امنیت و جنگ های آینده در جهان اسلام

دکتر سید سلمان صفوی

رئیس مرکز بین‌المللی مطالعات صلح

مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC

مقدمه: امنیت ملی و پیش بینی کم و کیف جنگ های آینده در جهان اسلام از موضوعات مطالعات راهبردی دفاعی و امنیتی جهان اسلام است. لذا در این مقاله پس از مروری بر جنگهای گذشته تفاوت اساسی جنگهای آینده با جنگهای گذشتهتبیین میشود و سپس پیشنهاداتی برای ارتقای توان امنیت ملی و نظام دفاعی با رویکرد راهبردی برای دوره جدید بیان میشود.

تاریخ تحولات جنگ: جنگها بطور رسمی به دوره های ذیل تقسیم میشود: از پیش از تاریخ تا سال۱۰۰۰. سال ۱۰۰۰ تا ۱۴۵۳، سقوط قسطنطنیه و امپراطوری روم شرقی((۳۲۴م_۱۴۵۳م)) بدست مسلمانان به رهبری محمد روم سلطان عثمانی. ۱۵۰۰-۱۷۹۹، ۱۸۰۰-۱۸۹۹، ۱۹۰۰-۱۹۴۴، ۱۹۴۵-۱۹۸۹، ۱۹۹۰-۲۰۰۲، ۲۰۰۳-تا امروز.

رویکرد نو به جنگ: اما به نظر اینجانب روش بهتر تقسیم دوره جنگها براساس نظام تمدنی است. نظام تمدنی است که ماهیت و مکانیزم جنگ هر دوره را بیان می نماید. از این منظر جنگها ی بشر تقسیم میشود به چهار دوره کشاورزی-فیودالیته، انقلاب صنعتی(قرن۱۸ تا ۱۹۸۰)، انقلاب الکترونیک(۱۹۸۰-۲۰۰۱) و انقلاب پست الکترونیک(۲۰۰۱ به بعد) با محوریت هوش مصنوعی.

نخستین انقلاب صنعتی از اواسط سده هجدهم (حدود ۱۷۶۰ میلادی) تا نوزدهم در بریتانیا آمریکا رخ داد. طی این دوره، جوامع عمدتاً کشاورزی و روستایی تبدیل به جوامع صنعتی و شهری شدند. صنعت نساجی و آهن به همراه ماشین بخار نقش محوری در این انقلاب صنعتی ایفا کرد.

صنعتی شدن به معنی استفاده از نیروی ماشین به جای نیروی انسان است. انقلاب صنعتی ابتدا از انگلستان شروع شد، زیرا انگلستان پس از چندین قرن تحول سیاسی داخلی، توسعه استعمار تجاری، گسترش ناوگان دریایی، رشد طبقه متوسط و بهبود امور نظامی و اداری کشور، از نظر زمین، کارگر، سرمایه، مدیریت و حکومت وضعیتی مطلوب و هماهنگ داشت که زمینه پیشرفت صنعتی در این کشور را فراهم می‌کرد.

انقلاب صنعتی در انگلستان در سه زمینه بافندگی، زغال سنگ و ذوب آهن بیشتر نمود یافت. دو نتیجه مهم انقلاب صنعتی، گسترش استعمار اروپایی‌ها در کشورهای آسیایی و آفریقایی و بهره‌کشی ازکارگران در داخل بود. نماد انقلاب صنعتی، ماشین بخار است. انقلاب صنعتی دومین تحول عظیم دنیا می‌باشد. تحول اول را انقلاب کشاورزی و تحول سوم انقلاب الکترونیک می‌دانند.

انقلاب صنعتی دوم: دومین انقلاب صنعتی، بین ۱۸۷۰ و ۱۹۱۴، تا آستانه جنگ جهانی اول، رخ داد. در این دوره صنعت نفت، صنعت فولاد، و صنعت برق پدیدار شد و با استفاده از نیروی برق، فرایند تولید انبوه شکل گرفت. مهمترین اختراعات این دوره عبارت بودند از تلفن، چراغ برق، ضبط صوت و موتور احتراق درون‌سوز. ماشین جنگی اروپا با توجه به تحولات صنعتی توسعه یافت.

عقب افتادگی صنعتی امپراطوری عثمانی منجر به شکست امپراطوری عثمانی از اروپایی و فروپاشی مهمترین قدرت سیاسی و نظامی مسلمانان در جهان شد.

انقلاب صنعتی سوم یا انقلاب دیجیتال یا انقلاب الکترونیک:

سومین انقلاب صنعتی موسوم به انقلاب دیجیتال، مربوط به تحول فناوری‌های الکتریکی و مکانیکی آنالوگ به فناوری‌های دیجیتال می‌شود. طلیعه این انقلاب از بعد از جنگ جهانی دوم با ابداع ترانزیستور شروع می‌شود.پنتاگون و ارتش آمریکا از دهه ۱۹۵۰ استفاده از کامپیوتر را قبل از آمدن به بازار شروع نمودند. تحقیقات اصلی در حوزه کامپیوتر، موبایل و اینترنت از سوس پنتاگون تامین مالی میشدند.

اما تحول اساسی از دهه ۱۹۸۰ به بعد رخ داد.پیشرفت‌های انقلاب دیجیتال عبارتند از رایانه شخصی، اینترنت و فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات. امروز اکثر مردم و نهادها در جهان از اینترنت، کامپوتر، موبایل و تبلت استفاده مینمایند. آمریکا با استفاده از انباشت سزمایه برتر نسبت به اروپا بخاطر کمتر آسیب دیدن در جنگ جهانی دوم توانست با هزینه کردن بیلیونی تحول عظیم در حوزه تکنولوژی ایفا نماید و با برتری تکنولوژیک و تولید جنگ افزارهای تراز نوین برتر توانست پس از جنگ جهانی دوم میراثخواراستعمارگران اروپایی در جهان سوم گردد و تبدیل به یکی از دو ابرقدرت جهانی شود.

انقلاب صنعتی چهارم: تعبیر انقلاب صنعتی چهارم، نخستین بار در کنفرانس داووس سال ۲۰۱۶ به کار گرفته شد. کلاوس شواب، بنیانگذار و مدیر ارشد کنفرانس داووس، در کتاب «انقلاب صنعتی چهارم» وجه تمایز آن از انقلاب‌های پیشین را تشریح کرده‌است. آنچه که اینجانب آنرا انقلاب پست الکترونیک(۲۰۰۱ به بعد) با محوریت هوش مصنوعی می نامم.این دوره با اشاعه فناوریهایی فاصله میان سپهرهای فیزیکی، رایانشی و زیستی را کمرنگ یا حذف می‌کنند، مشخص می‌شود. این دوره با ظهور فناوری‌های نوین در چند حوزه رباتیک، هوش مصنوعی، ، نانوتکنولوژی، پردازش کوانتومی، زیست فناوری، اینترنت اشیا و خودروهای خودران همراه است.

آن را با تلفیق تکنولوژی هایی که خطوط بین حوزه های فیزیکی، دیجیتال و بیولوژیکی را خنثی می کنند مشخص می کند.

سه دلیل وجود دارد که تحولات امروز نه صرفا طولانی شدن انقلاب صنعتی سوم، بلکه ورود به یک دوره متمایز است که عبارتند از: سرعت، دامنه و تاثیرات سیستم است. سرعت پیشرفت های جاری هیچ سابقه ای ندارد. هنگامی که در مقایسه با انقلاب صنعتی قبلی، موج چهارم به سرعت و به سرعت در حال تکامل است. علاوه بر این تقریبا هر صنعت در هر کشور را در حال دگرگونی نمودن است. و گستردگی و عمق این تغییرات، تحول کل نظام تولید، مدیریت و حکمرانی را بیان می کند.

این انقلاب، کل نظام تولید، مدیریت و حکمرانی را در هر صنعت و هر کشوری متحول می‌کند. و سرعت تحولات آن قابل مقایسه با انقلاب های گذشته نیست بلکه بسیار سریعتر است.

 بکارگیری پَهپاد(هواپیمای بدون سرنشین) و حملات سایبری از سوی امپریالیسم آمریکا  طلیعه فرارسیدن دوره جدید جنگها هماهنگ با انقلاب صنعتی چهارم یا انقلاب پست الکترونیک است.

باید توجه داشته باشیم که سلاح ها تاریخ را تغییر داده اند و در رشد و سقوط تمدن ها کمک کرده اند. دیوار قسطنطنیه با شلیک توپهای ارتش عثمانی در ۱۴۵۳ میلادی فروریخت و امپراطوری روم شرقی از تاریخ محو شد.

قرن بیستم شاهد افزایش چشمگیر در نوآوری سلاح ها بود، اما همچنین توانایی آنها در نابودی کل سیاره زمین تاثیر می گذارد. سلاح های شیمیایی برای اولین بار در مقیاس بزرگ در میدان جنگ در جنگ جهانی اول، از سال 1914 استفاده شد.هواپیما و تانکبراینخستی بار استفاده شد. برای نخستین بار، به گونه‌ای انبوه مناطق غیرنظامی بمباران هوایی شدند. جنگ جهانی اول از برجسته‌ترین رخدادهای تاریخ بشر است و به گونه مستقیم و غیرمستقیم نقش بزرگی در تعیین تاریخ سده بیستم داشته‌است. سقوط امپراطوری عثمانی مهمترین نتیجه جنگ جهانی بود که منجر به سقوط بزرگتری قدرت جهان اسلام شد و کشورهای اسلامی بین انگلیس و فرانسه تقسیم شدند. در جنگ جهانی اول طی چهار سال۱۰ میلیون تن کشته شدند.

جنگ جهانی دوم(اول سپتامبر ۱۹۳۹ تا دوم سپتامبر ۱۹۴۵) با تحولات اساسی در سلاحهای جنگی شروع شد و  با بمبهای هسته ای آمریکا، ژاپن تسلیم شد و جنگ جهانی دوم در ۱۹۴۵پایان یافت و عصر ظهور امپریالیسم آمریکایی فرارسید. و جغرافیای سیاسی جهان تغییر اساسی یافت.تاسیس بلوک شرق و غرب و ظهور دو ابرقدرتآمریکا و شوروی و افول قدرت استعمارگران اروپایی از پیآمدهای سیاسی جنگجهانی دوم بود. در طول جنگجهانی دوم ۵۰ تا ۸۵میلیون نفر کشته شدند که این آمار خونین‌ترین درگیری انسان در طول تاریخ بشریت است. حدود سی میلیون کشته شدگان از مردمان شوروی بودند.  در پی جنگ جهانی دوم ساختارهای زیربنایی و صنعتی اروپا ویران شده بود. این مسئله باعث ارائهٔ طرح مارشال از سوی آمریکا شد که در نهایت نفوذ و تابعیت اروپای غربی از آمریکا را در دهه‌های بعد در پی داشت.

کمیت و کیفیت ویرانگری جنگهای گذشته براساس نوع جنگ افزارهای جنگجویان براساس نظام تمدنی آنها بوه است. سلاح اصلی همه جنگهای دوره کشاورزی، سلاح های سرد مانند نیزه و شمشیر بوده است.از قرن ۱۵ تا ۱۷میلادی سلاحهای باروتی مانند تفنگ، خمپاره و توپخانه تولید میشود. اما سلاحهای گرم پیشرفته که کیفیت جنگ را تغییر اساسی داد در دوره انقلاب صنعتی تولید میشود و بسرعت پیشرفت مینماید از تفنگ باروتی و توپخانه با برد کوتاه به موشکهای قاره پیما، بمیها و موشکهای هسته ای و هواپیما و زیردریایی. در هیچ جنگ دوره کشاورزی ظرف چند دقیقه چند صدهزارنفر کشته نشدند مثل واقعه وحشیانه حمله اتمی آمریکا به هیروشیما و ناکازاکی در دوره انقلاب صنعتی.

جنگ های آینده(دوره پست الکترونیک):

اما انقلاب پست الترونیک یا «فناوری آینده» (future technology) عملا هر جنبه جنگ را آنطور که الان ما میدانیم  تغییر می دهد، و این موضوع از پراهمیترین چالش های امنیت ملی جهان اسلام است.

پیشرفت های تکنولوژیکی و ویرانگری در جنگ اکنون وابسته تر از هر زمان دیگری است.

میزان ویرانگری و سرعت ویرانگری جنگ افزارهای دوره پست الکترونیک بسیار وحشت آور است و قابل مقایسه از حهت کمیت و کیفیت با جنگهای دوره های کشاوزی، صنعتی و دیجیتال نیست.

تکنولوژی و جنگ پیچیده تر شده اند و درک آنها نیازمند کار سخت است. جنگهای اینده بسیارپیچیده و پر از ابهام هستند.

جنگهای آینده مبتنی بر تکنولوژی های «دوره پست مدرن» است که بودجه تحقیقات پیشرفته آن از سوی نهادهای نظامی قدرتهای بزرگ جهانی و غولهای اسلحه سازی مانند «لاکهید مارتین» و غولهایتکنولوژهای نرم افزار مانند مایکروسافت و گوگل(هوش مصنوعی، بانک، پردازش و توزیع اطلاعات) تامین میشود.

جنگ های آینده، جنگ در فضای مجازی(cyberspace)؛ «سربازان بهبود یافته زیستی»( biologically enhanced soldiers)؛(ترکیب انسان تغییر یافته ژنتیکی، و تراشه های پیشرفته(intervention chip)) سربازان با قابلیت مافوق انسانی،

«هوش مصنوعی»،(artificial intelligence ) «سیستم های خودمختار»(autonomous weapons systems) که می تواند اطلاعات را پردازش کند و اقدام به عملیات سریع نماید(مانند زیردریایی شکارچی آمریکا:ACTUV)، موشک، پهپاد، خودروهای زرهی، سلاح های لیزری، رادیو فروکونسی(radio frequency)،

زیست شناسی مصنوعی (synthetic biology)«عملیات روانی» و جنگهای نرم بخصوص در حوزه نظام بانکی و تعاملات مالی است. جنگ برای همیشه فرم و کارکرد آن تغییر یافته است.

به گزارش ژنرال لطیف افسر عالیرتبه نیروی هوایی ارتش آمریکا: «در سال ۲۰۱۴ لابراتور تحقیقاتی ارتش امریکا از گروهی متخصصین خواست که میدان جنگ در ۲۰۵۰ را توصیف نمایند. آنها پیش بینی کردند که میدان جنگ متشخص میگردد با حضور سربازهای با قابلیت مافوق انسانی، رباتهای غول پیکر، سیستمهای خودمختار جنگ افزار و کنترل و فرماندهی، مدل سازی و شبیه سازی رفتار حریف، یک محیط اطلاعاتی بسیار محرمانه، با قدرت فریب دادن، هک کردن، ارسال اطلاعات غلط و جنگ الکترونیک متراکم، سلاح های لیزری و مایکروویوی. در جنگهای اینده شخصیتهای بارز نظامی و سیاسی در وهله اوا هدف کشته شدن واقع میشوند از طریق نشانه منحصر به فرد الکترونیکی و رفتاری آنها.»

هوش مصنوعی و سایبر تکنولوژی مغز سلاح های آینده هستند.

پی آمدها و نتایج مخرب این جنگ افزارهای نوین هنوز بطور کامل شناخته نشده است. بخصوص نتایج و پی آمدهای مخرب استفاده از هوش مصنوعی و سینتیک بیولوژی به سختی قابل محاسبه و همچنین قابل کنترل است.

هوش مصنوعی(artificial intelligence (AI): اسطوره دکتر فرانکنشتاین در مورد مبدل شدن مخلوق به خالق قرن ها مطرح است. اما تنها به تازگی تحت تاثیر انقلاب سایبرنتیک و هوش مصنوعی این فانتزی وارد قلمرو ممکن شده است.

هر دولت یا شرکتی که زودتر به هوش مصنوعی سوپر دسترسی پیدا نماید، سلطان جهان آینده خواهد بود، چون به سرعت این سیستم دانش خود را بطور نجومی افزایش میدهد که دیگر قابل رقابت با یگر بازیگران نخواهد بود.

در رقابت برای رهبری نژاد تکنولوژیک در حال ظهور و نبردهای اینده، هوش مصنوعی (AI) به سرعت در حال تبدیل شدن به مرکز بازی قدرت جهانی است. همان طور که در بسیاری از کشورها دیده می شود، توسعه سیستم سلاح های خودمختار (AWS)(autonomous weapons systems)به سرعت در حال پیشرفت است و این افزایش در تسلیحات هوش مصنوعی به نظر می رسد توسعه بسیار بی ثبات کننده ای داشته باشد. این چالش امنیتی پیچیده را برای نه تنها تصمیم گیرندگان هر کشوری، بلکه برای آینده بشریت نیز به ارمغان می آورد.

امروز توسعه سريع تسليحات تسليحاتيAI در سطحوح مختلف آشکار است: جابجايي و استفاده از وسايل ماموريتي دريايي، هوايي و زميني، تخمينهاي خسارت وارده، تهيه سيستمهاي موشکي، و استفاده از سيستمهاي ثابت براياتوماتيک کردن همه چيز از سيستم پرسنل و تعمیر و نگهداری تجهیزات برای استقرار هواپیماهای بدون سرنشین نظارت، روبات ها و موارد دیگر همه نمونه های از این سیستم هستند. مقالات متعددی در این موردبه زبان انگلیسی منشر شده است.

سایبر تکنولوژی: ۱-دگرگونی در مکانیزمجاسوسی: جاسوسی در حوزه اقتصادی، سیاسی، نظامی، اجتماعی. حمله و تخریب شبکه های کامپوتری و اینترنتی بدون نیاز نفوذ جاسوس انسانی به سوژه.

پَهپاد: بیشترین سرمایه‌گذاری در جهان در زمینهٔ ساخت و تجهیز پَهپادها را وزارت دفاع ایالات متحده آمریکا انجام داده‌است؛ به‌طوری‌که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ حدود سه میلیارد دلار هزینه برای طراحی و ساخت و تجهیز پهپادها هزینه کرده‌است. حادثه ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ باعث شد تا دولت آمریکا بودجهٔ بیشتری را به طراحی و ساخت و تجهیز پهپادها اختصاص دهد. بر اساس آخرین برآوردها ارزش این صنعت در سال ۲۰۲۰، بالغ بر ۱۲۷ میلیارد دلار خواهد شد. ارتش آمریکا و سیا بطور گسترده از پهپاد در جنگ افغانستان استفاده مینمایند.

سلاح لیزری: اولین سلاح لیزری عملیاتی، که سیستم اسلحه لیزر (the Laser Weapon System)نامیده می شود، توسط نیروی دریایی ایالات متحده ساخته شده است و بر روی USS Ponce در سال ۲۰۱۴نصب شده است. سلاح لیزری طراحی شده است برای از بین بردن اهداف سریع و کوچک مانند موشک و هواپیما.

سلاحهای رادیو فرکانس (RF): سلاح های RF یا فرکانس رادیویی، همچنین به عنوان سلاح های موثر انرژی(directedenergy weapons) شناخته می شود، از انرژی الکترومغناطیسی در فرکانس های خاص برای غیرفعال کردن سیستم های الکترونیکی استفاده می کنند. اسلحه HPM انواع سلاح ضد الکترونیک است که قادر به تولید پالس های HPM مکرر است.

سربازان بیوتکنولوژیکال: در ۱۱-۱۳ مارس ۲۰۱۹ (اسفند۹۷)در لندن پنجمین کنفرانس سالیانه تکنولوژی سربازان آینده Future Soldier Technology Conferenceبرگزار شد. در ۲۴-۲۵ جون نیز مثل این کنفرانس از سوی ارتش آمریکا برگزار میشود.

جوهره این سربازان جدید افزایش قدرت سربازان از طریق تغییرات بیولوژیکال و تکنولوژیکال است. ظاهر سربازان آینده تغییر می یابد و بیشتر به یک آدم ماشینی شباهت دارند با پوشش حفاظتی بسیار پیشرفته، مجهز شدن به دستگاههای آگاهی یافتن از محیط و افزایش استقامت در شرایط مختلف محیطی. قرصهای تقویتی بیداری، حافظه و التفات از هم اکنون برای خلبانان پروازهای دور بکارگرفته شده اند. بدن سربازان اصلاح شده و تکامل میبابد برای کارامدی بیشتر. جراحی برای ایمپلنت نمودن میکرو الکترونیک در سلسله عصب های سربازان.

مجهز نمودن سربازان به دوربینهای دید درشب و طوفانی، سلاحهای لیزریو الکترونیکی، وسایل ارتباطی سمعی و بصری دریافت اطلاعات از ماهواره ها و شبکه های دور و نزدیک. سربازان آینده بخشی از یک شبکه جهانی هستند که به رایانه های دورافتاده متصل شده اند، که حالت ذهنشان را کنترل می کنند، دستورات را تعیین و صادر می کنند.

چاپگرهای سه بعدی: چاپگرهای سه بعدی با قابلیت بکارگیری مواد مختلف می توانند بسرعت تجهیزات نظامی را برای واحدهای متحرک نظامی اعم از چریکی یا تروریستی تولید نمایند.

انواع جنگ و چگونگی آنها از تکنولوژیهای جدید:

 دولت با دولت. جنبش های آزادیبخش با دولتهای استعماری و استبدادی. تروریسم. جنگهای نیابتی. در سه نوع آخری عمدتا از جنگهای سایبری و پهپاد استفاده میشود.

نقاط برخورد جنگهای آینده: آسیای غربی، خاور دور:

حکومت آمریکا مهمترین دشمن جهان اسلام تا سال ۱۴۱۴ خواهد بود. سیاست آمریکا با توجه به روی آوردن تقابل با قدرت روبه افزایش چین، سیاست زمین سوخته در خاورمیانه است. آنها به مرور این منطقه را ترک می نمایند و الویت خود را در خاور دور متمرکز مینمایند اما برای کنترل قدرتهای بزرگ سیاست زمین سوخته در خاورمیانه پیگیری میشود. کاری که در لیبی، سوریه و عراق انجام دادند و این سه کشور مهم جهان اسلام را نیمه ویرانه نمودند و زیرساختهای اقتصادی آنها را نابود نمودند. مهمترین رقیب آمریکا در این منطقه ایران است که تا کنون ایران شکستهای سختی بر آمریکایی ها و اذنابشان در سوریه و عراق وارد نموده است.

 آمریکا برای کنترل چین سیاست تحمیل همسویی کشورهای اندونزی و مالزی را پیگیری مینماید که ممکن است منجر به جنگ شود.

 ماهیت متفاوت جنگ های آینده که مبتنی بر تکنولوژی های جدید است، امنیت ملی جهان اسلام را از سوی قدرتهای بزرگ جهانی  و در راس آنها آمریکا در خطر قرار می دهد. لذا دنیای در حال تحول و پیچیده جنگ و فناوری، خواستار توجه بیشتر به مسائلی است که امنیت ملی ما را شدیدا تهدید می نماید، قبل از اینکه دیرشدهباشد.

هدف جنگ اقتصادی اخیر آمریکا؛ ناکارآمدی بانکی ایران به عنوان ام القرای جهان اسلام:

واقعیت سازمان دهی جنگ آمریکا علیه ایران یک رخداد عینی است که جامعه بین المللی و زندگی ملت ایران را تحت تأثیر قرار داده.

جنگ جدید آمریکا علیه ایران؛ دارای ابعاد اقتصادی، دیپلماتیک، روانی، رسانه ای، علمی و سایبری است. هسته مرکزی جنگ جدید؛ جنگ اقتصادی به فرماندهی استیون منوچین وزیر خزانه داری آمریکا است. هدف جنگ اقتصادی اخیر؛ ناکارآمدی اقتصاد کشور و شورش ملت به خاطر بیکاری، گرانی، و تورم است. نقطه ثقل جنگ اقتصادی اخیر آمریکا؛ آسیب رساندن به نظام بانکی ایران و ناکارآمد نمودن آن است.

فعالیت های بانکی از حیاتی ترین بخش های اقتصادی هر کشور است و اهمیت آن در حد «نیروی حیاتی» یا شبکه خون رسانی کلیه فعالیت های اقتصادی است. تحریم اکثر بانک های ایران توسط آمریکا و فعال نشدن مراودات بانکی ایران و اروپا علیرغم قرارداد برجام؛ از نشانه های بارز این تمرکز هوشمند است، چرا که ناکارآمد شدن شبکه بانکی به عنوان شاهرگ اقتصادی؛ به اختلال کلی سیستم اقتصادی کشور می انجامد. روش مذکور؛ هوشمندترین و ارزان ترین روش مقابله با کشورهای معارض با آمریکا است.

آیا نظام بانکی ایران برای مقابله با جنگ اقتصادی آمریکا علیه ملت ایران آمادگی لازم را داراست؟ آیا نظام بانکی ایران خود را با شرایط جدید جنگی مطابقت داده است؟ آیا بانک ها با سازمان برنامه و بودجه، وزارت اقتصاد و مصوبات دولت و مجلس هماهنگ هستند؟ آیا رویکرد رؤسای بانک ها در مراودات بین المللی با بانک های جهان، با شرایط جدید اقتصادی مطابقت دارد؟ آیا رشوه خواری و فساد  در برخی بانک ها امری شخصی است، یا حاصل سازمان دهی سازمان های جاسوسی دولت های متخاصم است؟

سؤالات مذکور و دهها سؤال دیگر از این قبیل باید توسط مدیران ارشد و شریف نظام بانکی و وزارت اطلاعات مورد ارزیابی کارشناسانه قرار گیرد تا نقاط ضعف و خلل های احتمالی مرتفع گردد.

اخذ وام خارجی توسط مجلس شورای اسلامی مصوب شده و به گفته دکتر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه؛ «در قانون برنامه ششم توسعه، مجلس شورای اسلامی دولت را مکلف کرده تا ۶۵ میلیارد دلار از منابع خارجی برای توسعه طرح ها استفاده کند»، اما نظام بانکی ایران تا کنون در جذب فاینانس و وام در تراز مذکور موفق نبوده است. با توجه به اینکه دکتر همتی اخیراً به ریاست بانک مرکزی منصوب شده، نباید از ایشان انتظار پاسخ گویی نسبت به شرایط گذشته را داشت، اما انتظار می رود شرایط را بهبود بخشند. البته ایشان در کنترل نرخ ارز تا پایان بهمن ماه موفق بوده اند.

گرچه با وجود بسته شدن سوئیفت بسیاری از بانک ها؛ چنانچه نظام بانکی و وزارت اقتصاد هماهنگ و منعطف باشند؛ عملیات بانکی در این شرایط نیز امکان پذیر است. باید مدیران بانکی ما متوجه باشند که همه جهان آمریکا نیست و همه نظام بانکی جهان نیز در ید قدرت بانک های بزرگ جهانی مانند «میتسوبیشی»، «جی پی مورگان»، «اچ اس بی سی»، «بی ان پی پاری باس» نیست.

لیکن عدم هماهنگی، عدم درک شراط جدید جنگی و «اسیر مقراراتشراط عادی بودن» برخی مدیران ارشد نظام بانکی؛ بهره گیری از توانایی های بین المللی بانکی برای اقتصاد ایران را با مشکل مواجه کرده است. به نظر می رسد برخلاف بانک های بخش خصوصی نظیر پاسارگاد و پارسیان؛ برخی از بانک های دولتی تمهیدات ضروری برای اقدام در شرایط جدید جنگ اقتصادی را فراهم نکرده اند. این قبیل بانک ها در برخورد با وام دهندگان بخش خصوصی خارجی؛ چنان آنها را درگیر بوروکراسی بانکی می نمایند که شرکت خارجی عطای حضور در ایران را به لقایش می بخشد.

پیشنهاد می شود در شرایط جنگ اقتصادی جدید، دولت در اسرع وقت یک دفتر ویژه مشاوره جذب وام خارجی، فاینانس و ورود طلا و ارز  و تحول نظام بانکی با اختیارات ویژه برای این دوره از جنگ اقتصادی  تأسیس کنند تا فارغ از بوروکراسی وقت گیر موجود، موارد مذکور به طور ضرب الاجل  پی گیری و عملی شود. شراط کنونی نیازمند مدیرانی کاردان، چالاک و قاطع با رویکرد بین المللی و بسیجی است.

اکثر بانک های دولتی صرفاً به بانک های بزرگ اروپایی یا آسیایی توجه دارند که آنها نیز به خاطر مراودات گسترده مالی با آمریکا تمایلی به همکاری بانکی با ایران ندارند. بانک های دولتی ایران کمتر به این موضوع توجه می کنند که دهها بانک متوسط و کوچک در اروپا و آسیا، با آمریکا مراوده مالی ندارند و به همکاری با بانک های ایران تمایل دارند.

قراردادهای بانکی ایران با کشورهای ترکیه، چین، هند و کره باید مورد بررسی مجدد قرار گیرد. براساس قرادادهای موجود، ذخایر ارزی ایران در بانک های کشورهای مذکور تنها برای خرید از این کشورها قابل استفاده است، در حالی که بانک های  دیگری که با آمریکا مراودات مالی ندارند؛ مقید به خرید کالا از کشور خاص نیستند و ایران می تواند از منابع ارزی خود به نحو گسترده تری استفاده کند.

امروز متاسفانه نهادهای اقتصادی دولت به صورت جزیره ای کار می نمایند که سم مهلک اقتصادی- سیاسی- امنیتی است بخصوص در دوره مواجه با جنگ جدید اقتصادی آمریکا علیه ملت شریف ایران. باید رویکرد جامع راهبردی در نظام مدیریتی ما مستولی گردد.

چگونه می توانیم به چالش های امنیتی جدید پیش رو پاسخ دهیم؟:

اختصاص بودجه تحقیقاتی برابر با پنج درصد از تولید ناخالص ملی سالیانه برای تحقیقات در حوزه سایبر، گنبد های تک ضد هوایی و هوش مصنوعی از الویتهای آمادگی برای مقابله با جنگ های آینده است. کاهش هزینه های نظامی در حوزه جنگ افزارهای متعارف و تغییر نظام آموزشی سربازان و فرماندهان، تعلیم پدافند عملیات روانی به نخبگان برای آموزش به توده های مردم برای مقابله با شسشوی مغزی مردم از طریق عملیات روانی دشمن، تقویت شرکتهای دانش بنیان بخصوص در حوزه  هوش مصنوعی، سایبر، بیوتکنولوژی و فضایی، بازسازی نظام بانکی و تقویت همبستگی ملی باید در دستور کار ما سریعا قرار گیرد.

جمع بندی:

با توجه به تحولات چشگیر در جنگ افزارها، جهان اسلام باید برای ارتقای سطح امنیت ملی خود به سرعت تغییرات اساسی در جنگ افزارها و راهبردهای دفاعی خود هماهنگ با دوره پست الکترونیک انجام دهد.

ایران، ترکیه و اندونزی به عنوان پیشرفته ترین کشورهای صنعتی جهان اسلامی برای تحقیقات سلاحهای دفاعی دوره پست الکترونیکباید با همدیگر مشارکت نمایند.

بودجه متنابهی هم تراز با نیازهای آینده در چارچوب ارتقای سطح امنیت ملی برای تولید دانش جنگ افزارهای نوین به فوریت باید تصویب شود

 راه میانبر نیز آن است که با توجه به دوره جهانی شدن، دانشمندان بازنشسته و جوان اروپایی به عنوان مشاوران فنی استخدام شوند همانکاری که شاه عباس در قرن هفدهم با استخدام برادران شرلی انجام داد و ارتش ایران را مجهز به توپخانه نمود. او از بریتانیا استفاده نمود برای مقابله با استعمار پرتقال و آزادی بندر گمبرون از چنگال پرتغالیها(۱۶۲۱م=۱۰۰۰خورشیدی)، ما این تجربه را به نحو موفقیت آمیزی با روسیه در سوریه برای مقابله با تهاجم وحشیانه آمریکا نمودیم که قابل گسترش است.

روسیه (و برخی کشورهای اروپایی مانند ایتالیا) و جهان اسلام به همدیگر برای مقابله با آمریکا نیاز دارند و از این فرصت نیاز متقابل باید برای همکاریهای دانش فنی پیشرفته دفاعی بهره برداری نمود تا زودتر به نتایج مطلوب برسیم.

برادران غیور و مومن سپاه پاسداران ما توانستند در سه حوزه لبنان، عراق و سوریه آمریکا را با همه هیمنه و شوکتش و بودجه تریلیون دلاریش شکست ذلیلانه بدهند،(بطوریکه ترامپ اعتراف نمود: ۷ تریلیون دلار در خاورمیانه هزینه کردیم،امامتاسفانه ناچارم کاملا مخفیانه به آنجا(عراق)سفرکنم.) پس پیروزی در دوره جدید جنگهای آینده با راهبرد دفاعی -علمی پیشرفته و توکل بر خدای قادر و همبستگی ملی امکان پذیر است.

هدف ما برقراری امنیت و صلح عادلانه پایدار در جهان پیشرو است.

References

Future war, Robert H. Lattif, New York, VITAGE BOOKS, 2018.

Griffin, Emma, Short History of the British Industrial Revolution. Palgravs:e, 2010.

World War I: Primary Documents on Events from 1914 to 1919, Collins, Ross F. ed.  (Greenwood Press, 2008) online.

Zeiler, Thomas W. and Daniel M. DuBois, eds. A Companion to World War II (2 vol, 2013), 1030pp; comprehensive overview by scholars.

Newsweek, By TOM O’CONNOR, ON 2/13/18.

https://www.asdevents.com.

The Weaponization Of Artificial Intelligence, at: https://www.forbes.com/sites/cognitiveworld/2019/01/14/the-weaponization-of-artificial-intelligence/#17f054943686.

10 trends for the future of warfare at: https://www.weforum.org/agenda/2016/11/the-4th-industrial-revolution-and-international-security/.

کلمات کلیدی: امنیت ملی، جنگهای اینده، انقلاب پست الکترونیک، ایران، خاورمیانه، جهان اسلام، آمریکا.