مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
اخیرا شی جینپینگ، رئیس‌جمهوری چین در جلسه سازمان ملل در ژنو تاکید کرد: خود انزوایی و سیاست حمایت از صنایع داخلی در مقابل رقابت خارجی به نفع هیچکس نیست. کشورهای بزرگ باید رفتار برابری با کشورهای کوچکتر داشته باشند نه اینکه همانند یک هژمونی اراده خود را به دیگران تحمیل کنند. وی در سخنانش، چین را یک رهبر جهانی دانست و تاکید کرد که تنها همکاری جهانی می‌تواند مشکلات بزرگ را حل کند.برای بررسی پتانسیل های رهبری چین گفتگویی داشته ایم:
واژگان کلیدی: پتانسیل ، آینده، نقش رهبری، جهان، چین
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در نگاه رهبران کنونی پکن، آیا چین شروع به ایفای نقش رهبری جهانی کرده است؟
دولت چین از چند دهه گذشته که پیشرفت خود را شروع کرد، علی رغم این که به تدریج موقعیت سیاسی، اقتصادی و بین المللی این کشور رو به ارتقا و قدرت گرفتن است، تلاش و اصرار دارد که خود را همچنان دولتی در حال توسعه بداند. علت آن این است که علاوه در داخل کشور چین هنوز چند صد میلیون نفر از مردم چین به فضای توسعه یافتگی وارد نشده اند، بنابراین تا زمانی که این جمعیت وضعیت زندگی پیشرفته ای را ندارند، نمی توانیم ادعا کنیم که کشور پیشرفته و توصعه یافته ای هستیم. بنابراین هر چند به صورت سمبلیک از سازمان های بین المللی کمک می گیرد و این بدان معنی است که هنوز توسعه یافته نیستیم. در خارج کشور نیز به همین ترتیب سعی دارد که توقعات دیگران را از خودش کم کند، تا این که تعهدی در مقابل کشورهای دیگر به خاطر پیشرفته بودن و یا ورود به دوره پیشرفتگی تعهد بین المللی برای خود ایجاد نکند. این موضوعی است که البته کمابیش همچنان بر آن اصرار دارند و علی رغم این که وضعیت اقتصادی و موقعیت سیاسی- بین المللی چین رو به افزایش است، به گونه ای که بعضی ها معتقدند (که حتی در بخش اقتصادی به سمتی می رود که قدرت اول دنیا شود) نهایتا این است که دوره ای طول می کشد تا در تمام زمینه ها قدرت اول دنیا شود. صحبت هایی است که بالاخره با دیدگاه های متفاوتی مطرح می شود. اما دولت چین اصرار ندارد که خود را به عنوان یک دولت اول، دوم یا رهبر معرفی کند. صحبت اخیر رئیس جمهور چین کنایه از این بوده است که فکر نکنید ما دولت ضعیفی هستیم و شما می توانید نظرات خود را به ما تحمیل کنید و به این دلیل است که خود را در مقابل آمریکایی ها به عنوان یک دولت قوی و دارای موقعیت بالا نشان می دهند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در وضعیت کنونی چه پتانسیل ها و فرصت ها و بسترهایی برای ایفای نقش جهانی چین فراهم شده است؟
با توجه به این که دولت چین توانسته است تقریبا با تمامی دولت های دنیا روابط نزدیکی را داشته باشد و از طرف دیگر قدرت اقتصادی چین به گونه ای است که دیگران نمی توانند چین را نادیده بگیرند، به هر حال قدرت قابل توجهی را در صحنه بین المللی برای خود ایجاد کرده است و به این دلیل است که دیگران نمی توانند نادیده اش بگیرند. حقیقت این است که چین به لحاظ جغرافیایی، جمعیت، قدرت تولید، ثبات اقتصادی و سیاسی بسیار قدرتمندی است و اخیرا نیز در بحث های تکنولوژی و ذخایر ارضی موقعیت بسیار بالایی را پیدا کرده است. به این دلیل معمولا هم دولت های دیگر کاملا این موضوع را درک می کنند. به علاوه در چند سال گذشته آمریکایی ها نسبت به گذشته در حال افول هستند. در این موقعیتی چین می تواند موقعیت مناسب خود را نشان دهد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: توجه بیشتر چین به عنوان ایفای نقش جهانی از نظر ژئوپلیتیکی، امنیتی و سیاسی چه تاثیراتی را در حوزه های گوناگون خواهد گذاشت؟
با توجه به این که دولت چین سابقه استعماری ندارد و در حال حاضر هم شعار ثابت چین این است که ما به هیچ وجه نمی خواهیم دولتی استعماری باشیم، بلکه می خواهیم بزرگترین دولت صلح و سازندگی باشیم. این موضوع طبیعتا باعث می شود که موقعیت بین المللی پایدار و با دوامی را پیدا کند. البته در صورتی که این سیاست ادامه پیدا کند. برخلاف قدرت های بزرگی که تا به حال ضدیت با منافع و امنیت و اقتدار کشور دیگر جز اصول آن ها بوده است، چین در حال حاضر همکاری کردن و بهبود وضعیت دیگران جز اصول اولیه روابط خارجی چین است. چنانچه در حال حاضر چین محبوبیت بسیار زیادی را در آفریقا پیدا کرده است. به این دلیل که اقدامات انسانی، رفاهی، اقتصادی و تکنولوژیکی برای دولت و مردم آفریقا انجام داده است. امروزه بسیاری از مراکز خیریه، مراکز خدماتی، آموزشی آفریقا توسط چینی ها ساخته می شود و آفریقایی ها از این نظر نسبت به چینی ها نظر خیلی مثبتی دارند. اتفاقا به همین دلیل است که اروپا و آمریکا دیدی خصمانه نسبت به چین دارند، ولی نمی توانند غیر از این عمل کنند. به این دلیل که تا به حال اروپا و آمریکا رفتاری ضد مردمی داشته است و آفریقایی ها و آسیایی ها نسبت به آن ها دید مثبتی ندارند، ولی تا به حال به جرئت می توان گفت که تقریبا آفریقا، آسیا و حتی آمریکای لاتین نظرشان نسبت به چین مثبت بوده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آینده نقش رهبری جهانی از سوی چین چگونه است و به چه عواملی وابسته است؟
به میزانی که به مردم و منافع مردم جهان نزدیک باشند و در امر توسعه همراه با مردم باشند، قطعا پایگاه نفوذ و قدرت خود را می توانند حفظ کنند و قطعا مورد اعتماد قرار می گیرند. اما اگر هر زمانی به سمت استثمار و سلطه بر مردم دیگر حرکت کنند، قطعا به تدریج موقعیت خود را از دست می دهند، در آن صورت به شکل یک استعمارگر با آن ها برخورد می شود. نکته دیگر این که دولت چین به هر حال سابقه و تجربه استعماری قدرت های بزرگ را دارد و می داند که اگر به این روش ادامه دهد به چه سرانجامی مبتلا می شود. لذا تا به حال اعلام کرده است که ما چنین کاری را نخواهیم کرد. از طرف دیگر به این دلیل که دولت چین بسیار به سرعت توسعه پیدا می کند و از نیروهای خود و دیگران خیلی خوب استفاده می کند، لذا طبیعتا در آینده میان مدت می توان گفت که می تواند خدمات خوبی به خیلی از کشورها بکند و همین خدمات، موقعیت چین را مستحکم می کند. دولت فیلیپین روابط خود را به حداقل و حتی در سطح قطع روابط با آمریکا می رساند، اما روابط استراتژیک خود را با چین تحکیم می بخشد. رئیس جمهور فیلیپین صراحتا اعلام می کند که ما تا به حال از چین سود و منافع زیادی را برده ایم و چینی ها در این قضیه نسبت به ما کوتاهی نکرده اند، اما آمریکایی ها در طول تاریخ روابطشان با ما خسارت ها و لطمات زیادی را به ما زدند و با دید تحقیر به ما نگاه می کنند، ما حاضر نیستیم که دیگر با آمریکا رابطه ای داشته باشیم که این چنین تحقیر شویم.
