روابط هند و شورای همکاری خلیج فارس: نگاهی فراتر از  بیماری همه گیر کووید -بخش پاياني

دکتر قدرت اله بهبودی نژاد

پژوهشگر و کارشناس ارشد مسائل هند

مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC

پیشرفت در روابط هند و سعودی 

هند 72 امین روز جمهوری خود را در تاریخ 26 ژانویه 2021 جشن  گرفت و آرزوی آینده ای مرفه را دارد که در انتظار آن است.  سفیر سعودی در هند این روز را به دولت و مردم هند تبریگ گفته و می افزاید “هندو مردم آن   رابطه ویژه ای با پادشاهی عربستان سعودی دارند  . این رابطه ای است که بر پایه های مستحکم فرهنگ مشترک رشد کرده و از فرصت های همکاری استراتژیک رونق گرفته است ، من می خواهم این روز مهم را به دولت هند و مردم آن تبریک بگویم”. وی می افزاید:

“دوستی ما با هند از زمان  باستان است و ریشه آن را به هزاره سوم قبل از میلاد می رسد و با جابجایی مردم و ایده ها ، به هر دو جهت ، غنی تر شده و در فرهنگ ها و تمدن های ما اثری پاک نشدنی برجای گذاشته است، اعتماد ، درک متقابل ، حسن نیت و احترام به منافع یکدیگر ، روابط ما را قرن ها پرورش داده است ، اما در دهه گذشته ، روابط ما شاهد تحولات مهمی بوده می باشد”.

سفر تاریخی ولیعهد سعودی به هند در فوریه 2019 یکی از مهمترین نقاط عطف روابط عربستان و هند بود. این دیدار دوران جدیدی را برای روابط عربستان و هند رقم زد و زمینه را برای آینده ای چشمگیر رقم زد. در این سفر یک شورای مشارکت استراتژیک بین دو کشور به رهبری ولیعهد و نخست وزیر هند با حمایت نمایندگان وزرا که کل طیف روابط استراتژیک را پوشش می دهد اعلام شد. روابط عربستان  با هند احیا ، متنوع و تقویت شد و بر تعهد سعودی  برای مشاركت با هند همانطور كه ​​در اعلامیه دهلی 2006 و “اعلامیه ریاض” 2010 پیش بینی شده بود ،  تاکید دوباره ای  شد. بعداً در همان سال ، سفر نخست وزیر نارندرا مودی به ریاض در اكتبر 2019 ، منجر به امضای موافقت نامه شورای مشارکت استراتژیک بین دو کشور گردید. این شورا تعامل بین رهبران و مقامات عالی رتبه هر دو کشور را افزایش داده و روابط استراتژیک رو به گسترش را ایجاد می کند. همکاری های دفاعی و امنیتی عربستان سعودی و هند نیز در سال های اخیر با ادامه همکاری و تبادل بازدید های سطح بالا ، مورد توجه قرار گرفته است.

از طریق سازوکار شورای مشارکت استراتژیک ، هر دو کشور در تلاشند تا این روابط را تقویت کنند ، از عرضه نفت خام و محصولات تصفیه شده تا یک مشارکت جامع انرژی با تمرکز بر سرمایه گذاری و مشارکت های مشترک در مجتمع های پتروشیمی. روابط تجاری  سعودی با هند در یک مسیر صعودی قرار دارد. تجارت دوجانبه بین عربستان سعودی و هند در دو سال گذشته از 27 میلیارد دلار در 19- 2018 به 34 میلیارد دلار در 2019-2020  رسید که به میزان قابل توجهی افزایش یافته است. اداره سرمایه گذاری عربستان سعودی در سه ماهه اول سال 2020 تعداد 41 مجوز پروژه برای سرمایه گذاران هندی در عربستان صادر کرده است. در حالی که اداره سرمایه گذاری عمومی عربستان سعودی اخیراً سرمایه گذاری 1.3 میلیارد دلار در Reliance Retail و 1.5 میلیارد دلار Reliance Jio را از جمله دیگر سرمایه گذاری ها اعلام کرده است.

مشارکت استراتژیک بین عربستان و هند شاهد طلوع جدیدی است که در همکاری بین آنها در زمان   کووید 19 به خوبی روشن شده است. دولت هند به صدها نفر از متخصصان مراقبت های بهداشتی اجازه بازگشت به عربستان سعودی را داد تا به محل کار خود در بیمارستان ها و موسسات پزشکی سعودی بپیوندند ، که از تلاش های داخلی پادشاهی علیه کووید 19پشتیبانی  کنند. 

عربستان سعودی و هند هر دو در داخل، دستخوش تحولات بی سابقه ای شده اند و بدین ترتیب فرصت های بی شماری برای همتایان خود ایجاد می کنند. پادشاهی با برنامه چشم انداز 2030 خود سفری بلند پروازانه را آغاز کرده است. چشم انداز 2030 یک تغییرعمده است که فرصت هایی را برای سعودی ها ، و همچنین مشاغل از سراسر جهان ایجاد می کند. شورای امور اقتصادی و توسعه پادشاهی با هدف دستیابی به 96 هدف استراتژیک چشم انداز 2030 ، 13 برنامه تحقق چشم انداز را که با نقاط عطف 5 ساله مرتبط است ، ایجاد کرده است . از طرف دیگر ، هند با طرح های برجسته خود  مانند “ساخت هند” ، “استارت آپ هند” ، “شهرهای هوشمند” و “دیجیتال هند” به طور پیوسته به سمت چشم انداز پنج تریلیون اقتصادی خود پیش می رود که بر روی سرمایه گذاری سعودی ها در این پروژه ها حساب ویژه ای باز کرده است .

عربستان سعودی و هند بالاترین سطح هم افزایی را در مقیاس جهانی برای مقابله با پیامدهای یک بیماری همه گیر که زندگی و معیشت را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار داده است ، به ویژه از طریق پلت فرم G20 نشان دادند. ریاست  G20 عربستان سعودی در یک مقطع حساس در قرن 21 اتفاق افتاد که جهان با چشم انداز ناامیدی شدید اقتصادی ، افزایش سطح فقر و بحران بهداشت عمومی روبرو است. هند کمک زیادی به موفقیت اجلاس رهبران G20  ، در سال 2020 کرده و ثابت کرده است که سرمایه مهمی در تلاش های بین المللی و منطقه ای برای مقابله با چالش جهانی ناشی از همه گیری کوید است.

این سیر صعودی در روابط عربستان و هند همچنان ادامه خواهد یافت هند از فرصت های ایجاد شده در پادشاهی سعودی  برای چشم انداز خود در سال 2030 ، برای تغییر جامعه و ایجاد تنوع در اقتصاد خود و دستیابی به موفقیت در برنامه های بلند پروازانه هند برای تبدیل شدن به یک اقتصاد 5 تریلیون دلاری استفاده خواهد کرد. . پتانسیل فوق العاده استفاده نشده ای  در زمینه کالاها و همکاری های بیشتر در زمینه های سرمایه گذاری ، فرهنگ ، گردشگری و زمینه های فناوری وجود دارد که دو کشور در صدد شکوفایی آنها می باشند.

در حالی که هند هفتاد و دومین روز جمهوری خود را با چشم انداز پیشرفت و شکوفایی جشن می گیرد ، عربستان سعودی برای رشد متقابل و ثبات منطقه ای به همکاری خود با  ادامه خواهد داد.  که دهه جاری برای مشارکت استراتژیک بین دو کشور از دید اندیشمندان آنها  نه تنها به نفع دو کشور خواهد بود بلکه برای منطقه خاورمیانه و منطقه جنوب آسیا نیز بی سابقه خواهد بود.

تاثیرات  بر ایران 

آنطور که از گفته های کارشناسان هندی برداشت می شود این است که ، هند از سیاست سردرگم ایران کلافه شده  و در اثر تحریم های پی درپی  ایران توسط ایلات متحده  و  نیز نزدیکی ایران به چین در قالب قرارداد بیست و پنج ساله و حضور احتمالی گسترده چین در چابهار  ، دلخور و تا حدودی ناامید شده است  و این مسائل باعث شده است که هندی ها گرایش به سمت کشورهای عربی خلیج فارس را به صورت جدی پیگیری کنند و دیگر به نظر میرسد که هند در مقایسه با سایر کشورهای خلیج فارس مانند گذشته  ایران را ترجیح دهد . آخرین نقطه مشترک همکاری بین ایران و هند همان بندر چابهار است  که اگر ایران هر چه بیشتر پای چین را به منطقه چابهار بکشاند بطور اتوماتیک هند به سمت کشورهای عربی بیشتر متمایل خواهد شد . تضادی که بین  منافع استراتژیک هند با چین  وجود دارد ، دراز مدت خواهد بود و در آینده نزدیک به آسانی حل نخواهد شد  بنابراین  جمیع این مساله  باعث خواهد شد که هند تمایلی به سرمایه گذاری در بندری که سرمایه گذار عمده ان چین باشد  ، نخواهد داشت  و  هند ازبین ایران و کشورهای شورای همکاری دومی را انتخاب خواهد نمود ، بنابراین در آینده اگر ایران اصلاحاتی در سیاست خارجی خود بوجود نیاورد  شاهد همکاری نزدیک مثلث کشورهای  شورای همکاری – اسرائیل و هند در منطقه خلیج فارس خواهیم بود که برای منافع ملی ایران چندان خبر خوشی نخواهد بود .

واژگان کلیدی: کم رنگ شدن, نهروئیسم , رشد, ناسیونالیزم , هند , دکتر قدرت اله بهبودی نژاد,هندوستان, شورای همکاری خلیج فارس