مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
سومالی در چند دهه گذشته اين كشور با بحرانهای مختلف سياسي و امنيتي و… دست به گریبان بوده است. در سال هاي اخير نقش بازيگران جهانی در تداوم بحران در سومالي برجسته تر شده است. اين امر بهانه اي شد تا در گفتگويي با مبارك هنيه تحلیلگر كنيايي مسائل آفریقا به بررسي بررسي نقش بازيگران منطقه ای در تداوم و عدم حل بحران در اين كشور مسلمان بپردازيم:
واژگان كليدي: بحران، عمده، سومالي، پونتلند، سومالي لند، نقش بازيگران دخيل در تداوم بحران در سومالي
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نقش كنوني اتحادیه اروپا در بحران سومالی چيست؟
در واقع اتحادیه اروپا بیشترین هزینه را برای سومالی می کند. از سال 2007 که نیروهای اوليه اتحادیه آفریقا به سومالی اعزام شد، تا اواخر 2017 حدود یک و نیم میلیارد یورو کمک اتحادیه اروپا به نیروهای آفریقایی بود. پس بنابراین اتحادیه اروپا بودجه نیروهای حافظ صلح در سومالی را تامین می کند و کشورهای آفریقایی فقط نیرو اعزام می کنند. این یک نقطه ضعف برای کشورهای آفریقایی است که خود تا به حال نتوانسته اند تصمیم ها مستقلی برای سومالی بگیرند. بنابراین راهبرد اتحادیه اروپا در راستای راهبرد استعمار نوین در کشورهای آفریقایی مطرح است و اتحادیه اروپا این کمک ها را برای حفظ جایگاه خود در این کشور در آینده انجام می دهد (که بعد از پایان بحران سومالی از این موضوع بهره ببرند.) اروپايي ها نيز نيروهايي دريايي در كناره هاي آبي سومالي نيز دارند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: تلاش‌های امريكا در سومالي با چه اهدافی پيگيري ميشود؟
دخالت آمریکا در سومالی به خصوص بعد از آغاز جنگ تحمیلی در سال 1992، دخالت های متعددی از سوی آمریکا مشاهده شده است. در ابتدای جنگ سومالی، آمریکا دخالت ناموفق نظامی در سومالی داشت که مشهور به بلاک هوک دون است که حتی فیلمی در این مورد ساخته شد که نشان می داد آمریکایی ها در سومالی شکست خوردند. اما آمریکا از این شکست در سومالی عبرت نگرفت و در سال 2006 بعد از این که مردم سومالی نظامی اسلامی را در این کشور به نام دادگاه های اسلامی به رهبری شیخ شریف ایجاد کردند، كه اسلامی میانه رو را در سومالی پیاده کرده بودند، بعد از حضور چند ماهه موفق که حتی توانسته اند تا حدودی نظم و انضباط و صلح و امنیت را در سومالی برقرار کنند، به دلیل دخالت سازمان جاسوسی آمریکا (سیا) شکست خورد و در واقع دو شاخه شدند. یک شاخه وهابی تندرو که منجر به ایجاد گروه تکفیری تروریستی الشباب شد و یک شاخه دیگر که پیروان اسلام میانه رو شافعی بودند (که دلیل جدا شدن آن ها دخالت سیا و همچنین کشورهای همسایه اتیوپی بود) این ها از به وجود آمدن نظامی اسلامی که موفق عمل کند، مخالف بودند. به همین دلیل در این موضوع دخالت کردند و از یک سری جنگجویان حمايت کردند. پس می توانیم به این نتیجه برسیم که به وجود آمدن گروه تکفیری تروریستی الشباب در سومالی نتیجه دخالت آمریکا و اتیوپی در سومالی بود که وقتی آن ها با دادگاه های اسلامی در سومالی مخالفت کردند، باعث شد که این گروه تکفیری تشکیل شود. آن ها از به وجود آمدن این گروه حمایت کردند و باعث به وجود آمدن قوانین به اصطلاح اسلامی شد که اسلام را در سومالی بدنام کرد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نگاه كنوني امريكا به سركوب شديد جنبش الشباب در سومالي معطوف است ؟
دولت ترامپ این سوال را داشته است که چرا با وجود کمک های اتحادیه اروپا، گروه الشباب سرکوب نشد و حتی گفتگوی تلفنی ترامپ و كنيا در مورد سرکوب گروه تکفیری- تروریستی الشباب بوده است. البته با توجه به فعالیت های این گروه و فرصتی که برای آمریکا برای ایجاد پایگاه نظامی ایجاد شده است، بعید می دانم که آمریکا به دنبال مبارزه با این گروه و نابودی آن باشد. همان گونه که بعد از 12 سال حضور در افغانستان نتوانسته گروه طالبان را نابود کند. همچنین در عراق نیز وضعیت به همین صورت است. بلکه این گروه تا حدودی تقویت شده است. آمریکایی ها نیروهای خود را برای مقابله با خطر الشباب افزایش خواهد داد. به نظر می رسد که دولت جدید نیز همین سیاست را در پیش گیرد. همان طور که اوباما ادعا می کرد که در حال مبارزه با الشباب است، دولت ترامپ نیز همین سیاست را ادامه خواهد داد و احتمالا بدتر نيز خواهد شد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آيا امريكا در حال ايجاد پايگاه هايي در سومالي هستند؟
در مناطق پونتلند و سومالی لند همجوار با جیبوتی آمریکا با مجوز دولت هاي محلي پایگاه نظامی موقت بدون مجوز دولت مركزي دارد، در آن جا هم نیروهای آمریکا فعالیت می کنند و مجوز مستقیم از دولت های این محل دارند که آمریکا در آن جا پایگاه های موقتی دارد. می توان از این زاویه هم به موضوع نگاه کرد که آمریکا با تشویق ایجاد مناطق مستقل در سومالی می خواهند از این فرصت استفاده کنند تا پایگاه نظامی خود را ایجاد نمایند. گرچه آمريکا هنوز پایگاه رسمی ندارد، اما پایگاه نظامی در سومالی برای پوشش مناطق وسیع شرق آفریقا و حتی غرب آسیا و خاورمیانه استفاده مي شود.
