معصومه محمدی
پژوهشگر حوزه روسیه
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
سیاست خارجی حاکم بر روابط میان واشنگتن – مسکو در طی دهه‌های اخیر با فراز و نشیب های فراوانی مواجه بوده است و اینکه بگوییم آمریکا در دوره ریاست‌جمهوری بایدن به یکباره شاهد تحولات عظیم در سیاست خارجی و کاهش در تنش های موجود در نظام بین المل خواهد شد به قضاوتی اشتباه پرداخته ایم. ولی می توان به جرات بیان داشت که با توجه به زیرساخت‌های قوی و از سویی اختلاف در سطح قدرت اقتصادی با سایر کشورها آمریکای دوره دموکرات‌ها ،آمریکا ی بایدنی، آمریکایی قدرتمندتر از سالهای پیش را تجربه خواهد کرد. در سیاست خارجی بایدن رد پای دموکرات های ترقی خواهی که رهبران حزب دموکرات را به سمت اتخاذ سیاست خارجی مهار ماشه رهنمود میسازند دیده میشود و سیاستی منفعت طلبانه که دموکرات ها را برآن داشته تا از اشتباهات گذشته خود در سیاست خارجی درس بگیرند .
این تغییر نگرشی واقع بینانه تر در سیاست خارجی بایدن است که موجب رضایت و حمایت روسیه در قبال دست یافتن به اهدافی مشترک در نظام بین الملل است. چرا که بایدن بر خلاف ترامپ به دنبال تثبیت قدرت اقتصادی آمریکا و حفظ قدرت دموکرات ها در سیاست داخلی است و با نگاهی واقع بینانه سیاست خارجی خود را دنبال می‌کند. بیشتر افرادی که در پست های کلیدی تیم بایدن قرار دارند دارای تمایلات ضد روسی هستند که کار با آنها را دشوار می کند، ولی با این وجود برخی جهت گیری ها برای همکاری های بین دو کشور وجود دارد و این را می‌توان در مناصب عالی منصوب شده توسط بایدن مشاهده کرد که روابط روسیه و آمریکا باید منتظر ظهور یک راه اندازی مجدد روابط باشد .
با وجود چالش های حاکم میان روسیه و آمریکا و ذهنیت دموکرات ها در تجربه انتخابات ترامپ که روسیه را عاملی در انتخابات آمریکا برای پیروزی جمهوری خواهان می دانستند و با توجه به نگاه دوره اوباما در خصوص مخالفت با ریاست جمهوری مجدد پوتین در روسیه که عاملی در ایجاد روسیه ستیزی و تنش در روابط گردیده بود ، اکنون بایدن با نگاهی متفاوت تر از دموکرات‌های پیشین به روابط خود با روسیه به عنوان کشوری که دارای برتری های نظامی اقتصادی است می نگردد و با سرگرم‌کردن روسیه در حوزه نظامی تلاش در بالا بردن قدرت اقتصادی خود دارد.
از دیگر چالش های حاکم در روابط مسکو- واشنگتن به دخالت های آمریکا در مسائل داخلی روسیه در ماجرای مسمومیت و بازداشت الکسی ناوالنی مخالف پوتین و یا حمایت غرب از اوکراین در مخالفت از پیوستن شبه جزیره کریمه به روسیه که عاملی تنش آلود در روابط میان غرب و روسیه بود نام برد اما باید دید که آیا بایدن هم همانند روسای جمهوری پیشین به حمایت از مخالفان داخلی روسیه خواهد پرداخت و یا عاملی در تشدید بحران ها در منطقه و ایجاد تنش خواهد شد . بایدن در حال تلاش برای تغییر وضعیت موجود در محیط پیرامون خود برای افزایش قدرت آمریکا در جهان است، در حالیکه پوتین نیز در دوره ریاست جمهوری خود هدفی جز ارتقا روسیه در نظام بین الملل و بازگشت به قدرتی جهانی را نداشته است و روسیه را تنها حافظ و مالک بر کشورهای جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی می‌داند و تمام تلاش خود را در جهت ایجاد صلح و آرامش در منطقه و کشورهای جدا شده از شوروی دانسته و با دخالت غرب در امور منطقه ای مخالفت و مقابله نموده است و خروج آمریکا از منطقه را فرصتی برای حضور پررنگ تر و بیشتر خود در منطقه می‌داند .
از نوع روابط حاکم در سیاست خارجی طرفین می توان به این نکته رسید که آمریکا آگاهانه سعی در محدود کردن روسیه در منطقه را داشته و همانند سدی از نفوذ آن به خارج از مرزهای منطقه‌ای را دارد تا با حفظ این خطوط قدرت جهانی خویش را حفظ نماید و در مقابل روسیه با گسترش روابط اقتصادی با کشور چین که می‌توان آن را یکی از قدرت‌های بزرگ اقتصاد جهان در سالهای پیش رو دانست تلاش در بسط و گسترش روابط خود در خارج از مرزهای کشیده شده توسط آمریکا را دارد تا نمایشی از قدرت نظامی و سیاسی- اقتصادی خود را در جهانی چند قطبی به صحنه نمایش بگذارد. از این رو آمریکای ترامپی با اعمال تحریم‌های حاکم بر روسیه سعی در مهار و کنترل آن را داشته است، اما آمریکای باید نیز فرصتی برای روسیه برای از میان برداشتن تحریم‌ها و نزدیکی دو کشور به یک دیگر است. بایدن با تمدید پیمان کاهش تسلیحات راهبردی روسیه و آمریکا قدم های نخستین مثبتی را در جهت نزدیکی ۲ کشور برداشته این در حالیست که روسیه بعد از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اعلام داشته آمادگی همکاری با هر فرد منتخب قانونی از سوی مردم آمریکا را دارد . بایدن بر اهمیت روابط با روسیه واقف است و با بازگرداندن اعتماد از دست رفته بین کشورها و تلاش در جهت احیای آن این مسئله به نفع هر دوطرف آمریکایی- روسی است. روسیه نیز خواستار داشتن روابطی قوی و خوب با آمریکا می باشد. البته نه با هر شرایطی که مد نظر آمریکا باشد و قدم‌های بعدی بستگی به نوع رفتار و سیاست خارجی پوتین و بایدن در جهت اتحادی دو گانه برای دستیابی به اهدافی مشترک در ایجاد نظم بین المللی با نگاهی واقع گرایانه و دیپلماسی است.
واژگان كليدي: سیاست، خارجی، روسیه ، نگاه ، آمریکای بایدن،معصومه محمدی، پوتين
