سید مهدی مدنی

مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC

زمانی که اویگدور لیبرمن، وزیر خارجه اسرائیل تابستان گذشته راهی آمریکای لاتین شد، شاید کمتر کسی تصور می کرد که موجی از برسمیت شناختن کشور فلسطین آن هم در مرزهای 1967 در آمریکای لاتین براه بیافتد. لیبرمن در ابتدای سفرش به برزیل، با لویس لولا دا سیلوا و نمایندگان جامعه یهودیان برزیل دیدار کرد. وی در ادامه  سفر خود به امریکای جنوبی، به آرژانتین، پرو و کلمبیا مسافرت کرد  و با نخست وزیر آرژانتین و روسای جمهور دو کشور اخیر الذکر گفتگو کرد. دیدار با جامعه یهودیان و خانواده های قربانیان سوءقصد سال 1994در آرژانتین نیز بخشی دیگر از این برنامه سفر بود. علاوه بر وزیر خارجه، شیمون پرز نیز راهی این منطقه شد و با رهبران برزیل و آرژانتین دیدار کرد. هر چند هدف از سفر وی به این منطقه گوشزد کردن مخاطرات ایران و برنامه های هسته ای ایران عنوان شده بود اما دیدار رهبران  دو کشور برزیل و آرژانتین با شیمون پرز می توانست این نوید را برای اسرائیلی ها داشته باشد که روابط این بازیگران تقویت شده و یا حداقل برسمیت شناختن فلسطین در دستور کار این کشورها قرار نگیرد.

اما هفته گدشته شاهد آن بودیم که برزیل اعلام کرد که کشور مستقل فلسطینی را در مرزهای 1967 به رسمیت می‌شناسد. “لوئیس ایناسیو لولا داسیلوا ” رئیس جمهور برزیل،‌چند روز پیش در نامه‌ای که خطاب به محمود عباس نوشته شده بود، از این تصمیم خبر داد. پس از برزیل این رئیس‌جمهور آرژانتین بود که به محمود عباس اعلام کرد که کشور مستقل و آزاد فلسطین را در مرزهای 1967 به رسمیت می‌شناسد. کریستینا فرفاندز، رئیس‌جمهور آرژانتین در یادداشتی به رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین ابلاغ کرد که آرژانتین کشور آزاد و مستقل فلسطین را در داخل مرزهای 1967 به رسمیت می‌شناسد. آرژانتین دلیل این اقدام را باقی ماندن یاس و ناامیدی از کنفرانس مادرید در سال 1991 و توافق نامه اسلو در 1993 اعلام کرده است. تیمرمان گفته است آرژانتین که تعداد اقلیت‌هایش به 220 هزار نفر می‌رسد با این تصمیم خود می‌خواهد بیان کند که اهمیت زیادی به پیشرفت نهایی در روند مذاکرات دارد و می‌خواهد که صلح عادلانه و دائمی در خاورمیانه برقرار شود.

این روند به دو کشور برزیل و آرژانتین محدود نماند و سباستین پینه یرا رئیس‌جمهوری شیلی نیز از تشکیل دولت مستقل و آزاد فلسطینی در سرزمین‌های اشغالی حمایت کرد. وی که در مراسم تاسیس باشگاه ورزشی فلسطین صحبت می کرد، طی سخنانی ضمن حمایت از تاسیس دولت مستقل فلسطینی تصریح کرد: من می‌خواهم حمایت قوی، قاطع و روشن خود از تاسیس یک دولت آزاد، مستقل، موفق و امن فلسطینی را اعلام کنم. وی همچنین پشتیبانی خود از تلاش‌های بین‌المللی برای پیشبرد روند صلح در خاورمیانه را مورد تاکید قرارداد و گفت که قبل از خاتمه دوره ریاست‌ جمهوری‌اش سفری رسمی به سرزمین فلسطین خواهد داشت و بدون انجام این سفر این دوره را به پایان نخواهد برد. شایان ذکراست، جمعیت جامعه فلسطینی مقیم شیلی که از 120 سال پیش تاکنون به این کشور مهاجرت کرده اند، حدود 350 هزار نفر

تخمین زده می‌شود.

علاوه بر این سه کشور روبرتو کُندی، معاون وزیر خارجه اوروگوئه نیز به خبرگزاری فرانسه گفته که اوروگوئه قصد دارد کشور فلسطین را در سال 2011 به رسمیت بشناسد. این مسئول اوروگوئه تصریح کرد: ما حتما در سال 2011 مشابه آرژانتین موضع خود را اعلام خواهیم کرد. ما تلاش خواهیم کرد نمایندگی دیپلماتیک در فلسطین را در رام الله افتتاح کنیم. به این کشورها باید کوبا، نیکاراگوا و شیلی را نیز اضافه کرد که پیشتر در این منطقه موجودیت کشور مستقل فلسطینی را به رسمیت شناخته اند. شایان ذکر است علاوه بر کشورهای جهان عرب و کشورهای اسلامی غیر عرب، ۱۳ کشور اروپایی و بسیاری از کشورهای آفریقایی استقلال فلسطین را به رسمیت می شناسند که شمار آنها به بیش از هشتاد کشور می رسد.

نتیجه گیری:

اسرائیل پس از شکست مذاکرات مستقیم صلح با تشکیلات خود گردان به علت تداوم شهرک سازی ها با مشکلات و فشار های تعددی مواجه شد. این فشار ها تا جایی بود که ایالات متحده از زبان سخنگوی خود از این اقدام اسرائیل اظهار تاسف کرد. اتحادیه اروپا و جهان عرب نیز به این نهضت پیوستند و از اسرائیل خواستند تا به توقف شهرک سازی روند صلح راپیچیده تر نکند. این در حالی است که لیبرمن روزهای قبل اعلام کرده که دیگر حاضر به توقف شهرک سازی ها نیستیم و این روند را ادامه می دهیم. روند آغاز شده سبب شده که جبهه جدیدی علیه اسرائیل در عرصه بین الملل باز گردد. خاصه آنکه اسرائیل طی سال گذشته تلاش نموده بود تا منطقه آمریکای لاتین را به عنوان یک منطقه همگام با خود تبدیل کند. روندی که با شناسایی کشور مستقل فلسطینی در مرزهای 1967 متوقف شده است.

به این موارد اختلاف با ترکیه که تا پیش از حمله به ناوگان آزادی از شرکای استراتژیک محسوب می شد و اینک به عنوان تهدید در سند امنیت ملی ترکیه تبدیل شده است را باید اضافه کرد. مجموع تحولات نشان می دهد که انزوای دیپلماتیک اسرائیل روندی رو به رشد را شاهد است