مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
صلح با طالبان در افغانستان در چند سال گذشته یکی از رویکردها و موارد مهم مورد توجه دولت افغانستان و جامعه این کشور بوده است. در این بین چالشهای متعدد فراروی این روند و نوع کنشگری طالبان و بازیگران خارجی در آن همچنان از متغیرهای اصلی است. در همین راستا برای بررسی بیشتر روند صلح در افغانستان گفتگویی با سید آقا حسین فاضل سنچارکی مشاور ارشد فرهنگي و اجتماعي رياست اجراييه داشته ایم:
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا میتوان گفت توان و مانور طالبان در انجام عملیات در بهار کنونی در بخش های مختلف کشور افزایش یافته است؟ در این بین طالبان بیشتر به صلح می اندیشد یا جنگ؟
طالبان تا كنون كدام عمليات مهمي را به راه نيانداخته اند، اگرچه در جنوب وشرق افغانستان هوا گرم شده است و مانعي بر سر راه عمليات بهاري اين گروه از نظر آب و هوا وجود ندارد، اما اين گروه تا هنوز قادر نشده هیچ تحرك چالش بر انگيز ايجاد كند. اما در شمال گفته مي شود كه هنوز مناطق كوهستاني سرد و برف آلود است و احتمالا طالبان منتظر آب شدن برف ها و گرم شدن هوا هستند. يك ديدگاه ديگرهم وجود دارد كه طالبان در قسمت هاي مختلف افغانستان منتظر جمع شدن خشخاش اند و بعد از آن ممكن است عمليات خود را آغاز كنند اما مسئله اصلي اين است كه امسال نه در طول زمستان و نه با آغاز فصل بهار، عمليات نيروهاي افغان عليه پايگاهها و مراكز تجمعات طالبان لحظه اي متوقف نگرديده و ضربات كوبنده اي بر طالبان وارد شده است و به اين خاطر فرصت سازمان دهي و راه اندازي عمليات نظامي از طالبان تا حدودي سلب گرديده است . در این بین گروه طالبان تا كنون نشان نداده اند كه طرف دار صلح مي باشند، آنان بر جنگ پاي مي فشارند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: نقش کنونی پاکستان در روند صلح چیست؟
پاكستان علي رغم وعده ها و قول وقرارهاي خود در مورد حاضر كردن طالبان پاي ميز گفت وگو ، قادر به اين كار نشد ويا نخواست. دولت افغانستان دلايل و شواهد زيادي در اختيار دارد كه اسلام آباد همچنان از گروه طالبان حمايت مي كند، به رهبران اين گروه پناه داده و كمپ هاي آموزشي و زمينه فعاليت هاي آزاد را برايشان فراهم ساخته است. تمام توانایی ،تجهيزات و تسليحات اين گروهها توسط سازمان استخبارات ارتش پاكستان تهيه و تامين مي شود . به همين خاطر حكومت افغانستان ادامه گفت وگوهاي چهارجانبه را به حالت تعليق در آورده ونسبت به همكاري وصداقت پاكستان ترديد جدي پيدا كرده است. باور دولت افغانستان اين است كه پاكستان مي تواند نقش بنيادين در روند صلح افغانستان ايفاء كند، اما اين كشور هنوز در اين رابط جدي نيست .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا کابل از حضور ایران روسیه و هند در گفتگوهای صلح با طالبان استقبال می کند. دلیل چیست؟
فكر مي كنم كابل از همكاري و سهم گيري همه كشورها مخصوصا جمهوري اسلامي ايران و فدراتيو روسيه استقبال مي كند. اين دو كشور از امكانات و توانايي هاي خوبي براي پيش برد امر صلح در افغانستان برخوردارند ، تجربه وقدرت لازم را براي تاثير گذاري مثبت بر اين روند دارند. آن چه كه اهميت بنيادين دارد نقش محوري دولت افغانستان و احراز مالكيت گفت وگوها توسط حكومت اين كشور است، ممالك ديگر مي توانند در كمك و زمينه سازي براي انجام اين گفت وگو ها نقش سازنده اي بازي كنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به دامنه مخالفان طالبان در کشور به نگاه شما دسترسی به یک صلح مطلوب چه ویژگی هایی دارد و چه امتیازاتی را میتوان به طالبان در حوزه سیاسی نظامی و.. داد؟
در طول چهارده سال گذشته، يك موضع واحد و يك درك و تعريف مشترك از گروه طالبان در ميان مردم و دولت مردان افغانستان وجود نداشته است ، در حالي كه رييس جمهور قبلي و شماري زياد از افراد نزديك به او ، طالبان را برادر، يا برادران ناراضي خطاب مي كردند و طرف دار دادن امتياز يا عدم سخت گيري بر آنان بودند، اما بخش ديگري از رهبران و شخصیتهاي سياسي داخل حكومت طالبان را تروريست مي خواندند و مذاكره با اين گروه را عبث مي شمردند. در این بین در شرایط کنونی نگاه دولت افغانستان اين است كه مخالفان مسلح جنگ وسلاح را كنار بگذارند، آدم كشي و ميلمان كشي را بس كنند، وارد روند سياسي شوند و مانند همه احزاب وسارمان هاي سياسي و مدني كشور به فعاليت هاي قانوني بپردازند و خود را براي نهادهاي انتخاباتي كانديد كنند و اگر اراده عام ملت افغانستان را با خود جلب كردند ديدگاه ديني و سياسي خود را در كشور تطبيق كنند، با زور و اسلحه و كشتار نمي توان بر مردم حكومت كرد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چشم انداز صلح با طالبان را چگونه می بینید؟
چشم اندازه صلح وثبات در افغانستان را روشن واميد بخش مي بينم، از نظر من ، شانس گروههاي مسلح مخالف براي موفقيت اندك است، اين گروهها از لحاظ ساختار فكري و ايدئوژيكي به بن بست رسيده اند، توانايي نظاميشان با از دست دادن افراد كليدي خود در جنگ ها هر روز كاستي مي گيرد، اختلافات دروني آن ها مزيدي بر علت شده است، در مقابل، نيروهاي نظامي و امنيتي افغانستان بدون حضور نيروهاي خارجي، قدرت دفع و طرد وسركوب گروههاي تروريستي را دارند وتوانايي هاي خود را در زمينه مبارزه با مخالفان مسلح به اثبات رسانده اند. از جانبي، حاميان بيروني طالبان نيز ديگر از بازگشت اين گروه به قدرت حمايت نمي كنند، فقط از آنان به عنوان ابزارهاي اعمال فشار عليه دولت مشروع وقانوني افغانستان و اخلال برخي روندهاي سازندگي استفاده مي كنند. به نظر من بهبود اوضاع در سطح منطقه نيز هر روز پايگاههاي فكري و مالي و جاذبه هاي سربازگيري گروههاي افراطي و خشونت طلبان را تضعيف وكمرنگ مي سازد. نقطه ديگر اين است كه موقعيت ترانزيتي و ژئؤپلتيك افغانستان ايجاب مي كند كه كشورهاي منطقه از جمله پاكستان سر انجام ، نفع خود را در ثبات و آرامي اين كشور ببينند نه در بي ثباتي و نا امني آن .
واژگان کلیدی: صلح با طالبان ، افغانستان، صلح افغانستان، طالبان افغانستان
