دکتر روح اله مدبّر
کارشناس مسائل بین الملل
مركز بين المللي مطالعات صلح IPSC –
همانطور که می‌دانیم طبق نظریه گفتمان (لاکلا و موفه)؛ یکی از مهمترین موضوعات در این نظریه “تغییر گفتمانی” در راهبردهای عملیاتی بدون تغییر ساختاری است.بنابراینبا بررسی سیر تحولات و راهبردهای نوین اتخاذ شده در دستگاه سیاست خارجی کشور فدراسیون روسیه می توانیم راهبرد آن کشور در عرصه دیپلماسی را تغییر “از” گفتمان به گفتمان دیگر و نه تغییر “در” گفتمان دانست.
به عبارتی می توان ادعا کرد عامل موفقیت سیاست خارجی دولت فدراسیون روسیه،دردهه اخیر ، بررسی دقیق شرایط پیچیده نظام بین الملل و بازطراحی ساختاری همسو با نیاز های فعلی جوامع و رقابت در بازی با راهبردهای آمریکا دانست.
بنابراین اکنون در دوره‌ای که با حضور ترامپ در رأس ایالات متحده آمریکا شاهد انزواطلبی و عقب نشینی آمریکا از اصول اولیه طراحی نظم نوین جهانی، ساختارسازی، ایجاد ثبات برای دموکراسی غربی و داعیه مقابله با تروریسم تنها از راه و مجرای پیشنهادی آمریکا و از همه مهمتر خروج آمریکا از پیمان ها و سازمان های مهم بین المللی هستیم، روسها با هوشیاری در خلاء ایجاد شده از خودکامگی و راهبردهای هیجانی و دم دمی مزاجانه ترامپ؛ بهترین استفاده را کرده و در مسیر هدایت افکار عمومی جهان به عنوان عامل ایجاد ثبات در نظام بین الملل ، میانجی‌گر و ارائه دهنده راهکار در حل منازعات، بحرانها و مناقشات نوین همچون تروریسم، افراطی گری ، بنیادگرایی ، مناقشات مرزی کشورها با یکدیگر، گسترش ترانزیت مواد مخدر،بحران های اقتصادی و … دانست.
با نگاهی به تحولات روسیه در سال ۹۷ شاهد بودیم پس از پیروزی قاطع ولادیمیر پوتین و مشارکت بسیار بالای مردم روسیه در انتخابات شاهد اقدامات زنجیره ای و هدفمند در برنامه‌های مورد اشاره در روسیه و اجلاس‌های ویژه با محوریت حل بحران‌های بین المللی و منطقه ای مورد اشاره بودیم.
در این میان برگزاری “نهمین نشست امنیتی پنج قاره جهان در سوچی ، روسیه” در اردیبهشت ماه ۱۳۹۷ با حضور بالاترین مقامات امنیتی و دبیران شورای امنیت پنج قاره با محوریت همفکری در خصوص راه حل مشترک برای حل و کاهش “بحران های بین المللی، بررسی راهبردهای سازمان‌های بین المللی تروریستی، امنیت اطلاعات بین الملل و تمهیدات ناشی از تولید و گسترش مواد مخدر” با استقبال گسترده برگزار گردید.
برگزاری”نشست صلح مسکو”بین گروه‌های افغانی و طالبان، تلاش در امضاء تفاهمنامه کنوانسیون رژیم حقوقی دریای کاسپین درپنجمین اجلاس روسای جمهور کشورهای ساحلی کاسپین با هدف پایان دادن به مناقشه ۲۰ ساله بر سر وضعیت حقوقی دریای کاسپین؛ با مشارکت همه کشورهای ساحلی کاسپین، برگزاری اجلاس های دنباله دار روسای جمهور روسیه، ایران، ترکیه در سوچی به منظور ارائه راه حل مشترک برای رفع کامل حضور جریانات تروریستی در تمامی خاک کشور سوریه،در ادامهنشستهای آستانه و … را هم می‌توان در راستای عملیاتی کردن راهبرد مورد اشاره تحلیل و ارزیابی نمود.
ورای موارد فوق الذکر ، در حوزه فرهنگی و توسعه آموزش فرهنگ و زبان روسی در جهان توسط سازمان ROSSOTRUDNICHES TVOو استقبال ویژه از آن حتی در اروپای غربی و بهره‌گیری ویژه از ظرفیت فرهنگی و اقتصادی جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ در این کشور؛ به عنوان مکمل های تکمیلی برنامه راهبردی ویژه روسیه می توان نام برد. در این میان شاید بتوان سرمایه‌گذاری ویژه دولت روسیه در ارتقاء صنعت خودروسازی این کشور با ساخت خودروهای معروف “لیموزین روسی” در شرکت “AURUS” در پروژه معروف”KARTG” که با استقبال طبقه خاص هم در روسیه هم در برخی کشورهای اروپایی گردیده و با اشتغال بیش از ۶۰۰ هزار نفر (۱ درصد کل نیروی کار روسیه) سهم خوبی هم در رونق اقتصادی و هم در به رخ کشیدن قابلیت ارتقاء صنایع خاص خودروسازی تجملاتی که تا دهه اخیر فقط در انحصار برخی کشورهای دنیا بود دانست.
به عبارتی فدراسیون روسیه اکنون با اتخاذ دیپلماسی نوین، گامهای بلندی در مسیر مقابله با پروژه های روس هراسی وتهاجم فرهنگی غرب که چند دهه است توسط آمریکایی ها مدیریت می شود برداشته و در این مسیر به موفقیت های ویژه ای دست یافته است .
واژگان كليدي: راهبردهای عملیاتی، فدراسیون روسیه، سال 97 ، محوریت ،گفتمان، میانجی گرایی ،بحران های بین المللی، روح اله مدبّر
