دکتر سید سلمان صفوی
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
ایران ۱۴۰۴ خورشیدی، حال و هوایی تازه ای یافت. وحدت ملی ایرانیان در مواجه به حمله نظامی نامشروع رژیم تل آویو و آمریکا احیا شد. مصادف شدن محرم با این حمله ددمنشانه دشمنان ایران، یکی از عوامل تلفیق هویت باستانی وحسینی ایرانیان شد. امام حسین(ه) برای همه ایرانیان نشانه «آزادگی»، «مبارزه»، «عدالت» و «شهادت» است.
قال الحسین(ع) «فإني لا أرى الموت إلا سعادة ولا الحياة مع الظالمين إلا برما.» (تحف العقول،۱۴۰۴ق، ص-۲۴۵) امام حسین(ع) فرمود: راستى كه من مرگ را جز سعادت ندانم و زندگى با ظالمان را جز هلاكت.
امام حسین(ع) در دهم محرم سال ۶۱ قمری در کربلا شهید شد، ولی او زنده ترین انسان است، چون مکتب امام حسین(ع) زنده و تاثیر گذار در تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جهان اسلام است.
مکتب امام حسین راه پیروزی و نجات جهان اسلام از ستم و استعمار خارجی است.
مکتب امام حسین(ع) مبتنی بر جهاد، شهادت، آزادگی، ایستادگی در مقابل ستم، و عقلانیت عاشقانه است. در غزل جاویدان «کجایید ای شهیدان خدایی» مولانا؛ «شهیدان»، «عاشقان» و «عقل» مترادف اند.(نک صفوی، شرح غزل آسمانی «کجایید ای شهیدان خدایی- بلاجویان دشت کربلایی»، آکادمی مطالعات ایرانی لندن،۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴) .i
«اِنَّ الحسینَ مِصباحُ الهُدی و سَفینةُ النَجاة» (همانا حسین چراغ هدایت و کشتی نجات است) حدیث نبوی(ص) است که اشاره به جایگاه امام حسین(ع) در هدایت و نجات انسان‌ها دارد. این روایت، الهام‌بخش نهضت های اجتماعی بسیاری شده است. هدایت و نجات حسینی مبتنی بر اصول زیر است:
هدایت متافیزیکی، اجتماعی، عرفانی:
- توحید الهی: «لا اله الا هو»(بقره،۲۵۵، آل عمران،۲). آیت الکرسی(بقره،۲۵۵)ii. شش آیه اول سوره حدیدiii و سه آیه آخر سوره حشرiv). (نک صفوی، علوی، فقه الله اکبر، ص ۱۰۷-۲۹۰)
- عدالت اجتماعی: «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا.. لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ »، حدید۲۵)v،
- مقابله با ظلم «وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَى وَلا تَعَاوَنُوا عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ»(مایده،۲)
- تزکیه نفس(یزکیهم): «هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ»(جمعه،۲)
***
امروز که آمریکا و صهیونیسم جهانی علیه ایران اقدام نظامی کرده اند، ایرانیان بیش از همه دوران محتاج پیروی از مکتب رهایی بخش امام حسین هستند. راه امام حسین(ع) راه پیروزی حق بر باطل است.
مکتب امام حسین در ایران از منظر تاریخی الهام بخش تشکیل جبهه ملی مقاومت ایرانیان در مقابل خلافت امویان، عباسیان، مغول ها، عثمانی ها، صدامی ها و صهیونیستها شد. ملت ایران در مقابل تجاوزهای خارجی با الهام از نهضت امام حسین(ع) قرنها است مبارزه کرده اند و پیروز شده اند از آل بویه تا حماسه سربداران، حماسه استقلال ایران شاه اسماعیل صفوی(ذُریه امام حسین)، پیروزی بر طاغوت(بهمن ۱۳۵۷ش) دفاع مقدس(۱۳۵۹-۱۳۶۷ش) و حماسه ملی جنگ ۱۲ روزه ۱۴۰۴ با دشمن صهیونیستی.
محرم امسال ایران رنگ و بوی دیگری گرفت ، پرچم ایران و پرچم حسین(ع) در کنار هم در مجالس عزاداری در سراسر ایران به اهتزاز در آمد.vi مداحان و مردم سرود «ای ایران» و «ایران ای سرای امید» و اشعار حماسی ملی-مذهبی را درحین عزاداری سید الشهداء خواندند.
گزیده مداحی «ایران ای سرای امید» محمود کریمی
«ایران ای سرای امید! بر بامت، سپیده دمید
بنگر کزین راه پر خون، خورشیدی خجسته رسید
اگرچه دل ها پر خون است شکوه عزّت افزون است
سپیده ما گلگون است؛ وای گلگون است
که دست دشمن در خون است
***
آیینه نور به دم حسینی؛ زیر سایه علم حسینی
همسایه ای با تربت حسین و صحن وسیع حرم حسینی
آیینه نور خدایی تو خانه اهل ولایی
آغشته به عطر شهیدی ادامه دائم نهضت کرب و بلایی
***
حسین حسین حسین حسین حسین حسین
تویی خاک پاک شهیدان، مردان تو، لشکر فاتح خیبر»
از منظر روش «تحلیل گفتمان»vii با حمله‌ی نامشروع رژیم صهیونیستی و آمریکا به ایران، با توجه به ادبیات ملت ایران و اشعار خوانده شده در محرم ۱۴۰۴، «ملی‌گرایی شیعی » متولد شد؛ هویتی ترکیبی و نوظهوری که دشمن خارجی را نقطه‌ی وحدت می‌بیند. این ملی‌گرایی شیعی، نه به دنبال ملی‌گرایی شووینیستی غرب‌زده است، نه امت‌گرایی اسلامی از نوع اخوان‌المسلمین؛ بلکه پدیده‌ای کاملاً منحصر به‌فرد و ایرانی است که خود را وارث کوروش و کربلا، شاه اسماعیل و شهدای چالدران و عاشورا می‌داند. این اندیشه، حافظ تمامیت ارضی ایران و تبلور مفاهیم مقاومت و آزادگی حسینی است.
ملت ایران با تکیه بر غیرت ملی و باورحسینی، آماده‌ی جانبازی و دفاع قهرمانانه در برابر تجاوزات نامشروع آمریکا و صهیونیست‌هاست.viii ملت ایران، ملت صلح و گفتگو است اما در مقابل تجاوز دشمن خارجی، محکم مقابله می کند.
ملت ایران هم وارث حکمت صلح و عشق فردوسی، خیام، سنایی، عطار، مولوی، حافظ ، سعدی و شهریار است و هم وارث ثارالله (ع) و رشادت و قهرمانی شیر مردان ایرانی مانند کوروش، داریوش، خشایار، یعقوب لیث، شاه اسماعیل، شاه طهماسب، شاه عباس، محمد منتظری، چمران، باکری، بروجردی، صفوی، سلیمانی، باقری، رشید، سلامی و حاجی زاده است.(نک جهان اسلام در سده معاصر، صفوی سید سلمان، تهران، سلمان آزاده، ۱۴۰۳)
کلید واژگان: ایران، ملی گرایی شیعی، حسین(ع)، مقاومت، پیروزی.
کتابشناسی
فارسی و عربی:
تحف العقول عن آل الرسول صلى الله عليهم، الشيخ الثقة الجليل الأقدم أبو محمد الحسن بن على بن الحسين بن شعبة الحرانى ، بتصحيحه والتعليق عليه على اكبر الغفاري، الطبعة الثانية ، مؤسسة النشر الاسلامي (التابعه) لجماعة المدرسين بقم المشرفة (ايران)، 1363 – ش 1404 -ق.
تحف العقول / ابن شعبه حرانی، مترجم: کمره ای، محمد باقر، محقق / مصحح: غفاری، علی اکبر،تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش، چاپ ششم.
پیوند دو فـرهنگ (فـرهنگ عاشورا و دفاع مقدس). محمد رضا سنگری، قم: انتشارات یاقوت، ۱۳۷۹.
جهان اسلام در سده معاصر، صفوی سید سلمان، تهران، سلمان آزاده، ۱۴۰۳.
حسین وارث آدم (مجموعه آثار، ج ۱۹)، علی شریعتی، تهران، شرکت انتشارات قلم، چاپ نهم، ۱۳۸۰ش.
حماسه حسینی، مرتضی مطهری، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۷۹ش.
دانشنامۀ شعر عاشورایی. محمد زاده، مرضیه، تهران: وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی، ۱۳۸۳.
گفتمان انقلابی در جهان اسلام، صفوی، سید سلمان، قم، سلمان آزاده، ۱۳۹۶.
المحجة البيضاء في تهذيب الاحياء، الفيض الكاشاني، المصحح والمعلق: علي اكبر الغفاري، قم، مؤسسة المحبين، ط 1، 1426 هـ.
منابع اینترنتی
-
کتاب صوتی تحلیل عرفانی زیارت عاشورا
- https://iranianstudies.org/fa/1404/04/07/%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%b5%d9%88%d8%aa%db%8c-%d8%aa%d8%ad%d9%84%db%8c%d9%84-%d8%b9%d8%b1%d9%81%d8%a7%d9%86%db%8c-%d8%b2%db%8c%d8%a7%d8%b1%d8%aa-%d8%b9%d8%a7%d8%b4%d9%88%d8%b1%d8%a7/
ii «اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَ لاَ یُحِیطُونَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ وَ لاَ یَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَ هُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ.» (بقره، ۲۵۵) «خدای یکتاست، که جز او خدایی نیست، او زنده و جاودانه است، هرگز او را خواب فرا نمی‌گیرد تا چه رسد که به خواب رود، اوست مالک آنچه در آسمانها و زمین است، کیست آن کس که جز به اذن او در پیشگاهش شفاعت کند؟ علم او محیط است به آنچه پیش نظر خلق آمده و آنچه سپس خواهد آمد، و خلق به هیچ مرتبه از علم او احاطه نتوانند کرد مگر به آنچه او خواهد. قلمرو علمش از آسمانها و زمین فراتر، و نگهبانی زمین و آسمان بر او آسان و بی زحمت است، و او والامرتبه و با عظمت است. (۲۵۵)
iii سَبَّحَ لِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿١﴾ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿٢﴾ هُوَ الْأَوَّلُ وَالْآخِرُ وَالظَّاهِرُ وَالْبَاطِنُ ۖ وَهُوَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿٣﴾ هُوَ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَىٰ عَلَى الْعَرْشِ ۚ يَعْلَمُ مَا يَلِجُ فِي الْأَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيهَا ۖ وَهُوَ مَعَكُمْ أَيْنَ مَا كُنْتُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿٤﴾ لَهُ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ ﴿٥﴾ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ ۚ وَهُوَ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿٦﴾
ترجمه شش آیه اول سوره حدید:
آنچه در آسمان ها و زمین است، خدا را [به پاک بودن از هر عیب و نقصی] می ستایند، و او توانای شکست ناپذیر و حکیم است. (۱) مالکیّت و فرمانروایی آسمان ها و زمین فقط در سیطره اوست، زنده می کند و می میراند، و او بر هر کاری تواناست. (۲) اوست اول و آخر و ظاهر و باطن، و او به همه چیز داناست. (۳) اوست که آسمان ها و زمین را در شش روز آفرید، سپس بر تخت فرمانروایی و تدبیر امور آفرینش چیره و مسلط شد. آنچه در زمین فرو می رود و آنچه از آن بیرون می آید و آنچه از آسمان نازل می شود، و آنچه در آن بالا می رود می داند. و او با شماست هرجا که باشید، و خدا به آنچه انجام می دهید، بیناست. (۴) مالکیّت و فرمانروایی آسمان ها و زمین فقط در سیطره اوست، و همه امور به خدا باز گردانده می شود. (۵) شب را در روز در می آورد و روز را در شب در می آورد، و او به نیّات و اسرار سینه ها داناست. (۶)
iv هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۖ عَالِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ ۖ هُوَ الرَّحْمَٰنُ الرَّحِيمُ ﴿٢٢﴾ هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ ۚ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿٢٣﴾ هُوَ اللَّهُ الْخَالِقُ الْبَارِئُ الْمُصَوِّرُ ۖ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَىٰ ۚ يُسَبِّـحُ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿٢٤﴾
ترجمه سه آیه آخر سوره حشر:
اوست خدایی که جز او هیچ معبودی نیست، دانای نهان و آشکار است، او رحمان و رحیم است. (۲۲) اوست خدایی که جز او هیچ معبودی نیست، همان فرمانروای پاک، سالم از هر عیب و نقص، ایمنی بخش، چیره و مسلط، شکست ناپذیر، جبران کننده، شایسته بزرگی و عظمت است. خدا از آنچه شریک او قرار می دهند، منزّه است. (۲۳) اوست خدا، آفریننده، نوساز، صورتگر، همه نام های نیکو ویژه اوست. آنچه در آسمان ها و زمین است همواره برای او تسبیح می گویند، و او توانای شکست ناپذیر و حکیم است. (۲۴)
v لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ (حدید،۲۵)
