مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
نتايج انتخابات پارلماني مصر براي بسياري از ناظران سياسي غيرمنتظره است. گذشته از انتقادها درباره شيوه برگزاري اين انتخابات و ممنوعيت فعاليت گروه هاي مخالف همانند اخوان المسلمين، شکست سنگين حزب «نور» شاخه سياسي جريان سلفي مصر بسيار مورد توجه محافل مختلف قرار گرفت. این در حالی است که دومین مرحله انتخابات پارلمانی مصر برای 13 استان باقیمانده در 22 و 23 نوامبر1 و 2 آذر) برگزار خواهد شد. در این راستا برای بررسی بیشتر نتایج کنونی دور اول گفتگويي با حجت اله جودکی كارشناس مسائل مصر ترتيب داده ايم:
واژگان كليدي: برندگان انتخابات پارلمانی مصر، بازندگان انتخابات پارلمانی مصر، انتخابات پارلمانی مصر، سیسی، انتخابات پارلمانی مصر
مرکز بین المللی مطالعات صلح: از نگاه شما نتایج انتخابات پارلمانی مصر چگونه مورد بررسی قرار می گیرد؟
در انتخابات اخیر پارلمانی مصر بر اساس آخرین آمارهای رسمی، کمتر از 25% شرکت کردند. این به معنای آن است که یک چهارم کسانی که می توانستند شرکت کنند، شرکت کرده‌اند. در مصر رسم بر سر این است که باید همه در انتخابات شرکت کنند، چون انتخابات اجباری است و اگر کسی در انتخابات شرکت نکند، باید جریمه ی نقدی بپردازد. یعنی 75% پذیرفته‌اند که جریمه نقدی بپردازند ولی شرکت نکنند. این نکته تا حدی جالب است. نکته ی دوم این است که در این انتخابات، بیشتر افراد مسن شرکت کرده‌اند. و جای جوانان تقریبا خالی بوده است. همه ی خبرگزاری ها به این نکته اشاره کرده‌اند. خبرنگار اخبار BBC هم روز اول و هم روز دوم گزارش می‌داد که از جوان ها خبری نیست. در روز دوم حتی دولت ادارات را تعطیل کرد تا مردم مشارکت کنند ولی جمعیت اضافه نشد. این به این معناست که مجلسی که میخواهد تشکیل شود، حداکثر با یک چهارم آرای مردم تشکیل می شود. نکته ای که باید اضافه کرد این است که دولت از قبل اخوان المسلمین و بعضی احزاب دیگر را ممنوع کرده بودند و برخی هم (مانند جمعیت الوسط که قبلا شاخه‌ای از اخوان بوده ولی جدا شده است) اساسا خود شرکت نکرده‌اند مانند مانند بعضی ناصریت ها که شرکت نکرده‌اند. یعنی این به این معنا نیست که 75% مخالفین هستند. همان گونه که نمیتوان گفت 25% شرکت کننده همه موافق السیسی هستند. قبل از این‌ها دولت با نظارت تقریبا استثنایی مانع از نامزد شدن بسیاری از افراد شدند و در واقع از فیلتر گزینش رد نشدند و به اصطلاح مردود شدند. در نتیجه کسانی توانستند نامزد شوند که به نحوی سلطه‌ی آقای السیسی پذیرفته بودند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: جایگاه احزاب چه تفاوتی با مجلس قبلی مصر کرده است؟
در مجالس دوران مبارک ایشان می توانست، اخوان را ممنوع المشارکت کند، ولی اجازه داده بود که آنها بدون نام اخوان شرکت کنند، ولی چون با پلاکارد اخوان شرکت نمی‌کرد، میتوانست در مجالس بیاید (که در یکی از مجالس تعداد آن ها 85 نفر می شد) و در مجلس اعلام میکردند که از فراکسیون اخوان هستند. در انتخاباتی در زمان آقای مبارک برگزار شد، خیلی از احزاب مختلف توانستند شرکت کنند و خیلی از نمایندگان مستقل شرکت کردند. و تقریبا مجلس اولی بود که برآمده از انقلاب بود و تنوع، کاملا در آن لحاظ شده بود. یعنی گرچه اکثریت آن با اخوان بود و یا حتی حزب های سلفی هم رای زیادی آوردند ولی احزاب دیگر هم بودند و در آنجا شرکت داشتند. ولی در این انتخابات اساسا به دو دلیل ( به دلیل اینکه آنها گزینش دولت و خیلی ها را از قبل رد کردند و دیگر اینکه خیلی‌ها به دلیل اینکه حاضر به مشارکت در انتخابات نشدند) از رفتن به مجلس بازماندند. یعنی مجلس فعلی مجلسی تقریبا یکدست خواهد بود.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به نتایجی جایگاه حزب النور چیست و چرا بدین گونه شکست خورده است؟
سلفی ها یکی از بازماندگان این انتخابات بوده‌اند. به دلیل این که ورود آنها به انتخابات و پارلمان و مسائل سیاسی از زمانی بود که مبارک استعفا داد، یعنی خیلی از این احزاب در آن موقع شکل گرفتند. یعنی چندین حزب سلفی بود که بزرگترین آن ها حزب سلفی النور بود. این حزب در مواضع سیاسی ادوار اخیر خود بسیار متناقض عمل کرد. در زمانی در کنار اخوان بود، بعد به شدت ضد اخوان شد، بعد طرفدار حاکمیت شد، بعد دوباره مخالف شد و اینک پذیرفته که در انتخابات شرکت کند و خیلی از شروط را پذیرفته بود. در نتیجه خیلی‌ها با او همراهی نکردند. یعنی حداقل توان گفت جوان‌های سلفی هم مشارکت آنچنانی نداشته اند و گر نه حزب سلفی میتوانست تعداد آرا را کسب کند. و این شکست یک شکست تاریخی برای آن ها بود چون که حتی یک رای هم نیاوردند .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در واقع برندگان کنونی انتخابات پارلمانی مصر چه جریان ها و گروه هایی هستند؟
برندگان طرفداران دولت هستند، این ها هم در واقع برنده نیستند مثل این که در مسابقه ی دویی ا فقط تعداد خاصی که معلولیت هم دارند توانستند به خط پایان برسند. به علاوه این تنها یک مرحله‌ی آن است. مرحله ی بعدی هم این است که نصف جمعیت شرکت کرده‌اند. چون در مصر انتخابات چند مرحله است: مرحله ی اول در خارج از کشور است مرحله ی دوم در برخی و یا نصف شهر ها مثل و در مرحله بعد در نصف باقی مانده است. آن وقت ممکن به دور دوم هم بکشد. کما این که در برخی از شهرها به دور دوم هم کشیده یعنی تکلیف به این صورت تعیین نمی‌شود و تا آمدن کل نتایج نمی‌شود قضاوت نهایی کرد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: تاثیر نتایج کنونی بر باقی مانده ی رقابت ها چگونه خواهد بود ؟
من فکر می کنم که خیلی ها شرکت نخواهند کرد چون که هیچ امیدی به آینده ندارند . چون می‌دانند که هیچ کاری از دستشان بر نخواهد آمد. در نتیجه آنها انتخابات را هم چنان که قبلا تحریم کرده‌اند، تحریم خواهند کرد. مردم هم چون به فکر اصلاح وضع اقتصاد و معیشت خود هستند، امید چندانی ندارند، چون شرایطی که بعد از روی کار آمدن سیسی بود به تثبیت اوضاع منجر نشده و هنوز درگیری، اعتصاب و یا ترور آرامش را از جامعه سلب کرد. یعنی مردم دو چیز را فاقد هستند : یکی بحث نان و یکی بحث امنیت. این دو مورد مردم را آزار می دهد. به همین دلیل دو خواسته‌ی اصلی آنها این هاست و نه این راست و یا چپ و یا سلفی و اسلام گرا و یا مثلا ناصری باشد. آنها امیدوارند که کسانی سرکار بیایند که این دو نکته‌ی مفقود در جامعه ی مصر را اصلاح کند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: انتخابات کنونی چه تاثیر و پیامدهایی بر جامعه‌ی مصر خواهد داشت؟
من فکر میکنم این امر به نشاط سیاسی مردم منجر نمی شود . در واقع بیشتر نامزدهایی که در انتخابات اخیر شرکت کرده‌اند، از دستگاه‌های امنیتی و نظامی و تا حدی هم از سرمایه‌دارها بودند. این وضعیت ترکیبی نیست که بتواند دو شرط مردم را برآورده کند و در نظر من این گونه انتخابات به نشاط سیاسی مردم در جامعه منجر نخواهد شد.
