قشر خاکستری جامعه، کاتالیزوری برای برنده انتخابات ۲۰۲۳ترکیه

دکتر سیده مسعوده میرمسعودی 
 پژوهشگر  روابط بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح –IPSC

این روزها تحلیل های متفاوتی از رقابت های انتخابات ترکیه در سایت ها و رسانه ها و…..ارائه می شود که اکثریت احتمال پیروزی اتحاد ملت به رهبری قلیچدار اوغلو را میدهند. ولی ائتلاف دولت به رهبری اردوغان رانیز دور از پیروزی نمی دانند و اقلیتی هم فکر می کنند انتخابات ترکیه به دور دوم کشیده می شود. در این تحلیل سعی بر آن است که از منظر قشر خاکستری جامعه ترکیه ، انتخابات پیش رو را مورد بررسی قرار داد . در ابتدا برای شناخت و آنالیز  قشر خاکستری در ترکیه  می توان این قشر را  به دو دسته تقسیم کرد :

دسته اول از جمعیت قشر خاکستری افرادی هستند که در دو دهه حکمرانی اردوغان از همان ابتدا بر این باور  بودند که در هر انتخاباتی چه ریاست جمهوری و چه نمایندگان پارلمان . آرا قشر خاکستری با هر طرفی که سنگین تر باشد خواهد بود . در حقیقت در روزهای آخر هر انتخاباتی با نامزدی که اکثریت  انتخاب می کردند همراه می شدند .البته در این دو دهه  اردوغان نیز  با تکنیک های دقیقه نودی توانسته بود این قشر را با خود هماهنگ کند .آیا این دفعه هم خواهد توانست یا نه؟

دسته دوم قشر خاکستری افرادی هستند که در این دو دهه  حکمرانی اردوغان آسیب دیده اند و  تبدیل به قشری شده اند که به نظام حاکم ترکیه اعتراض دارند و از نحوه اداره کشور بشدت شاکی هستند. در حقیقت کسانی که در دهه اول ریاست اردوغان بی تفاوت بودند حالا تبدیل به قشری  شده اند که دیگر اعتماد به آرا اکثریت ندارند و سیاست داخلی کشور برایشان مهم است . اینها عموما کسانی هستند که در مناطق فقیر نشین ترکیه سکونت دارند یا کسانی که در زلزله اخیر و آگاه شدن از فساد سیستماتیک در ساخت و سازها و در ادامه عدم رسیدگی دولت اردوغان بعد از وقوع زلزله از بی تفاوتی سیاسی در آمده و سعی می کنند در نظام سیاسی ترکیه تعیین کننده باشند این قشر با وجود  تبلیغات جذاب  اردوغان برای رسیدگی به اقتصاد و وعده های شیرین ، دیگر در  تله انتخاباتی حزب حاکم  نمی افتند و بالفعل فرصت کلیدی  برای  اتحاد  میز شش نفره ایجاد می شود که  آرا  این قشر را با خود همراه کند .

البته باید باید این نکته را هم اضافه کرد که قشر بی تفاوت که حالا تبدیل به قشر پاسخ خواه و مطالبه گر شده بشدت هیجانی هم شده است شناخت روانشناختی این قشر می تواند با نشان کردن آن محرک آرا این قشر را مهندسی کرد . اردوغان یا اتاق فکر اردوغان  به خوبی و عمیقأ جامعه ترکیه را می شناسد  و به فراز و نشیب های هیجانی ملت آگاهی دارد .

بطور مثال ،سخنان انتخاباتی اردوغان در مورد ال جی بی تی ها از این رده بود که نشان دهنده تسلط حزب حاکم بر محرک های این قشر می باشد که این تسلط  می تواند ترمزی برای حمایت این دسته  برای ارا میز شش گانه باشد .البته این یک حقیقت است که حساسیت جامعه تقریبا اسلامی ترکیه این گونه موارد را بر نمی تابد و اردوغان نیز از این حساسیت آگاهی دارد و با کشاندن رقیب خود به این نوع حمایت ها (آزادی ال جی بی تی ها )سعی دارد این قشر ناراضی  را با این گونه محرک ها با خود همراه کند .

رای اولی ها (کسانی که برای اولین بار رای می دهند )هم که حدودا پنج میلیون تخمین زده شده جوانانی هستند که در عصر انقلاب تکنولوژی ارتباطات و اطلاعات بدنیا آمده اند و اکثرا خواهان رفاه و آزادی  هستند و برایشان فرقی نمی کند چه کسی باشد. آن فرد چگونه باشد مهم است . شاید  به نوعی اینها هم  در جمعیت قشر  خاکستری قرار می گیرند . شعارهای آزادی محور و رفاه محور برای این جوانان جذاب هستند و بنظر می رسد یا بی تفاوت عمل می کنند و یا اینکه  اتحاد میز شش گانه با شعارهای آزادی‌خواه  میتواند آرا این رده را همراه خود کند .

حال بر گردیم به دسته ای از  قشر خاکستری که همچنان بی تفاوت به سرنوشت سیاسی کشورشان هستند . جمعیتی متنوع که تمایل دارند  با جمع حرکت کنند از متفاوت بودن با جمع دوری می کنند. این دسته در جامعه ترکیه ، جمعیت زیادی هستند  همانطوری که در تحلیل قبلی گفتم از ماجراجویی اردوغان خسته شده اند و جذابیت اتحاد برایشان بیشتر است این دسته از قشر خاکستری در حقیقت در لحظه آخر  به میز شش گانه می پیوندند . در تفسیر آرا این دسته می توان گفت در حقیقت آنها از نظر روانشناختی به یک اتحاد از جنس ملت رای می دهند نه یک نفر (کمال قلیچدار اوغلو )  و اتحاد میز شش گانه یک تله خوب برای این دسته می باشد.

در ادامه میتوان انتخابات ترکیه نیاز به یک تحلیل دقیق روانشناختی و جامعه شناسی جمعیت  ترکیه دارد و اگر میز شش گانه برنده شود باید بتواند این موضوع درک کند بنظر نویسنده با پیش بینی پیروزی  اتحاد میز شش گانه بنظر میرسد این اتحاد در صورت پیروزی در  قامت حکمرانی دچار مشکل در داخل خود خواهد شد چون سابقه تاریخی نیز نشان داده که اتحادها در کشورهای خاورمیانه از جمله ترکیه نمی تواند  پایدار باشد. چون آن درجه از بلوغ سیاسی هنوز در جوامع این چنینی رخ نداده  است و درک سیاسی هنوز با احساسات ترجیحا ملی گرایانه و ایدیولوژیکی آمیخته است .

در تایید این مورد ،وقتی در سال ۲۰۱۶ اردوغان با یک تلفن همراه توانست حمایت مردم را داشته باشد و از کودتا خود را نجات دهد و فرجام کودتا را نافرجام کند و تازه بعد از محکم شدن جایگاه اش دوباره همان مردم را با ابزار  خشونت  مورد بازخواست قرار دهد نشان دهنده درجاتی از بلوغ نارس سیاسی این کشور است .

در دسته دوم از قشر خاکستری  که در دهه های حکمرانی اردوغان بی تفاوت بودند دسته ای هم به موضوع پناهندگان متصل می شود .سیل پناهندگانی که  کشور ترکیه را به عنوان مقصد انتخاب کرده اند خشم این قشر را برانگیخته و خواهان قوانین سخت تر برای پناهندگان هستند و سخنان رهبر اتحاد ملت می تواند محرکی برای این دسته از قشر خاکستری باشد و آنها را به حمایت از اتحاد میز شش گانه ترغیب کند و از حزب حاکم دور کند.  بنظر نویسنده ۱۴می ۲۰۲۳ روز مهمی در تاریخ ترکیه است چون همه اقشار به نوعی در خود احساس مسئولیت و تعهد برای آینده این کشور می کنند و این نشانه خوبی برای آینده ترکیه است .

واژگان کلیدی: قشر خاکستری, جامعه, کاتالیزور,  برنده انتخابات, ۲۰۲۳,ترکیه