فاطمه خادم شیرازی
پژوهشگر و مدرس دانشگاه
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC
امارات و اسرائیل هرکدام به دلایل سیاسی و اقتصادی با یکدیگر و درعین همسویی با اهدافی جداگانه به توافق رسیده اند. نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی نیاز به یک موفقیت سیاسی و اقتصادی خارجی برای پوشاندن ضعف خود دارد. تلاش می کند با استفاده از نفوذ و قدرت مالی امارات ، فلسطین و لبنان را تحت نفوذ اسرائیل درآورد.
امارات نیز نیاز به یک حرکت سیاسی اقتصادی مهم خارجی در منطقه خاورمیانه دارد. رهيافت سياسي اتحاد و ائتلاف امارات با اسرائیل تلاشي براي رسيدن به قدرت در سطح منطقه است. امارات به دو دليل با اسرائیل متحد شده است: نخست، براي ايجاد تعادل قدرت به منظور رفع نفوذ ترکیه که یک منبع تهديد در محيط امنيتي محسوب می شود؛ دوم، براي ساختن یک جایگزین عمده خارجي مانند انگلیس در منطقه است.
لذا امارات برای متعادل كردن تهديدهاي امنيتي از سوی ترکیه، و پررنگ کردن و جایگزین حضور انگلیس به جای آمریکا و جلوگیری از حضور قدرت هایی چون چین و روسیه ، به عادی سازی روابط با اسرائیل روی آورده است.
امارات در بعد اقتصادی با پرداختن هزینه خط لوله‌ای صدور منابع انرژی از سواحل فلسطین به اروپا به اقتصاد دو کشور کمک می نماید.علاوه بر آن با سرمایه گذاری در مهم ترین فعالیت اقتصادی یعنی احداث کانال بن گوریون توسط اسرائیل ، به تضعیف مصر خواهد پرداخت. ابوظبی نیزبا پرداخت مبلغ ۶۰۰ میلیون دلاربه تأمین مالی طرح شهرک‌سازی “دره سلیکون” در قدس اشغالی کمک کرده ، در واقع این طرح منجربه تخریب ۲۰۰ مرکز تجاری فلسطینی خواهد شد.
طرح احداث کانال بن گوریون برای اولین بار توسط انگلیس در سال 1850 مطرح شد. کانال جدید بن گوریون در وسط مناطق تحت کنترل اسرائیل حفر ،و مانند کانال سوئز، دریای سرخ را به دریای مدیترانه وصل می کند.
این کانال می تواند علاوه بر برطرف کردن نقضِ یک طرفه بودن کانال سوئز با احداث دو کانال مجزا برای رفت و برگشت کشتی ها در کوتاه ترین مدت ، و با استفاده از نصب ابزارهای لیزری بر تمام کشتی هایی که از این کانال وارد یا خارج می شوند، سیستم تجسسی را در اعماق این کانال به کار بگذارد. همچنین اسرائیل با بستن منطقه اطراف شهر ایلات از ورود افراد به خاک اسرائیل جلوگیری می نماید.
این طرح از دو بعد اقتصادی و زیست محیطی دارای زیان برای منطقه، و سود چند جانبه برای اسرائیل دارد. زیرا ويژگي هاي ژئوپوليتكي اين حوزه و تلاقی آن با ارو- آفريقا و حوزة خليج فارس از اهمیت خاصی در سياست ها و راهبردهاي قدرت هاي منطقه اي و فرامنطقه اي دارد.
کانال بن گوریون در مرحلة اول تهدیدی برای کانال بین المللی سوئز مهم ترین آبراهه تجارت و نفت است. از آن جایی که محیط زیست اطراف دریای سرخ از نظر زمین شنایی از انسجام و ثبات کافی برخوردار نیست ، احداث کانال جدید منجر به زلزله های بیشتر در منطقه خواهد شد.
اما احداث کانال بن گوریون بیشتر از همه کشورهای منطقه، تهدیدی برای مصر محسوب می شود، زیرا کانال سوئز پس از گردشگری، دومین منبع درآمد دولت مصر است. خسارات ناشی از احداث کانال بن گوریون برای مصر به شرح ذیل است:
الف)دولت مصر بابت عوارض از کشتی‌های عبوری ازاین کانال سالانه 8 میلیارد دلار درآمدزایی دارد، تونل جدید این درآمد را به 4 میلیارد دلارتقلیل می دهد.
ب) کانال بن گوریون تهدیدی برای منافع اقتصادی مصر در بندر عین السخنه ، فرودگاه های سینا و غرب کانال سوئز است.
ج) احداث کانال بن گوریون باعث سرازیر شدن سالانه دو میلیارد متر مکعب از آب های دریای سرخ به بحر المیت ، و خسارت در مناطق ثروت خیز مصر می شود.
مصر به شدت به احداث کانال بن گوریون اعتراض و حتی تهدید به قطع روابط دیپلماتیک با اسرائیل را کرده است.همراهی و سرمایه گذاری امارات در کانال بن گوریون،نشانگر تغییر چرخش سیاست‌های امارات با عادی سازی روابط با اسرائیل در قبال مصراست. امارات با توجیه عدم هم پوشانی و بهره ، درصدد قطع حمایت های مالی از مصر است.امارات از مصر خواسته با دخالت نظامی در لیبی با ترکیه وارد مقابله مستقیم شود. مصر در مقابل درخواست امارات قادر نیست با توجه به این که ترکیه از دو ابرقدرت روسیه و ایالات متحده حمایت می شود ، و از طرفی هم پیمانان قدرتمندی در منطقه ندارد و روی حمایت عربستان و امارات نیز در امور نظامی در مقابل ترکیه نمی تواند حساب کند،درنتیجه از درگیری با ترکیه خودداری کرده است.
چشم انداز
ایجاد کانال آبی بن گوریون سبب اتصال دریای سرخ به بحر المیت شده و می تواند مشکل کمبود جمعیت اسرائیل با طرح های عمرانی ناشی از تولید برق و جذب مهاجرین و ساکنان در منطقه نقب در جنوب فلسطین اشغالی را برطرف کند، و علاوه بر افزایش قدرت ژئوپلتیک ،امنیت مصر را نیز به خطر اندازد.
درآمد سالانه 4 میلیارد دلار ناشی از راه اندازی کانال بن گوریون برای اسرائیل ،سبب تقویت قدرت نظامی دریایی این کشور می شود.
اتحاد امارات با اسرائیل با یک نقشه طراحی شده است ،امارات در ظاهر برای کمک به مردم فلسطین و جلوگیری و توقف ازالحاق کرانه باختری و شهرک‌های اسرائیلی به همراه دره اردن است. اما در واقع برای استفاده از فن آوری در بعد امنیتی و جلوگیری از اعتراضات مردمی کشورش با اسرائیل هم پیمان شده است.
همچنین امارات سعی دارد با قدرت مالی خود و شرکت در طرح کانال بن گوریون قدرت مصر را محدود ، و با غلبه بر اخوان المسلمین جلو پیشرفت آنان را در کشورهای خلیج فارس بگیرد.
واژگان كليدي: نقش، امارات ، احداث ،کانال بن گوریون،فاطمه خادم شیرازی
