استاد دانشگاه
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
در سالهاي اخير امارات تلاش كرده است نقشي منطقه اي در بحران هاي منطقه اي چون يمن بازي كند. گفتگوي زير به بررسي چالش‌های فراروی نقش منطقه‌ای امارات پرداخته است.
واژگان کلیدی:چالش‌های فراروی نقش منطقه‌ای امارات
مرکز بین المللی مطالعات صلح: تا چه حدی اماراتی‌ها تلاش می‌کنند خود را از قدرتی خرد به سطح بازیگری در خاورمیانه و حتی جهان اسلام برسانند؟
در دهه گذشته به دلیل افول قدرت بازیگران دنیای عرب چون مصر عراق سوریه و حتی لیبی فضایی در خاورمیانه بار کشورهای عربی ایجاد کرده است تا با توجه به پتانسیل‌های قدرت اقتصادی مالی و.. خود نقش بزرگ‌تری نه به‌عنوان دولتی محلی بلکه به‌عنوان بازیگری منطقه‌ای وارد دنیای عرب شود. ازجمله این کشورها امارات و حتی قطر است. امروزه ما با واگرایی‌ها و تنش‌هایی که در شورای همکاری خلیج‌فارس می‌بینیم. یکی از علل میل به بازیگری منطقه‌ای برخی از اعضای کوچک این شورای چون امارات قطر است و این به دلیل خلأ قدرت کشورها عربی است ک ر جنگ‌ها و بحران‌های یک دهه اخیر جایگاه خود را از دست داده‌اند. البته عربستان بیشتر به دنبال بازیگری منطقه‌ای است و امارات بعد از آن است. با توجه به شاخصه های قدرت نرم و سخت که در چند دهه گذشته که در پی پترودلار ها یا قدرت‌های نفت و چهار راه تجاری ارتباطی بعد از دو جنگ خلیج‌فارس این فرصت را برای امارات و قطر ایجاد کرده است که از دولتی ضعیف و دارای سیاست خارجی تبعی که در در دهه های گذشته که عمدتاً سیاست خارجی امریکا بوده‌اند اکنون به سیاست خارجی نمیه مستقل به بازیگر منطقه‌ای بدل شوند. این وضعیت روندی بودهاست که در دو دهه اخیر پیدا شده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چه بسترها وفرصت ها واهرم هایی ابرای بازیگری در حوزه منطقه‌ای و بین الملل دارد؟
ذخیره ارزی که امارات دارد و ارتباطات بین‌المللی و جهانی عمده که سرمایه‌گذاری شده است و سرمایه‌گذاری‌هایی که در شرکت‌های اروپایی و آمریکایی انجام داده‌اند و حمایت‌هایی که از این بازیگران می‌شود و همچنین رسانه‌های نسبتاً قدرتمند و سرمایه‌گذاری‌هایی که در کشورهای آفریقایی و عربی و اسلامی از خود انجام داده‌اند مجموعاً از عواملی است که امارات را از قدرت و بازیگر محلی و کوچک به بازیگری منطقه‌ای بدل کند. دراین‌بین به دلیل نداشتن عمق استراتژیک در سرزمین و منابع متعدد طبیعی و کمبود جمعیت متخصص و پویا و ارتش تأثیرگذار و متخصص و.. معمولاً این رویکرد با موفقیت آن‌چنانی روبرو نمی‌شود. که اینکه سیاست خارجی قطر در شورای همکاری خلیج‌فارس و برخور‌د دیگر دولت‌ها را این کشور را با محدودیت و شکست روبرو کرده است. امارات هم آلترناتیو قطر است و اما زیاده خواهی و جاه طلبی‌ها را این دولت در محیط به هم ریخته و نبود رقیب نشان می‌دهند تا جایگه برت و مستقل‌تری را در دنیای عرب بازی کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به آنچه و جود دارد سطح بازیگری قزر در حوزه‌هایی چون باب لامند و جزیره سوکوترا و نوع بازیگری در سومالی و.. تا چه اندازه امارات می‌تواند برای افزایش نقش نظامی و دفاعی خود در منطقه نقش خود را افزایش دهد؟
تا زمانی که دنیای عرب به چند دستگی و تضعیف و انفعال رفته است، این زمینه برای کنش و عمل قدرت های نوظهوری چون امارات وجود دارد که بازیگری خود را در منطقه افزایش دهند. دراین‌بین تا زمانی که ضعف در کشورهای مهم دنیای عرب و جود دارد و کشورهای چون عراق و سوریه مصر وجود دارد و به دنیای عرب بازگردند این ظرفیت از کشوری چون امارات گرفته می‌شود به عقب رانده می‌شود اما تا آن زمان تون بازیگری امارات همچنان و جود دارد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: موافقان و مخالفان بازیگری امارات در منطقه چه کشورهایی هستند؟
مخالفان کشورهایی چون قطر عمان و بحرین و حتی کویت هستند. دراین‌بین موافقان و کشورهایی چون امارات تا حدودی کویت هستند. دراین‌بین چند دستگی موجب شده است بسیاری بر این نظر باشند که شورای همکاری خلیج فراس دچار از هم پاشیدگی شده است و دارای کارآمدی گذشته نداشته است. دراین‌بین بازیگری که عربستان در منطقه بدان توجه دارد سایر کشورهای همکاری چون قطر و امارات با ان مخالف هستند. گذسته از این
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چه چالش‌هایی دیگری فراروی نقش منطقه‌ای امارات وجود دارد؟
چالش‌هایی برون منطقه‌ای در داخل کشور و برخی در درون کشور هست. چالش‌های برون منطقه‌ای این کشور به هر جهت قدرت‌های برون منطقه یا مانند هند روسیه چین امریکا میدان و ظرفیت را در امارات نمی‌بینند و درواقع برای فروش امکانات و تسلیحات به آن بازی می‌کنند. در حوزه منطقه‌ای قدرت‌های مدعی غیر عرب ماندن ایان و ترکیه و حتی پاکستان و اسرائیل نیز امارات را داری توان و پتانسیل بازیگری نمی‌دانند. ر حوزه داخلی نیز فقدان عناصر کلیدی و مادی و معنوی ماندن عمق استراتژیک منابع جمعیت و ارتش قوی.. چالش‌هایی است که امارات را از بازیگری دور می‌کند. دراین‌بین هوس بازیگری منطقه‌ای یا دخالت‌هایی شکننده و غیر پایدار برای این کشور رقم می‌زنند و این نوع دخالت‌ها در یمن بحرین و سوریه را کاملاً لیبی یا شکت خورده و یا در حال شکست است و آنچنان نقش پایداری برای این کشور از خود نشان نداده است.
درواقع بازیگران جهانی تلاش می‌کنند از منابع مالی و معدنی و انسانی اینان برای بازیگری خود بهره ببرند و هزینه بازیگری خود را کاهش دهند آنچه ترامپ یا اتحادیه اروپایی می‌گوید لذا برای آنچه نقش بازیگر و ژاندارم منطقه‌ای را برای بازیگران غربی داشته باشد را امارات ندارد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: سناریوهای کاهش یا افزایش نقش امارات در مسائل منطقه‌ای چگونه مورد بررسی شما قرار می‌گیرد؟
این بازیگران تبعی و فرعی هستند که سهمی در منطقه یافته‌اند اما اینکه تعیین‌کننده و تمام‌کننده بحران باشند چنین وضعیت را نیافته‌اند.
