فاطمه خادم شیرازی
پژوهشگر، مدرس دانشگاه جامع علمی کاربردی
مركز بين المللي مطالعات صلح–ipsc
مجلس نمایندگان و مجلس سنای سومالی لند بعد از این که شرکت «بنادر دبی» با سرمایه گذاری 442 میلیون دلار، امتیاز« اداره و توسعه» بندر بربره را به مدت سی سال در دست گرفت اعلام کردند،امارات می تواند پایگاه نظامی خود را در شهر «بربره» در شمال غرب این کشوراحداث کند.
شهر بربره دارای بندر مهم راهبردی در منطقه شاخ آفريقا ست، و در گذرگاه دریایی کانال سوئز، دریای سرخ و اقیانوس هند قرار دارد.دولت سومالی لند برای جدایی از سومالی ، تلاش می کند تا بندر بربره را به مرکز تجاری مهم برای فعالیت های دریانوردی تبدیل کند، تا شاید از این طریق برای به رسمیت شناخته شدن ،کشورها راجذب نماید.
برخی تحلیل گران ، تبدیل شهر بربره به گذرگاه لجستیکی و ارتباط آن با اتیوپی را، شکست جیبوتی بر کنترل کامل و تردد کشتی ها دانسته و این یک تحول مهم اقتصادی، سیاسی و نظامی برای شاخ آفریقا خواهد بود.
توافق با شرکت بنادر دبی برای ایجاد پایگاه نظامی در بربره، با مخالفت حزب مخالف ملی سومالی لند روبروشد.این حزب این اقدام را نقض حاکمیت دولت دانسته و حضور نیروهای مسلح خارجی در این منطقه را تهدیدی برای استقلال و عدم تایید جامعه جهانی دانست ، چون امارات برای سیطره بر بندر بربره فرودگاهی برای هواپیماهای جنگی برای مشارکت در جنگ علیه یمن احداث کرده است. دولت فدرال سومالی هم قرارداد همکاری با اداره بنادر امارات موسوم به “بربره” را به هم زد و امارات را به نقض قوانین بین المللی متهم کرد.
دولت خودخوانده سومالي لند از زمان آغاز حمله ائتلاف سعودي به يمن، بر اساس آمار سازمان جهاني مهاجرت، دست كم 2 هزار نفر یمنی از طريق بندر بربره مهم ترين بندر سومالي لند را پناه داده است.اما اخیرا سومالي لند به دليل دريافت نكردن كمك از سوي كميسارياي عالي پناهجويان سازمان ملل و ديگر سازمان ها و جوامع بين المللي از پذیرفتن پناهجويان در خاك خود امتناع کرده است.
بزرگ ترین مشکل سومالی‌لند ، عدم پذیرش جامعه بین الملل از این دولت است این عدم مشروعیت مانع دریافت کمک های بین المللی و یا حضوردر اتحادیه آفریقا یا سازمان ملل متحد شده است. بی ثباتی و ناامنی در کشور سومالی هم، مانع بزرگی برای سرمایه گذاری در منطقه سومالی لند شده است. جناح رادیکال اسلامی الشباب تهدیدی برای سومالی‌لند هستند، الشباب به دلیل پیوند با شبکه تروریستی القاعده، مانع همکاری کشورهای دیگر می شوندزیرا این گروه با جذب سربازان خارجی برای جهاد در سومالی؛ به بمبگذاری‌های انتحاری و اقدامات تروریستی روی آورده اند.گرچه این شبکه در سومالی‌لند فعالیت نمی‌کند اما این کشور خودخوانده را در معرض خطر قرار داده است.
البته حملات الشباب و ناامنی در سومالی، به نفع امارات است زیرا امارات متحده عربی به دلیل نزدیکی بندر بربره سومالی لند به مجمع الجزایر استراتژیک سقطری در یمن که یکی از مهم ترین کانال های تجارت نفت در جهان است ، سعی دارد به سومالی لند نزدیک شود،تا با تضعیف دولت مرکزی سومالی وافزایش گرایش به استقلال در سومالی‌لند، پایگاه نظامی خود در بربره را گسترش دهد. به نظرتحلیل گران اقدامات گروه الشباب می تواند با کمک امارات شکل گرفته باشد.
چشم انداز
با توجه به موقعیت مهم استراتژیکی کشور خودخوانده سومالی، این کشور نقش مهمی در خاورمیانه خصوصا در بین کشورهای حوزه خلیج فارس دارد. چون بربره بندر مهم راهبردی در منطقه شاخ آفريقا ست، و در گذرگاه دریایی کانال سوئز، دریای سرخ و اقیانوس هند قرار دارد و روزانه از سال ۲۰۱۶ روزانه ۴.۸ میلیون بشکه نفت از این تنگه ترانزیت می‌شود که با گسترش و استقبال کشورهای ، این مقدار تا حدود زیادی گسترش پیدا کرده است.
این کشور به دلیل داشتن ، مذهب اهل سنت می تواند نقش سیاسی وهابیت عربستان را به دلیل کمک های مالی پررنگ ترکند و از این بندر یک پایگاه قوی در مقابل حوثی های یمن ایجاد کند.چون ارتباط سومالی با عربستان به گونه ای نزدیک است که بااحداث پایگاه نظامی عربستان ، در بربره موافقت خواهد کرد. همان طورکه با حضور امارات به دلیل اختلاف با عربستان مخالفت کرد.لذا گرچه سومالی لند در ظاهر منزوی و به دلیل عدم به رسمیت شناختن از طرف جوامع بین الملل، نقطه کوری بنظرمی آید. اما این کشور می تواند یک نقش کلیدی در خاورمیانه به خصوص کشورهای حوزه ی خلیج فارس داشته باشد.هم امنیت کشتی های نفت کش را، به دلیل ارتش قوی برعهده گیرد، و هم یک منطقه راهبردی در شاخ آفریقا باشد.
واژگان كليدي: نقش, مناطق, خودخوانده , مناقشات, منطقه, خاورمیانه , سومالی لند, فاطمه خادم شیرازی,سومالي,
