علی بمان اقبالی زارچ
رئیس گروه مطالعات اوراسیا
مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
این نوشته را باید با این سوال شروع کنیم که آیا می‌توانیم بگویم شمارش معکوس برای پایان جنگ ویرانگر اوکراین آغاز شده است؟!! سربازان خط مقدم اوکراین عمدتاً با طنز تلخ به پیروزی ترامپ در انتخابات پاسخ دادند. یک سرباز اوکراینی در یک پیام صوتی از موقعیت خود در نزدیکی خطرناک ترین شهر شرقی پوکروفسک گفته است ما انتظار داریم که جنگ در یک ساعت آینده به پایان برسد. بله اتفاقاتی در راه است و در همین راستا ترامپ روز پنجشنبه گذشته با ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین صحبت کرد و سه روز بعد از آن از ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از شعله ور شدن جنگ و اقدامات خطرناک جلوگیری نماید.
همچنین یکی از فرماندهان اوکراینی که در منطقه شرقی دونباس در بخشی از جبهه که یکی از معدود مناطقی است که نیروهای اوکراینی اخیراً دستاوردهایی به دست آورده‌اند، گفت که او همیشه از نزدیک اوضاع سیاسی ایالات متحده را زیر نظر دارد و اکنون ما یک واقعیت کاملاً جدید پیش رو داریم لذا از این پس مسئولیت کامل وضعیت اوکراین و خاورمیانه بر عهده جمهوری خواهان و شخص ترامپ است. حالا او مسئول همه چیز است. بنابراین، همانطور که او گفت، خواهیم دید که او چگونه در 24 ساعت جنگ را متوقف می کند. در عین حال زلنسکی روز پنجشنبه گذشته در نشست سران اروپایی در بوداپست مجارستان گفت من فکر می‌کنم پرزیدنت ترامپ یک راه حل سریع می‌خواهد، اما خواستن به این معنا نیست که خواهد شد. هم چنین چندین منبع به نقل از واشنگتن پست روز یکشنبه تحت حفاظت ناشناس اعلام کردند که ترامپ در جریان تماس از رئیس جمهور روسیه خواست که جنگ در اوکراین را تشدید نکند. وی در عین حال حضور قابل توجه نیروهای آمریکایی در اروپا را به رهبر کرملین یادآوری کرده است. دو طرف همچنین درباره هدف بازگرداندن صلح در قاره اروپا گفتگو کردند و ترامپ علاقه خود را برای گفت‌وگوهای جدید با پوتین برای گفتگو درباره پایان جنگ در اوکراین ابراز کرده در حالی که همتای روسی وی آینده روابط روسیه و آمریکا وابسته به رویکرد واشنگتن دانسته است..
موضوع مهم این که دونالد ترامپ، رئیس جمهور منتخب آمریکا در جریان مبارزات انتخاباتی گفته بود در صورت انتخاب شدن به عنوان رئیس جمهور، جنگ در اوکراین را تنها در 24 ساعت پایان خواهد داد. لذا به عنوان اولین سیگنال دولت آینده ترامپ در مورد اوکراین، مشاور رئیس جمهور منتخب ادعا می کند که دولت آینده ترامپ بیشتر بر روی انعقاد یک توافقنامه صلح در اوکراین تمرکز خواهد کرد تا کمک به کی یف برای بازپس گیری مناطقی که قبلاً توسط روسیه اشغال شده است. طرح هایی که مشاور آمریکایی ترسیم کرده واکنش هایی را در تیم انتقالی دونالد ترامپ برانگیخته است. به گفته تیم رئیس جمهور منتخب، مشاور آمریکایی زمانی که برنامه های خود را ترسیم کرد، به جای رئیس جمهور منتخب دونالد ترامپ صحبت نمی کرد. همزمان کرملین معتقد است که دونالد ترامپ در مورد درگیری بین روسیه و اوکراین سیگنال های مثبت داده است. دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین می گوید که دونالد ترامپ به جای رویارویی، از صلح صحبت می کند که او را از دولت فعلی آمریکا متمایز می کند. وی در مورد اظهارات ترامپ می گوید در طول مبارزات انتخاباتی خود در مورد اینکه چگونه همه چیز را از طریق معاملات می بیند و این که می تواند معاملاتی انجام دهد که همه را به صلح برساند، زیاد صحبت کرده است؛ پسکوف می افزاید ترامپ در مورد تمایل به ایجاد شکست استراتژیک برای روسیه صحبت نمی‌کند و این امر او را از دولت فعلی متمایز می‌کند. لذا روسیه منتظر خواهد ماند و تحولات را تماشا خواهد کرد، اما در این بین به کار خود فکر خواهد کرد.
بنظر می رسد دوران گذر اهمیت فوق العاده ای دارد. چرا که اخیرا” دولت بایدن با فرستادن پیمانکاران نظامی آمریکایی به اوکراین موافقت کرده است؛ تصمیمی برای کمک به کی‌یف در حفظ و استفاده از سیستم‌های تسلیحاتی پیچیده غربی مانند جت های F-16 یا باتری های ضد هوایی پاتریوت ارائه خواهد بود. البته ایالات متحده در بهار 2024 کمک نظامی به اوکراین را به مبلغ 61 میلیارد دلار تصویب کرد. اخیراً رئیس جمهور زلنسکی گفته است که تاکنون تنها 10 درصد از این کمک ها واقعاً به نیروهای اوکراینی رسیده است.
در مجموع می توان گفت از سویی بیشتر طرف های درگیر در جنگ اوکراین بیشتر دول قدرتمند اروپا؛ اوکراین و حتی روسیه نیز از وضعیت فرسایشی موجود و روند تصاعدی خسارات و تلفات انسانی خسته شده و رویکرد استقبالی به هر گونه تلاش موثر برای آتش بس و پایان جنگ دارند. لذا ترامپ با روحیه معامله گری و داشتن اختیارات کنگره با تسلط جمهوری خواهان علاقه مند است در کوتاه مدت عملی شدن یکی از قول های مهم انتخاباتی را به نمایش گذاشته و نقش قهرمان میانجی گری را ایفاء نماید. از سوی دیگر نیز وجوه اشتراکی روسای جمهور آمریکا و روسیه به طرفین برای رسیدن به انواع توافقات و نه فقط در موضوع جنگ اوکراین کمک موثر می نماید موضوع مهم این که هر گونه توافق پیچیده و پنهانی ترامپ و پوتین بغیر اوکراین طرف های متضرر دیگر را می طلبد. باید صبور بود و دید در این گونه طراحی ها سهم خواهی و سهم دادن ها چگونه تعریف و تقسیم خواهد شد.
