کارشناس ارشد مسائل امنیتی

مرکز بین الملل مطالعات صلح-  IPSC

واژگان کلیدی: استراتژی دفاعی نظامی، ارتش، امارات، ناتوی عربی، بودجه نظامی

در سالهای گذشته امارات متحده عربی تلاش کرده است تا ضمن خریدهای تسلیخاتی کلان قدرت نظامی و دفاعی خود را افزایش دهد. گفتگوی زیر به به بررسی وضعیت نظامی-دفاعی امارات متحده عربی پرداخته است.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: تجهیزات مدرن ارتش امارات و خرید های مختلف چه تاثیری در توان نظامی و قدرت آن در منطقه داشته است؟

خرید تسلیحات و تجهیزات نظامی از کشورهای غربی به‌گونه‌ای که دولت امارات در سال گذشته میلادی به‌عنوان یکی از خریداران اصلی تسلیحات آمریکایی و اروپایی در سال گذشته بالغ بر 23 میلیارد دلار صرف خریدهای نظامی کرده است. چراکه درآمد سرانه بالای امارات به این کشور اجازه می‌دهد تا یکی از بزرگ‌ترین بودجه‌های نظامی به نسبت جمعیت را در کل جهان داشته باشند. امارات پس از عربستان، هند و چین، جایگاه چهارم را در واردکنندگان تسلیحات در سال ٢٠١۴ به خود اختصاص داده است.

 نیروی نظامی امارات، حدود 51 هزار نفر تخمین زده شده است که البته حدود یک‌سوم آنان را اتباع خارجی تشکیل می‌دهند. این نیروها شامل گارد ملی و نیروهای زمینی، دریایی و هوایی بوده و مقر اصلی آن در ابوظبی است. نیروی زمینی امارت عربی متحده بزرگ‌ترین نیروی زمینی جنوب خلیج‌فارس است که مجهز به تانک‌های فرانسوی است.

 پیش‌ازاین نیروی دریایی این کشور کوچک بوده چراکه وظیفه اصلی این نیروها حفاظت از سواحل بوده است، اما این کشور تصمیم گرفته است برای تقابل دریایی با جمهوری اسلامی به توسعه نیروی دریایی خود بپردازد. چراکه در حال حاضر راهبردی‌ترین نیروی نظامی در ایران نیروی دریایی است که ضمن برخورداری از ظرفیت‌های جنگ نامتقارن، توانایی حضور در آب‌های آزاد را نیز پیداکرده است. بر همین اساس امارت عربی متحده از سال‌های گذشته تلاش‌های زیادی را برای تولید طیف وسیعی از کشتی‌ها آغاز کرده است که از آن جمله می‌توان به ساخت ناوچه ویژه عملیات در آب‌های کم‌عمق خلیج‌فارس شرکت کشتی‌سازی ADSB و همچنین سفارش ساخت 6 رزم‌ناو با همکاری شرکت کشتی‌سازی سی.ام.ان فرانسه اشاره کرد.

 امارات متحده عربی دارای یکی از مجهزترین نیروهای هوایی در خاورمیانه است. ستون فقرات نیروی هوایی امارت را نیز جنگنده آمریکایی و چندمنظوره «اف-16» و جنگنده‌های فرانسوی «میراژ 2000»، تشکیل می‌دهد. تلقی امارات این است که هر تنشی در خلیج‌فارس اتفاق بیفتد، بی‌تردید امارات یکی از مناطقی خواهد بود که به‌طور مستقیم هدف قرار داده خواهد شد و لذا طبیعی است این کشور به علت ضعف در زمینه دفاع هوایی سعی زیادی در ایجاد یک چتر پدافندی کارآمد داشته باشد. البته اماراتی‌ها تنها به بحث خرید موشک‌های ره‌گیر بسنده نکرده و در چند سال اخیر میلیون‌ها دلار صرف خرید انواع تجهیزات دفاعی نظیر هواپیماهای شناسایی، قایق‌های گشت‌زنی ساحلی و ماهواره‌های جاسوسی کرده‌اند. بر همین اساس در جریان نمایشگاه دوسالانه تسلیحات و تجهیزات دفاعی IDEX 2015 در ابوظبی، نیروهای مسلح امارت قرارداد خرید دو ماهواره کنترل و نظارت زمینی ملقب به «چشم شاهین» را با دو شرکت فرانسوی به امضا رساند.

 امارت خرید تسلیحاتی گسترده‌ای از جمله: سامانه موشکی دفاع هوایی پاتریوت، بالگردهای آپاچی، هواپیمای ترابری سی-130، جنگنده‌های اف-16، بالگردهای بلک‌هاوک و… را از ایالات‌متحده آمریکا صورت می‌دهد؛ اما در عین حال فرانسه نیز از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان تسلیحات امارات متحده عربی به شمار می‌رود. در عین حال، دو کشور به‌طور ادواری مانورهای نظامی مشترکی را برگزار می‌نمایند.

 نهایتاً در نگاه کلی باید عنوان داشت که نقطه‌ضعف ساختار دفاعی و نظامی امارات هم مانند بیشتر کشورهای عربی وابستگی کامل به کشورهای غربی خصوصاً امریکا و عدم خودکفایی است که در آینده این کشورها را با مشکل روبرو خواهد ساخت. درواقع پیچیدگی سامانه‌های دفاعی و تجهیزات نظامی پیشرفته به حدی است که کشورهای کوچک منطقه خلیج‌فارس و به‌خصوص امارات، قدرت جذب آن‌ها را ندارند. مشکل اصلی امارات در بخش نظامی، کمبود نیروی انسانی کارآمد، باتجربه و بومی است.

مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به تلاش های چندین سال گذشته، توان بومی امارات در زمینه صنایع نظامی و حتی صادرات آن در چه سطحی است؟

امارات متحده عربی کشوری کوچک است که طی سالهای اخیر در چند بخش از جمله خودروهای تاکتیکی نظامی و سلاح های سبک، در داخل کشور خود سرمایه گذاری زیادی انجام داده و محصولات با کیفیتی را نیز به بازار ارائه کرده است. شرکت خودرو سازی NIMR چند سالی است که در بحث تهیه نیازهای نیروهای مسلح امارت و بازار صادرات خصوصا در آسیای مرکزی موفق عمل کرده و طیف گسترده ای از محصولات این شرکت از جمله خودروهای کوچک مخصوص عملیات ویژه تا زره پوش های حفاظت شده است که در مدل های مختلفی عرضه شده است.

خودروی تاکتیکی NIMR از موفق ترین محصولات دفاعی امارات محسوب می شود که از سال ۲۰۰۵ تا به الان همچنان در خط تولید قرار دارد. این خودرو به کشورهای عربستان، مصر، الجزایر و لبنان صادر شده است. ترکمنستان و چند کشور شرق آسیایی نیز از جمله مشتری های جدید این خودرو محسوب می شوند.

شرکت اسلحه سازی caracal یکی دیگر از تجربه های موفق امارات در بازار سلاح محسوب می شود. این شرکت که با کمک آلمان تاسیس شده در سالهای اخیر به غیر از راه اندازی خط تولید در امارات در ایالات متحده نیز کارخانه ای تاسیس کرده و جزو برندهای پر فروش بازار غیر نظامی آمریکا است. در سال ۲۰۰۷ میلادی اولین محصولات این شرکت وارد بازار شد. سلاح کمری، مسلسل سبک دستی، سلاح هجومی و تفنگ تک تیرانداز از جمله محصولات این شرکت است که همه در امارات تولید می شود. در عین حال هندوستان نیز قرار است یکی از مدل های سلاح هجومی ساخت این شرکت را برای نیروهای مسلح خود با کالیبر ۷.۶۲ میلی متر در داخل هند به تولید برساند.

امارات متحده عربی در بخش کشتی سازی نیز با کمک فرانسه و در ابوظبی تاسیسات ساخت ناو جنگی را به پا کرده و از ۶ فروند ناوچه های کلاس Baynunah پنج فروند از آنها در داخل خود امارات ساخته شده تا متخصصان داخلی این کشور و زیرساخت های آنها، در اختیار تولید قرار داشته باشد.