مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
حزب حاکم آذربایجان در انتخابات پارلمانی که از سوی احزاب مخالف تحریم شده بود، پیروز شد. کمیسیون انتخاباتی جمهوری آذربایجان اعلام کرد، حزب آذربایجان نو برنده حداقل ۷۰ کرسی از ۱۲۵ کرسی پارلمان شده است. مجموعه‌ای از احزاب کوچکتر و کاندیداهای وابسته به رئیس‌جمهور الهام علی‌اف تقریبا همه ۵۵ کرسی باقی مانده را از آن خود کرده اند. در واقع بیش از ده حزب سیاسی در این انتخابات رقابت می کردند اما احزابی که می توان مخالفت آنها با دولت را واقعی دانست از شرکت در انتخابات خودداری کردند و سازمان امنیت و همکاری در اروپا که از نهادهای اصلی بین‌المللی ناظر بر انتخابات است، بر رای‌گیری یکشنبه نظارتی نداشت. گفتگوی زیر به بررسی علل وپیامدهای پیروزی حزب حاکم در انتخابات پارلمانی جمهوری آذربایجان پرداخته است.
واژگان کلیدی: تاثیرات پیروزی حزب حاکم در انتخابات آذربایجان، حزب آذربایجان نوین، انتخابات پارلمانی جمهوری آذربایجان، جمهوری آذربایجان
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اگر بخواهیم نگاهی به انتخابات پارلمانی آذربایجان داشته باشیم، اصولا این انتخابات در چه شرایطی برگزار شد و چگونه بود؟
با توجه به کسب آرا، بیشترین کرسی ها مربوط به حزب آذربایجان نوین بود و عدم شرکت حزب های دیگر که به نوعی گرایش به غرب داشتند، موجب شد که طبیعتا نتیجه انتخابات به نفع دولت آقای الهام علیف می تواند باشد و این انتخابات استحکام بیشتری را که با پیروزی مطلق بیش از 65 کرسی در پنجمین دوره انتخابات داشته است، پایه های حکومتی آقای الهام علیف را که در جهت پیش بردن برنامه هایی است که از قبل تعیین کرده بود را نشان دهد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اگر بخواهیم نگاهی به انتخابات کنونی داشته باشیم، علل تحریم انتخابات از سوی احزاب مخالف چه بوده است؟
نوع انتخابات در کشورهایی شبیه ج.آذربایجان و کشورهایی که بعد از فروپاشی شوروی شکل گرفتند، بسته به الگوی سیاسی- رفتاری انتخابی آن ها است. چندین دوره است که آقای الهام علیف برنده ریاست جمهوری می شود و سیستمی شبیه تک حزبی را شاهد هستیم. احزاب غرب گرا معتقدند که این انتخابات، انتخاباتی نیست که آن ها بتوانند در رقابت بی طرفانه شرکت داشته باشند. هر چند به نظر بنده رای بالاتری هم نمی توانند بیاورند، زیرا در صورتی که در انتخابات هم شرکت کنند، رای اکثریت را به دست نخواهند آورد، ولی الگوی آن الگویی است که به شکلی مورد تایید احزاب غرب گرا نیست و می خواهند هم افکار عمومی و طرفداران خود را از دست ندهند و از طرف دیگر (از آن جا که می دانند در این رقابت ها پیروز نمی شوند) به نوعی می خواهند انتخابات را زیر سوال ببرند. الگو، الگویی است که نشات گرفته از سیستمی قبل در بلوک شرق برگرفته از الگوهای سیاسی است که به نوعی شبیه احزاب انتخابات تک حزبی است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: جریان های اسلام گرا چه رویکردی در انتخابات کنونی داشتند؟
جریان های اسلام گرا با توجه به قانون اساسی آذربایجان (که حکومت را حکومت لاییک اعلام کرده است) به هیچ وجه احزاب تحت عنوان عناوین مذهبی اعم از مسلمان و غیر مسلمان نمی توانند شرکت کنند و یا با پرچم حزب مذهبی اجازه شرکت و فعالیت ندارند. بنابراین کشوری که بر اساس قانون لاییک اداره می شود، هر چند مذهبیون در کشور آزاد هستند و فعالیت های شخصی و آزاد خود را دارند و می توانند در مراسم مذهبی خود شرکت کنند، ولی احزاب تحت عنوان احزاب مذهبی اجازه فعالیت ندارند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چه عواملی دست به دست هم دادند تا حزب آذربایجان نو بیشترین کرسی ها را به دست بیاورد؟
تبعا با توجه به فعالیت هایی که حزب آقای الهام علیف و فعالیت هایی در جهت به کارگیری توسعه شهری و افزایش رفاه اجتماعی مردم به کار برده است، قطعا حزب رقیبی نمی تواند با این برنامه ها به میدان بیاید و این امکان را ندارد که با دست برتر مردم را به سوی خودش جلب کند. بنابراین فعالیت هایی که در چند سال گذشته در آذربایجان تحت ریاست جمهوری آقای الهام علیف شاهد بوده ایم، تبعا مردم ترجیح می دهند به حزب ایشان رای بدهند تا به یک رفاه نسبی برسند و از آرامش و امنیت بیشتر به جای درگیری های حزبی ، آشوب ها و درگیری هایی که در کشورهای همسایه در چند دهه گذشته شاهد بوده ایم، برخوردار شوند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نتایج انتخابات کنونی آذربایجان، چه تاثیری در حوزه امنیتی، سیاسی و اقتصادی داخلی جمهوری آذربایجان خواهد داشت؟
نتایج انتخابات کنونی آذربایجان قطعا تاثیر مثبتی خواهد داشت. اجازه فعالیت و مانور بیشتری را به حزب اکثریت می دهد. در عین حال رئیس جمهور آذربایجان، آقای الهام علیف دستشان بازتر است و در مذاکراتی که در رابطه با مسائل دو جانبه و مخصوصا مسئله مناقشه قره باغ قرار است با طرف ارمنی داشته باشند، قطعا از حوزه برتر و مستحکم تر برخورد خواهند کرد. از طرف دیگر به نظر من این مطلب با توجه به برگزاری یک انتخابات خوب و آرام برای کشورهای همسایه از جمله جمهوری اسلامی ایران مهم است که امنیت را در کشورهای همسایه از جمله کشور جمهوری آذربایجان داشته باشیم.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: این امر چه تاثیراتی در حوزه اقتصادی می تواند داشته باشد؟
تاثیر مثبت که قطعا خواهد داشت، ولی برنامه هایی که دولت اعلام کرده است در جهت تسریع و افزایش سرعت برنامه های اقتصادی به خصوص در ارتباط با برنامه های تقویت صادرات انرژی گاز و نفت و ایجاد خطوط لوله و تقویت شبکه های راه و ریلی به خصوص به کشورهای همسایه از جمله جمهوری اسلامی ایران، دولت خواهد بود. در واقع این انتخابات، برنامه ها را تسریع و به نفع کشور آذربایجان و کشورهای همسایه خواهد کرد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در حوزه سیاست خارجی این انتخابات می تواند چه تاثیراتی در حوزه سیاست خارجی جمهوری آذربایجان داشته در چشم انداز پیش خواهد داشت؟
قطعا تاثیری همگرایانه خواهد داشت. هرچند من معتقدم که کشور جمهوری آذربایجان در سیاست خارجی خود نگاه واقع گرایانه ای تری در رابطه با کشورهای همسایه به ویژه جمهوری اسلامی ایران به کار گرفته است و با دوری از برخی دولت هایی که نه دوست آذربایجان ، نه دوست ایران و نه دوست مسلمانان به خصوص رژیم صهیونیستی هستند به واقعیت رفتاری در سیاست خارجی جمهوری آذربایجان خواهد انجامید.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اگر نگاهی به آینده نوع رابطه آذربایجان با آمریکا و روسیه داشته باشیم، آیا این انتخابات می تواند در این روابط تاثیری داشته باشد؟
تاثیر منفی نخواهد داشت، بلکه همان سیاستی را که قبلا دولت آقای الهام علیف در پیش گرفته بود و اعلام کرده بود، ادامه خواهد داد. هر چند چندی است که در رابطه با انتقاداتی که در مورد رفتار حقوق بشری از دولت آذربایجان شده است، رابطه خیلی حسنه ای را دولت ایشان با غرب و اتحادیه اروپا ندارد و باعث رنجش باکو از کشورهای غربی شده است. به همین دلیل باکو قطعا رابطه خود را با کشورهای همسایه مثل تهران و مسکو را مستحکم تر خواهند کرد. هر چند که بحث امنیت قفقاز و تفاهم بر سر خزر هم از اولویت های سیاست خارجی دولت آذربایجان است.
