از طرف دیگر، طی نشست سه جانبه بنیاد روسکی میر، ایران، روسیه و هند در مسکو به بررسی تهدیدات جهان امروز پرداختند. به علاوه، هند برای نخستین بار دو نماینده به اجلاس صلح افغانستان در روسیه که نمایندگانی از طالبان در آن حضور داشتند فرستاد، درحالی‌که مذاکره با طالبان تا پیش از این خط قرمز دهلی‌نو بود. درواقع می‌توان گفت هند با رعایت تعادل در تقویت روابط با بازیگران مختلف با وجود تنش میان کشورها (برای مثال می‌توان به برقراری روابط با اسرائیل و ایران اشاره کرد که با وجود تناقض میان دو کشور، هند با هر دو به تقویت روابط می‌پردازد)، راهبرد سیاست خارجی خود را پیش برده و در پی سرعت بخشیدن به رشد و توسعه اقتصادی خود می‌باشد.
هند همچنین از نظر نظامی با خرید سامانه‌های پدافند موشکی اس- 400 به ارزش 5.4 میلیارد دلار (طبق این قرارداد که علی‌رغم تهدیدهای شدید آمریکا به اعمال تحریم‌های اقتصادی منعقد شد، اولین محموله شامل پنج فروند از سامانه‌های اس- 400 در ماه اکتبر سال 2020 به هند تحویل داده خواهد شد) از روسیه و توافق بر سر قراردادی به ارزش 500 میلیون دلار در جهت ساخت دو کشتی نظامی در گوآ و انتقال تکنولوژی مربوط به ناوگان دریایی هند، روابط نظامی خود را با روسیه تقویت بخشید. به‌علاوه دو کشور در رزمایش نظامی “ایندیرا- 2018” در هند با هم همکاری داشتند. از طرف دیگر، هند با خرید جنگنده‌های چندمنظوره فرانسوی رافال، صنایع نظامی خود را در طی این سال تقویت نمود.
علی‌رغم فرصت‌های به‌وجود آمده برای هند در طی این سال، هند با تهدیدهای خارجی نیز در سیاست خارجی خود مواجه بوده است. مهم‌ترین تهدید این کشور، درگیری با پاکستان پس از کشته شدن 44 نیروی نظامی هندی به دست اسلام‌گرایان تندرو (گروه جیش محمد) در کشمیر تحت فرمان هند، رخ داد. هندوستان نیز با حمله به مواضع تروریست‌ها در منطقه تحت حاکمیت پاکستان به این اقدام تروریستی واکنش نشان داد که پاکستان با اعلام نقض حریم هوایی از سوی هند، دو جنگنده این کشور را سرنگون کرده و هر دو کشور، پرواز از فرودگاه‌های خود را لغو کردند. از طرف دیگر، نیتین گادکاری، وزیر حمل‌و‌نقل و کشتی‌رانی هند تهدید نمود که آب رودخانه‌های مرزی را به روی پاکستان می‌بندد، اقدامی که به بحران اقتصادی و زیست‌محیطی برای ایالت‌های مرزی آن کشور منجر خواهد شد. او این اقدام را در پاسخ به حمله گروه جیش محمد انجام می‌دهد. او همچنین در اظهارات خود هدف اصلی را بر منزوی کردن اسلام‌آباد متمرکز کرده است. در نتیجه می‌توان گفت منطقه کشمیر می‌تواند عاملی برای تشدید اختلافات هند و پاکستان گردد. از طرف دیگر، از آنجایی‌که پاکستان در تلاش برای تعمیق روابط خود با چین بوده، همکاری دو کشور به دلیل همسایگی با هند و آگاهی هند از توانایی‌های نظامی دو کشور، احساس خطر و تهدید هند را بالا برده و هند با تقویت روابط با قدرت‌های دیگر و بزرگ به تجهیز کردن بیشتر صنایع نظامی خود خواهد پرداخت که در آینده می‌تواند جرقه‌ای بر درگیری‌های عظیم در منطقه باشد.
سیاست داخلی
در طی سال جاری، طبق آخرین رتبه‌بندی ویتنام، هند دومین کشور کارآفرین جهان شد و در رده بالاتر از چین و آمریکا قرار گرفت. در این دوره، مودی اقدامات چندی در جهت توسعه داخلی به عمل رساند که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود. برای مثال مودی در 25 دسامبر 2018، طولانی‌ترین پل ریلی هند در ایالت آسام واقع در شمال شرق این کشور را افتتاح نمود. به علاوه، طی این سال، مودی اعلام کرد که تمام روستاهای هند به برق دسترسی پیدا کرده‌اند. مقامات هندی همچنین اعلام کرده‌اند که تا سال 2031 با بهره‌برداری از 21 راکتور اتمی، ظرفیت تولید انرژی هسته‌ای خود را گسترش می‌دهد.
اما در مقابل، تهدیدهایی نیز در داخل، می‌تواند امنیت هند را به خطر اندازد. طبق سرشماری سال 2011، 14.2 درصد جمعیت هند را مسلمانان و بیشترین درصد جمعیتی را هندوها تشکیل داده‌اند. در طی سال 2018، مسلمانان هندی از فشارهای ضداسلامی دولت ناراضی بوده‌اند. برای مثال تغییر نام‌های اسلامی شهرها به اسامی هندو و اجازه اقامه نماز در تاج محل تنها در روز جمعه، کشته شدن 7 غیرنظامی در کشمیر که منجر به واکنش سازمان همکاری اسلامی نیز گردید، همگی موجب نارضایتی و نگرانی مسلمانان هندی گردیده است. در نهایت در صورت تداوم اقدامات واکنش برانگیز از سوی دولت هند علیه مسلمانان، احتمال تضاد و تنش بین مسلمانان و دولت در آینده بیشتر می‌گردد که می‌تواند منجر به دخالت پاکستان و ایجاد ناامنی و شکل‌گیری گروه‌های افراطی گردد.
منابع
روسیه قرارداد فروش سامانه‌های اس-400 به هند را امضا کرد. (1397). بازیابی از خبرگزاری فارس: https://www.farsnews.com/news/13970713000141
هند از سلاح آب علیه پاکستان استفاده می کند. (1397, 12 7). بازیابی از ایرنا: http://www.irna.ir/fa/News/83223589
هند نام‌های «اسلامی» شهرها را به اسامی هندو تغییر می‌دهد. (1397, آبان). بازیابی از فرارو: https://fararu.com/fa/news/380235
هند و روسیه کشتی جنگی می‌سازند. (1397, آبان 30). بازیابی از پارس تودی: http://parstoday.com/fa/asia-i153623
China and India agree to maintain border peace as Modi wraps up visit. (2018). Retrieved 2019, from CNBC: https://www.cnbc.com/2018/04/28/china-india-agree-on-border-peace-as-modi-wraps-up-visit-with-xi.html
Global Conflict This Week: India-Pakistan Tensions Escalate After Kashmir Attack. (2019). Retrieved from Global Conflict This Week: https://www.cfr.org/blog/global-conflict-week-india-pakistan-tensions-escalate-after-kashmir-attack
Haidar, Suhasini. (2018). In a first, India to send two former diplomats to talks that include Taliban representatives. Retrieved 2019, from The Hindu: https://goo.gl/FKiEbG
Kashmir: at least eight killed as Pakistan and India resume hostilities. (2019). Retrieved from The Guardian: https://www.theguardian.com/world/2019/mar/02/kashmir-at-least-eight-killed-as-india-pakistan-hostilities-resume
Panda, Ankit. (2018). Russia-China-India Trilateral Leaders’ Summit Reconvenes at 2018 G20. Retrieved 2019, from The Diplomat: https://thediplomat.com/2018/12/russia-china-india-trilateral-leaders-summit-reconvenes-at-2018-g20/
Sharma, Kiran. (2018). India to keep importing oil from Iran, brushing off US pressure. Retrieved from Nillei Asian Review: https://asia.nikkei.com/Politics/International-relations/India-to-keep-importing-oil-from-Iran-brushing-off-US-pressure
واژگان كليدي: واکاوی، مهم‌ترین، تحولات، سیاست، داخلی ، خارجی، هند ،سال 97
