قدرت اله بهبودي نژاد
پژوهشگر مسائل بین الملل
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
پویایی تعاملات اقتصادی و استراتژیک هند با جهان خارج در سال 2020 ، به طور قابل توجهی تحت تاثیر بیماری کووید نوزده و و همچنین درگیری نظامی بین هند و چین تغییر کرد . اثرات پیامدهای بهداشتی و اقتصادی بیماری همه گیر، و ترکیبی از فشارهای اقتصادی و گزینه های استراتژیک در نتیجه تنش های هند و چین، در سال2021 در سیاست های اقتصادی بین المللی و اقتصاد داخلی هند احساس خواهد شد. این اوامر ، به نوبه خود ، مسئله ادغام هند با ساختار اقتصادی در حال توسعه آسیا و تعاملات استراتژیک آن را در منطقه گسترده تر هند و اقیانوس آرام را در سال جدید تحت تاثیر قرار خواهد داد.
اگرچه اقتصاد هند طی سالهای اخیر عملکرد خوبی داشته است ، اما برخی از کندیها حتی قبل از ضربه بد کووید نوزده به وضوح مشهود بود. اگر کاهش ناگهانی اقتصادی در سال 2020 با بهبود سریع در سال 2021 دنبال نشود ، عواقب جدی استراتژیکی در پی خواهد داشت. هند همیشه کشوری بزرگ و بزرگترین دموکراسی جهان بوده است . جهان فقط زمانی به هند به عنوان یک فرصت نگاه می کرد که سال به سال رشد متوسط 7 درصدی را نشان می داد. این دوره ای است که هند حدود 35 مشارکت راهبردی و بیش از ده قرارداد تجاری را با سایر کشورها امضا کرده است. رشد و جهت گیری بیرونی به دهلی نو کمک کرد تا روابط نزدیک تری را با همه بازیگران اصلی مانند ایالات متحده آمریکا ، اتحادیه اروپا ،روسیه ، ژاپن ، آ.س.آن و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس برقرار کند.
تنش های فزاینده و جنگ تجاری بین ایالات متحده و چین در سال 2020 همزمان با مشکلات دهلی نو در مدیریت روابط خود با پکن بود. چالش های روابط چین و آمریکا سبب شد که هند جایگاه ویژه ای در نزد آمریکا پیدا کند و توسعه روابط هند و آمریكا یكی از ذینفعان اصلی این وضعیت بوده است. علیرغم برگزیت و تحرک اندک در مورد تجارت آزاد دو جانبه هند با اتحادیه اروپا طرفین در سال گذشته تلاش نمودند تا با تصویب نقشه راه ، مسیر جدید روابط طرفین را تا سال 2025 به حد گسترده ای برسانند .
در مورد روسیه نیز با ید گفت که روسیه همچنین یک شریک ارزشمند برای هند باقی مانده است هر چند در جریان درگیری های مرزی هند با چین ، هند از تحویل ندادن به موقع سلاح های خریداری شده از روسیه و محکوم نکردن چین دلخور شد ولی با سفر وزیر دفاع هند به روسیه درژانویه و گوشزد کردن به مقامات روسیه که اگر روسیه به تعهدات خود عمل نکند این کشور برای خرید سلاح به طرف آمریکا شیفت پیدا خواهد کرد و در نهایت تعهد روسیه به تحویل سلاح های درخواستی هند در موعد تعیین شده کدورت ها بین طرفین تا حدود زیادی برطرف شد .
به دلیل دشوار بودن روابط هند و پاکستان ، روابط با افغانستان و ایران همیشه مهم بوده است. بندر چابهار و سرمایه گذاری های مربوطه می توانست به هند در بهبود نقش خود در منطقه گسترده تری کمک کند ولی رابطه پرتنش ایالات متحده با ایران و تحریم ها ی آمریکا علیه ایران ، همه چیز را پیچیده کرد و باعث شد دهلی نو به تعهدات خود در قبال بندر چابهار عمل نکند و از نظر عملی ، دهلی نو با دیگر کشورهای مهم منطقه مانند عربستان سعودی ، امارات و اسرائیل روابط نزدیکتر برقرار کرد.
در مورد آفریقا ، هند برای ارتباط با یک آفریقای در حال احیا ، استراتژیی تحت عنوان مودیز آفریقا (Modi’s Africa ( در سال 2020 تهیه و تدوین کرد که اصل راهنمای سیاست خارجی هند در آفریقا شده است و در این راستا اجلاس هایی با کشورهای آفریقایی برگزار و پیشرفت های خوبی در زمینه های تجارت و سرمایه گذاری حاصل شد.
دولت مودی در مورد معاملات تجاری محتاطانه عمل کرده است. شرکای آسیایی هند ، وقتی هند از پیمان مشارکت اقتصادی جامع منطقه ای (RCEP) خارج شد ناامید شدند. مرکزیت هند در روایت هند و اقیانوس آرام(ایندو-پاسفیک) بدون اینکه بخشی ازآر سی ای پی باشد ، نگرانی ها را درباره آسیب پذیری های اقتصادی هند افزایش می دهد. با افزایش ادعاهای چین ، بازیگران اصلی اقتصادی از جمله ایالات متحده ، ژاپن و اتحادیه اروپا به دنبال متنوع سازی زنجیره های جهانی تولید هستند. اما پیامهای مختلفی که از آماتیرنبهر بهارات( مجلس هند) شنیده میشود، برخی نگرانیها را درباره تعهد هند به آزادسازی بیشتر کرده است. در میان انحطاط اقتصادی و رویکرد محتاطانه نسبت به آزادسازی ، هند موقعیت خود را به عنوان یک بازیگر مهم ژئوپلیتیک در زمینه افزایش قدرت چین پیدا کرده است. این مساله مورد استقبال دولت ترامپ و به طور فزاینده از جهت “ژئوپلیتیکی” مورد استقبال اتحادیه اروپا قرار گرفت. شرایط ممکن است در سال 2021 تحت دولت بایدن پیچیده تر شود.
در حال حاضر نشانه هایی وجود دارد که احساسات ضدچینی اولیه که در روایت اولیه تشکیل پیمان هند و اقیانوس آرام(کواد) وجود داشت ، دوباره در حال افزایش هست و بیشتر بازیگران ، در مورد پیمانی بزرگ تحت عنوان ” هند و اقیانوس آرام فراگیر” صحبت می کنند برخلاف گذشته که از آن تحت عنوان یک ائتلاف ظریف علیه افزایش قدرت چین یاد میشد.
هنگامی که ایالات متحده در اولین روز ریاست جمهوری بایدن به توافق نامه آب و هوایی پاریس بپیوندد ، واشنگتن بر ادعای رهبری برای اقدامات در زمینه تغییرات اقلیمی تمرکز می کند. از آنجا که موضوع تغییرات اقلیمی در اروپا نگران کننده است ، این اتحادیه ترانس آتلانتیک را بیشتر تقویت خواهد کرد ، بنابراین از آنجا که مسئله تغییر اقلیم در سال 2021 به سرعت در حال افزایش است ، هند می تواند جاه طلبی خود را مطرح کند و ممکن است دوره ای را برای یک جدول زمانی خنثی سازی گازهای دی اکسد کربن تعیین کند. بیشتر اقتصادهای بزرگ قول خنثی شدن کربن را تا سال 2050 داده اند. حتی چین آن را تا سال 2060 متعهد شده است. هند در شاخص عملکرد تغییرات آب و هوایی عملکرد خوبی داشته است و سهم انرژی های تجدید پذیر در سبد جاری انرژی این کشور افزایش یافته است .
به طور سنتی ، آسیای جنوبی یکی از مناطق تحت نفوذ هند در نظر گرفته می شد. چین سعی کرده است از طریق روابط استراتژیک نزدیک با پاکستان آن را متعادل کند. گفتگوهای آشتی جویانه با طالبان و خروج آمریکا از افغانستان در سال گذشته این رابطه را بیشتر تقویت کرد . با گسترش پروژه های چینی از جمله پروژه های BRI در جنوب آسیا و زنجیره های مروارید در اطرف هند ، توجه بیشتر به همسایگان از جمله ایران و افغانستان و غیره در سال 2021 مورد نیاز هند است.از نظر ژئوپلیتیک ، اهمیت هند در منطقه هندو-اقیانوس آرام در سال 2020 مشخص شده است. دهلی نو سعی کرد در سال گذشته بر روی تعاملات اقتصادی خارجی جسورانه تمرکز کند.
در زمینه اقتصادی در سال گذشته ، اقتصاد هند در سال 2020، با نشانه هایی از پایان یافتن کووید ، علایمی از بازگشت تولید ناخالص داخلی و بازارهای پر رونق سهام وجود دارد ،اما تقاضا همچنان ضعیف است ، دریافت ها پایین است و وضعیت اشتغال ناخوشایند است و همه نگاه ها به بودجه این کشور و واکسن کووید بود. درآمد خانوار همچنان در حد مطلوب نیست. اما در اواخر سال ، جریان های سرمایه گذاری از ایالات متحده و اروپا سیلی از دارایی ها و سرمایه گذاری ها را به بازارهای سهام و اقتصادهای بازار نوظهور هند به آرامی منتقل میکنند .
بررسی ها نشان می دهد که کالاهای خودرویی و سرمایه ای که به سختی در جریان قرنطینه متضرر شده اند ، بتدریج شاهد یک چرخش و رونق تازه ای در میزان درآمد خود میباشند. شرکتهای بهداشتی ، فناوری اطلاعات ،چشم انداز درآمد بیشتری را مشاهده می کنند وچشم انداز فناوری های دیجیتال نیز به عنوان یک نقطه روشن دیده می شوند. این بارقه پیشرفت در سال گذشته و ادامه آن در سال 2021 ، نتیجه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و اخبار مثبت در مورد واکسن کرونا و همچنین نتیجه مثبت مذاکرات برگزیت بود که می تواند تأثیری پایدار بر چشم انداز اقتصاد جهانی از جمله هند داشته باشد.
سال گذشته ، 2020 ، همچنین گرمترین سال ثبت شده برای هند از زمان شروع ثبت جهانی در سال 1901 بود. درسال گذشته ، میانگین سالانه متوسط دمای هوای سطح زمین بیش از + 0/29 ( بعلاوه صفرممیز 29) درجه سانتیگراد بالاتر از حد نرمال بود که نشانه ای از گرم شدن کره زمین و تغییرات اقلیمی هست.
در زمینه دفاعی پیماد کواد یا اتحاد مربع در سال 2020 و در سال جدید کماکان در صدر برنامه های هند برای کنترل چین می باشد این موضوع در دولت جدید آمریکا نیز با قوت پیگیری میشود . جلسه مجازی رئیس جمهور آمریكا جو بایدن ، نخست وزیر استرالیا اسكات موریسون ، نخست وزیر ژاپن یوشیدا سوگا و نخست وزیر نارندرا در جریان گفتگوی امنیتی چهارجانبه مجازی (Quad) در توكیو در 12 مارس 2021 حاکی از تایید این امر می باشد ، اجلاس کواد دست آمریکا را قبل از گفتگو با چین تقویت می کند.
چشم انداز
با نگاهی به سال 2021 نشان میدهد که ، هند احتمالاً چگونه با مسئله چین و یک سناریوی پیچیده در دو جبهه با پاکستان و هند روبرو خواهد بود ، ادامه چالش ها در همسایگی هند که حضور در آنجا چین بسیار زیاد است همچنان ادامه خواهد داشت و آینده روابط با دولت جدید در واشنگتن و اینکه پیمان کواد احتمالاً نقش فزاینده ای در منطقه بازی می کند از چشم انداز های پیش روی هند در سال جدید میباشد.
واژگان كليدي:سياست داخلي, هندوستان ,سياست خارجي هند ,هند ,سال 2020 ,چالش های پیش روی , سال 2021,
