فاطمه خادم شیرازی
پژوهشگر و مدرس دانشگاه علمی کاربردی
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
چشم انداز
ماجراجویی ترکیه در لیبی برای تسلط برمنابع انرژی مدیترانه مشکلاتی را در آینده برای حفاری در مدیترانه ایجاد خواهد کرد.از جمله:
1.مشکلات بین قبرس جنوبی و شمالی
2. روابط ترکیه و یونان
3. روابط ترکیه و مصر
4. روابط ترکیه و اتحادیه اروپا
5.تنش‌های ترکیه و رژیم صهیونیستی.
همچنین توافق همکاری‌های نظامی ـ امنیتی ترکیه و لیبی بیم تشدید رقابت‌های تسلیحاتی در منطقه مدیترانه را تشدید می‌کند. آمریکا برای سرکوبی جاه‌طلبی ترکیه، ممکن است به رفع تحریم تسلیحاتی قبرس جنوبی اقدام کند البته تا زمانی که تسلط روسیه بربنادر قبرس برای سوخت‌گیری و تعمیر رزم‌ناو‌هایش وجود دارد امریکا پیشرفتی نخواهد داشت.
ترکیه ترجیح می دهد در مورد لیبی با روسیه معامله کند. و دو کشور درباره سوریه با یکدیگر کنار آیند. اگرترکیه بتواند مسأله سوریه راحل و فصل نموده و مجدداً با دولت دمشق وارد تعامل شود، می‌تواند در قضیه انرژی مدیترانه شرقی ابتکارعمل را به دست گیرد. به این ترتیب، اقدامات جبهه صهیونیستی ـ مصری ـ یونانی ـ قبرسی تا حدودی خنثی می‌شود.
اصلی ترین نیاز نیروهای دولت وفاق لیبی ،پوشش هوایی برای جلوگیری از بمباران شهر طرابلس است. حضور ناوگانی از جنگنده‌های F۱۶ ارتش ترکیه فقط تا کنون توانسته در نبردهای زمینی برتر ازسلاح حامیان ژنرال حفتر عمل کنند. اما مصر و امارات از لحاظ تجهیزات هوایی دارای برتری تکنولوژیک نسبت به همتای ترک خود هستند. ارتش مصر به عنوان بزرگترین ارتش عربی دارای ناوگان بزرگی از جنگنده‌های رافال فرانسوی، میگ ۲۹ ام ۲ روسی و F۱۶ امریکایی در پوشش سیستم‌های پدافندی پر تعداد و پیشرفته S۳۰۰ و پاتریوت است همچنین ارتش امارات نیز با استقرار سامانه‌های پدافندی Pantsir-S و جنگنده‌های Mirage۲۰۰۰ و F۱۶E در شمال افریقا از توان مناسبی برای رویارویی با ارتش ترکیه برخوردارند. کشور مصربه دلیل همسایگی لیبی ، و امارات برای داشتن پایگاه نظامی در خاک افریقا و کشورهای اریتره، جیبوتی و لیبی ،توان لسجتیکی بهتری نسبت به ترکیه برای دخالت نظامی در نبرد لیبی دارند.
با توجه به عدم مرز زمینی میان ترکیه و لیبی و بُعد مسافتی، اعزام نیروهای ارتش با تجهیزات نظامی و لجستیکی زیاد و گشودن خط ترابری هوایی و دریایی بدون حمایت و پشتیبانی نه تنها با اصول نظامی همخوانی ندارد، ممکن است ترکیه را در باتلاق لیبی زمین گیر کند. ترکیه نباید خطای سوریه را در لیبی تکرار کند. گرچه ترکیه با مجوز یک سال مجلس کبیر وبا تعیین حدود و دایره وظایف مشخص نیروهای ترکیه از جمله:
- دادن آموزش و مشاوره‌های لازم برای تاسیس ارتش منظم در لیبی
- اتخاذ تدابیر ضروری در صورت به خطر افتادن منافع ملی ترکیه
- ممانعت از حملات احتمالی گروه های مسلح غیرقانونی، سازمان های تروریستی علیه منافع ترکیه در لیبی
- ارسال کمک های بشردوستانه به مردم لیبی
را دریافت کرده است اما این هشدار هم وجودارد که اگر درگیری ها به جنگ داخلی تبدیل شود ، منافع ترکیه را در جهت منفی تحت تاثیر قرار خواهد داد. این جنگ اگر به میدان منازعات بازیگران خارجی موجود در بحران لیبی تبدیل شود ، ممکن است برنده نهایی وجود نداشته باشد و به تجزیه لیبی بیانجامد ،که این تجزیه همسو با منافع آمریکا خواهد بود. از طرفی دیگرحضور گروه مسلح ترکمن‌های سوری و 4 الی 5000 نفر از گروه داعش در لیبی در صورت پیروزی ترکیه ، لیبی را تبدیل به یک سوریه دیگر خواهد کرد.
واژگان کلیدی: ماجراجویی، جدید، پیش روی، ترکیه، لیبی،فاطمه خادم شیرازی
