مركز بين المللي مطالعات صلح-IPSC
در دو سال گذشته دولت بغداد با توجه به تحولات و فراز و نشيب هاي بحران در سوريه تلاش كرده است تا با رويكرد ويژه اي را در مورد سوريه در پيش گيرد. در اين حال به دنبال رویدادهای چند ماه گذشته در سوریه و افزايش نقش كردها در مناطق كردنشين سوريه و همچنين نوع تحرك جبهه النصره و گروه هاي مخالف دولت سوريه در كردستان سوريه و مرزهاي غربي عراق با سوريه عملا توجه دولت عراق به سوريه را افزايش داده است. در اين بين براي واكاويي بيشتر اين امر و بررسي نوع نگاه دولت عراق به كردهاي سوريه و دولت سوريه به گفتگويي با حسن هاني زاده كارشناس مسائل عراق پرداخته ايم:
واژگان كليدي: كردهاي سوريه، نگاه دولت عراق به سوريه، نگاه بغداد به حزب اتحاد دمكراتيك، رويكرد دولت عراق به كردهاي سوري، روابط عراق با سوريه, نزديكي ديدگاه اقليم كردستان و عراق در كردستان سوريه نزديكي ديدگاه اقليم كردستان و عراق در كردستان سوريه نزديكي ديدگاه اقليم كردستان و عراق در كردستان سوريه
مركز بين المللي مطالعات صلح: آيا رويكرد دولت عراق در بحران سوريه نسبت به ماه هاي اخير با تغييراتي روبرو بوده است؟
پس از آغاز بحران سوريه در مارس 2011 دولت عراق تلاش كرد تا با كنترل مرزها مانع عبور گروه هاي تروريستي از عراق به سوريه گردد، اما به دليل گستردگي مرزها شمار زيادي از گروه هاي تروريست بويژه گروه موسوم به دولت اسلامي عراق با ورود به سوريه تلاش كردند ناامني ها را در سوريه دامن زنند. تلاش افراد القاعده و جبهه النصره آن بوده است كه پاي اقليت هاي قومي و مذهبي سوريه را به درگيريهاي سوريه كشانند. در اين بين حملات اخير بر ضد علوي هاي لاذقيه و كشتار كردهاي الحسكه نشان مي دهد كه گروه هاي تروريستي به هيچ گونه موازين اخلاقي پايبند نيستند و تلاش مي كنند همچنان كه در عراق به اهداف خود مي پردازند از راه نامني در سوريه هم به اهداف خود برسند. لذا دولت عراق نگاهي كاملا استراتژيك به سوريه داشته است. چرا كه ادامه نامني ها در سوريه تاثير خود را در عراق هم باقي مي گذارد. چنانچه در شش ماه گذشته گروه هاي از تروريستي از سوريه وارد عراق شدند و در مناطقي مانند كركوك و موصل اقدام به بمب گذاري كردند. به همين دليل عراق تلاش مي كند از راه مهار مرزها مانع عبور گروه هاي تروريستي از عراق به سوربه و از سوريه به عراق گردد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: نگاه رهبران عراق به مساله كردستان سوريه و اختلافات و درگيري هاي احزاب كرد سوريه با جبهه النصره و ارتش آزاد چيست؟
نگاه دولت عراق به كردها نگاهي كاملا انساني است. دولت عراق بر اين نظر است كه كردهاي سوريه با وجود تبعيض هاي گذشته بخشي از ساختار جمعيتي سوريه هستند و بايد در چارچوب قانون اساسي سوريه به مطالبات اين مجموعه پاسخ داده شود. همچنين دولت عراق تلاش مي كند تا مسائل قوميتي در چارچوب قانون اساسي سوريه حل گردد، اما با توجه به حملات گروه تروريستي النصره كه نگاهي تهاجمي به قوميت ها در سوريه دارد و تلاش مي كنند به كردهاي سوريه حمله كند به كردها نگاهي ويژه دارد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: با توجه به سفرهاي پيشين صالح مسلم، «رهبر حزب اتحاد دموکراتیک سوریه » به عراق روابط اين حزب با عراق چگونه است نقش و نفوذ كنوني دولت عراق در ميان احزاب كردي سوريه تا چه ميزاني است ؟
نگاهي كه اتحاد دمكراتيك كردستان سوريه به كردستان سوريه دارد نگاهي تجزيه طلبانه نيست و خواهان خودگرداني معقول در چارچوب دولت مركزي در سوريه هست. لذا نگراني زيادي از سوي آنان براي دولت عراق وجود ندارد. لذا دولت عراق همان نگاهي كه به كردهاي عراق دارد به كردهاي سوريه هم دارد. به نظر مي رسد دولت عراق تلاش مي كند تا كردها در چارچوب قانون اساسي سوريه به مطالبات خود برسند و زمينه تاثيرگذاري تركيه بر كردهاي سوريه را كاهش دهند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: مهمترين راهبردها و سياست هاي حكومت دولت عراق از ايفاي نقش در مناطق كردنشين سوريه چيست؟
نگراني هاي امنيتي زيادي به دليل ارتباطي كه جبهه النصره عراق با گروه هاي تروريستي در عراق دارد وجود دارد. تلاش دولت مالكي اين است كه به نوعي مرزها را كنترل كند تا ارتباط گروه هاي ترويستي القاعده در عراق و در نواحي موصل و صلاح الدين قطع گردد و امنيت مرزهاي مشترك عراق و سوريه را تامين كند. به همين دليل با توجه به اينكه سلاح هايي از گروه هاي تروريستي عراق به سمت سوريه منتقل مي شود، دولت مالكي تلاش مي كند تا مرزها را كنترل و اين سلاح ها كه موجب نابودي سوريه است به اين كشور منتقل نگردد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: نگاه كنوني مالكي و دولت ايشان به سوريه چيست؟
نگاه مالكي و دولت وي به سوريه همان نگاه جمهوري اسلامي ايران و روسيه است. مالكي خود سالها در سوريه زندگي كرده و با مسائل اجتماعي و سياسي سوريه آشنا است. اكنون هم دولت عراق تلاش مي كند تا از راه ايجاد و همگرايي ملي و ايجاد كنفرانس ژنو دو همه گروه هاي درگير در ميز مذاكره نشسته و مشكلات خود را حل كنند. دولت مالكي تلاش مي كند به گونه اي منطقه اي و با شركت ايران، روسيه و چين از راه گفتمان ملي بحران سوريه مهار گردد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: با توجه به نوع تهديدهاي جبهه النصره بر ضد كردها د و شيعيان در عراق آيا ميتوان گفت رويكردهاي دولت عراق و اقليم كردستان عراق در مساله كردستان سوريه به هم نزديك است؟
دولت عراق بارها نگراني خود را از كشتار كردهاي مناطق شمال شرقي سوريه و حتي مناطق حلب اعلام كرده است. چرا كه جمعيت نسبتا بالاي كردها در سوريه اگر مورد حمله قرار گيرد برخي از آنها به سمت عراق كوچ مي كنند و اين مساله با توجه به وضعيت اقتصادي و امنيتي شكننده عراق قابل تحمل نيست. بنابراين دولت مالكي تلاش مي كند از راه حفظ امنيت استان هاي خود از ورود گروه هاي تروريستي به اين مناطق جلوگيري كنند. در عين حال نگاه اقليم كردستان عراق به كردهاي سوريه انساني و برخاسته از نگراني هاي به كردهاي سوريه است. در اين حال تهديد بارزاني رئيس اقليم كردستان عراق براي ورود به كردستان سوريه جدي است و مانع از آن خواهد شد كه جبهه النصره به حمله به كردها بپردازد. در اين شرايط ديدگاه رهبران اقليم كردستان و نخست وزير عراق در مورد كردهاي سوريه كاملا به هم نزديك است. اين امر بيانگر خط قرمز بودن كردها براي دولت عراق و اقليم كردستان است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: اگر مقامات اقليم كردستان عراق بر ضد القاعده در كردستان سوريه وارد عمل شوند، آيا دولت عراق در اين زمينه واكنشي نشان مي دهد؟
در واقع از آنجايي كه بارها اين گروه هاي تروريستي به مراكز كرد نشين حمله كرده و بسياري از زنان و كودكان را به شهادت رسانده اند اگر اين حملات ادامه يابد اقليم كردستان عراق راهي جز دخالت مستقيم و سركوب گروه هاي تروريستي سلفي ندارد. اين حق طبيعي كردهاي سوريه است كه براي حفاظت خود از كشورهاي منطقه بويژه اقليم كردستان و دولت عراق كمك بخواهند. اكنون تلاش گروه هاي تكفيري اين است كه بحران داخلي سوريه را منطقه اي كنند. در اين حال اقليم كردستان بايد پس از بررسي دقيق دخالت در سوريه اگر نياز به حمايت وجود داشت از كردهاي سوريه حمايت كند. اين حق مشروع كردهاي سوريه است. چرا كه اين امر مخالفتي با مواضع دولت عراق ندارد و گروه هاي تندرو نه به علوي ها و نه به كردها رحم مي كنند. اين رويكرد جزئي از سياست گروه هاي تروريستي و تكفيري است كه به گروه هاي مختلف حمله مي كنند.
گفتگو از: فرزاد رمضاني بونش
