اسلام ذوالقدر پور
دکترای سیاستگذاری عمومی
مرکز بین المللی مطالعات صلح-ipsc
سیاستگذاری عمومی به عنوان یک دانش ویژه برای اداره امور عمومی، دارای داده‌ها و ستانده‌هایی است که گاه تنها در یک جمله می‌توان آن را خلاصه نمود. چنین جملاتی می‌تواند یک داده (ورودی) یا توصیه کارآمد و اثربخش باشد یا یک ستانده (خروجی) یا اعلام موفقیت و شکست یک سیاستگذاری قلمداد گردد. زمانی که یک جمله نقش یک داده و ورودی سیاستگذاری را ایفا نماید، سیاستگذاران می‌بایست از توصیه‌ها و انگاره‌های اعلامی حکمران به عنوان یک ابزار بهره گیرند. همین توصیه و نظر اعلامی می‌تواند یک ستانده و خروجی باشد، زمانی که بر موفقیت یا شکست یک سیاستگذاری دلالت داشته، زمان تغییر و چرخش سیاست‌ها را اعلام نماید.
سیاستگذاران زیرک برای رهایی از انسداد سیاستگذاری به‌ویژه سیاستگذاری خارجی، می‌توانند سخنان و توصیه‌های حکمران یا بالاترین مقام دولت را به عنوان یک داده و ابزار اثربخش مورد استفاده قرار دهند و پاسخ منتقدین، مخالفین و افکار عمومی را به توصیه‌ها و سخنان حکمران ارجاع نموده و به مسیر سیاستگذاری خود ادامه دهند.
سخنان اخیر حضرت آیت الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب در اعلام رضایت و تمجید از دولت سیزدهم در قالب یک فرصت طلایی و دو محور داده و ستانده سیاستگذاری خارجی مطلوب را می توان چنین مورد بررسی قرار داد:
یکم – تمجید از دولت سیزدهم، داده سیاستگذاری: گاهی یک سخن یا توصیه می‌تواند داده و ابزاری کارآمد برای سیاستگذاری محسوب گردد، به‌خصوص زمانی که این سخن در قالب حمایت و بلکه تمجید از رویکرد دولت باشد.
حمایت خاص و تمجید از روند سیاستگذاری مانند یک ابزار یا داده به فرآیند سیاستگذاری وارد شده و یاری‌رسان سیاستگذار در ادامه مسیر خواهد بود. در چنین وضعیتی، سیاستگذاری با جدیت بیشتر پیگیری شده و اجرا می‌گردد.
حمایت و تمجید ویژه حضرت آیت الله خامنه‌ای از دولت سیزدهم را می‌توان یکی از مهم‌ترین داده‌ها یا ابزار سیاستگذاری خارجی دولت آیت الله رئیسی دانست که رهبر انقلاب به صراحت می‌فرمایند:<< همه دولت‌ها مستحق این کمک همه‌جانبه هستند و ما به همه دولت‌ها کمک کردیم. لکن در مورد این دولت، علاوه بر کمک، بنده با نگاه به این دو ساله می‌خواهم تمجید هم بکنم. یعنی آنچه تا امروز در این دو سالی که این دولت بر سر کار بوده از عملکرد دولت مشاهده کرده‌ایم، مستوجب این است که ما تقدیر کنیم و تمجید کنیم از دولت. در بخش‌هایی، دولت خوب و قوی ظاهر شده که این بخش‌ها هم بخش‌های مهمی است.>>1
همان‌گونه که رهبر ایران با زیرکی و هنرمندی خاصی اشاره نموده‌اند، تمجید از دولت، بسیار فراتر از کمک‌های عادی به سایر دولت‌ها بوده است. تمجید از دولت سیزدهم، به معنای تأیید و پشتیبانی مطلق از دولت در ادامه مسیر سیاستگذاری عمومی به‌ویژه بخش‌های مهم که می‌تواند شامل سیاستگذاری خارجی گردد، می‌باشد.
این حمایت ویژه و تمجید کم‌نظیر از دولت توسط آیت الله خامنه ای، ورودی و ابزار بسیار کارآمدی برای پیشبرد سیاست‌های دولت سیزدهم به‌خصوص سیاستگذاری خارجی و رویکرد مذاکره، تعامل و توافق با سایر قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی مانند عربستان و ایالات متحده امریکا می‌باشد.
رهبر ایران در حمایت و تمجید از دولت سیزدهم به نقطه اوج کارآمدی و اثربخشی سیاستگذاری خارجی نیز اشاره نموده و توصیه می‌نمایند که:<< باید سعی کنیم مناقشه‌ای وجود نداشته باشد. هر چه مناقشه هست، تبدیل بشود به همکاری، ارتباط با همه دولت‌هایی در دنیا که مایل به ارتباط با ما هستند، با یک استثنای محدودی که حالا مشخص است.>>2
چنین توصیه‌ای که بر پایان مناقشه‌ها و تنش‌های سیاست خارجی ایران با سایر بازیگران نظام جهانی استوار است، آشکارترین حمایت رهبر انقلاب برای تعامل و توافق با تمام کشورهای جهان است. تعامل و توافق با همه کشورهایی که مایل به ارتباط با ایران هستند.
دوم – مذاکره، تعامل و توافق جهانی، ستانده سیاستگذاری: زمانی که یک توصیه یا تمجید می‌تواند یک داده، ورودی یا ابزار سیاستگذاری باشد، خلاف آن نیز می‌تواند رخ دهد، یعنی همان توصیه یا تمجید می‌تواند خروجی، ستانده و کلید رفع انسداد سیاستگذاری‌های ویژه قلمداد گردد.
سخنان رهبر ایران و تأکید ایشان بر تمجید از دولت سیزدهم را می‌توان به عنوان ستانده سیاستگذاری این دولت دانست. ستانده‌ای که در سیاستگذاری خارجی نمود بیشتری داشته و روند تعامل، مذاکره و توافق‌های منطقه‌ای و جهانی ایران در دو سال اخیر را شامل می‌شود.
تأکید آیت الله خامنه‌ای بر پایان مناقشات و رفع انسداد ارتباط ایران در نظام جهانی، همان نتیجه سیاستگذاری خارجی ایران در دو سال اخیر است که به عنوان روندی مطلوب از سیاستگذاری مورد تأیید و تمجید قرار گرفته است. رهبر ایران در تعیین شاخص ارتباط و تعامل بین‌المللی به صراحت می‌فرمایند:<< ملاک ارتباطات بین‌المللی، منافع ملی و عزت ملی است. این هم مهم است. عزت ملی خیلی مهم است و بایستی در این ارتباطات، هم سلطه‌پذیری وجود نداشته باشد و هم سلطه‌گری. یعنی ما، هم با سلطه‌گری مخالفیم، هم با سلطه‌پذیری مخالفیم.>>3
این سخنان رهبر ایران را می‌توان مصداق مطلوبیت و موفقیت سیاستگذاری ایران در نظام بین‌المللی دانست که به ادامه مسیر تعامل و توافق با تمام کشورها تنها به شرط رعایت عزت ملی و منافع ملی ایران، توصیه می‌نمایند.
سیاستگذاری خارجی فرآیندی است که گاهی تنها با یک سخن و توصیه شکل گرفته و تقویت شده یا اصلاح شده و بازنگری می‌گردد. تمجید از روند سیاستگذاری می‌تواند به معنای موفقیت و مطلوبیت سیاستگذاری باشد.
سخنان آیت الله خامنه‌ای در دیدار با هیئت دولت سیزدهم و تأکید ایشان بر حمایت و تمجید از دولت کنونی را می‌توان به معنای تأیید رویکرد و مجوز برای ادامه مسیر سیاستگذاری عمومی به‌ویژه سیاستگذاری خارجی برشمرد که هدف نهایی آن بنا به فرمایش رهبر انقلاب، پایان مناقشه با تمام کشورهای جهان است.
اعلام حمایت ویژه و تمجید رهبر انقلاب از دولت آقای رئیسی را می‌توان پیام ویژه به رویکرد تعامل و توافق دولت سیزدهم با غرب به‌خصوص ایالات متحده امریکا همزمان با عضویت رسمی در ساختارهای شرقی مانند سازمان شانگهای ، بریکس و … محسوب نمود. این پیام ویژه رهبری برای پایان دادن به مناقشه با همه کشورهای جهان را می‌بایست فرصت طلایی دولت آیت الله رئیسی برای تعامل و توافق با ایالات متحده امریکا و پایان مناقشه با غرب قلمداد نمود که سیاستگذاری خارجی ایران را به سوی گذر از سیاست پیشین رهنمون می‌سازد.
- پايگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت‌الله‌العظمی سيد علی خامنه‌ای. 8 شهریور 1402. به آدرس:
https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=53710
2-همان
3-همان
واژگان کلیدی: پیام ویژه, رهبر انقلاب , فرصت طلایی, پایان مناقشه , غرب,سیاست خارجی ایران
