مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
عمران خان رهبر حزب «تحریک انصاف پاکستان» انتخابات پاکستان را با افغانستان مقایسه کرده و 6خواسته خود را از طریق «سراج الحق» رهبر حزب «جماعت اسلامی» برای بازنگری در مورد تظاهرات ضد دولتی 14 آگوست به نخست وزیر پاکستان اعلام کرد. این خواسته ها شامل بازشماری آرا در 4 حوزه انتخاباتی «لاهور» و «سیالکوت»، ایجاد کمیسیون مستقل انتخابات برای بررسی انتخابات می 2013، برخورد شدید با افسرانی که در تقلب انتخاباتی دست داشتند، انجام انتخابات مجدد پارلمانی در صورت اثبات تقلب در انتخابات، بازسازی کمیسیون انتخابات پاکستان (ECP) و اصلاحات گسترده در انتخابات است. در همین حال با توجه به در پیش بودن تظاهرات 14 آگوست و روز پاکستان در گفتگویی با عاشق حسین طوری به چالش های فراروی دولت نواز شریف پرداخته ایم:
واژگان کلیدی: مخالفان سیاسی ، چالشهای ، دولت نواز شریف، پاکستان، ارتش پاکستان
مرکز بین المللی مطالعات صلح:همان طور که می دانید دولت پاکستان در یک هفته ی گذشته با فشارهای بسیاری رو به رو بوده است. اکنون دولت پاکستان با چه چالش های سیاسی رو به رو است؟
دولت پاکستان با چالش های سیاسی گوناگون رو به رو است. از یک سو فشارهای امنیتی و نظامی و از سیوی نهضتی انصاف (که عمران خان و طاهر قادری راه انداخته اند)و جود دارد. حزب آقای عمران خان رهبر نهضت انصاف در یکی از ایالت های پاکستان به نام خیبر پختون خواه حاکم است و حدود 14 صندلی در مجلس ملی دارند. ایشان به انتخابات ماه می سال 2013 ، اعتراضاتی داشت، اما بالاخره انتخابات را تایید کرد. اما اکنون بر این نظر است که در 4 منطقه صندوق های دوباره شمارش شود . در مقابل دولت اولویت زیادی به آن نمی داد. عمران خان چندی پیش گفت که چون دولت به حرفش گوش نمی دهد در روز چهاردهم اوت که پنج شنبه ی آینده و روز استقلال پاکستان میباشد در اسلام آباد یک راهپیمایی میلیونی برگزار می کند. دولت اوایل خیلی اهمیت نمی داد، اما زمانی که بحث خیلی جدی شد، دولت نواز شریف گفت که من قبول می کنم ،اما عمران خان قبول نمی کرد و گفت که دیگر اصلا انتخابات را قبول ندارم و شما باید استعفا دهید و انتخابات میان دوره ای برگزار شود. یعنی خواسته عمران خان این بود که کلا نواز از حکومت برکنار شود . از سوی دیگر آقای طاهر القادری که رهبر عوامی تحریک و مقیم کانادا وتبعیت کانادا را دارد، نیز هر از گاهی غوغایی به پا می کند که انقلابی ایجاد می کنم. وی اکنون در پاکستان حاضر است و هنوز نرسیده درگیری هایی بین نیروهای کارکنان ایشان با پلیس پیش آمد و 14 تن کشته شدند. آقای طاهر عبد القادری می خواست مراسمی به نام روز شهدا برگذار کند که دولت شدیدا مانع ایجاد کرد و در لاهور ، بسیاری را دستگیر کرد و ضرب و شتم راه انداخت و دو نفر پلیس کشته شدند. دولت مدعی است که این دو نفر از سوی کارکنان نهضت عوامی کشته شدند واز طاهر القادری شکایت شد. در واقع چالش های سیاسی پیش روی دولت نواز شریف بسیار است .
در گذشته در پاکستان چنین نهضتهایی علیه حکومتهای منتخب وجود داشته است. مثلا در سال 1977 که انتخابات برگزار شد علیه حکومت ذوالفقار علی بوتو چنین نهضتهایی علیه حکومتهای منتخب وجود داشت. احزاب دیگر ابتدا گفتند تقلب شده و همه احزاب علیه ایشان ائتلاف کردند و تظاهرات بزرگی شد . درآن موقع ذوالفقار بوتو ماده ی 245 را در مجلس تصویب کرده بود. بنابر این ماده ، دولت هر موقع که خواست میتواند از ارتش کمک بگیرد و طبق این ماده از ارتش کمک خواست و34 تا از شهرهای پاکستان را ارتش به دست گرفت و تظاهرات وسیعی صورت گرفت . در این حال همان ارتشی که بوتو از آن کمک خواسته بود در نهایت بر علیه او هم کودتا کرد. در نهایت بوتو اعدام هم شد. بعد آن در 4 دوره بی نظیر بوتو و نواز شریف در دهه 90 حکومت کردند.در آن دوران هم چنین تظاهرات و راهپیمایی هایی راه افتادکه به نوعی حکومت ها هم کلافه میشدند .
الان نواز شریف در مقابل طاهر قادری گرفته و در مقابل آقای عمران خان انعطاف نشان داده .حتی گفته که من حاضرم دوباره در ده تا منطقه آرا را شمارش کنم و گویا عمران خان قبول نمیکند ولی در عین حال اقای نواز شریف از طاهر القادری هراس چندانی ندارد چون آقای قادری هرچند در حوزه لاهور مرید و هوادارانی دارد منتها نماینده ای در پارلمان ندارد. ولی از نهضت انصاف عمران خان که 14 تن در مجلس ملی و یک حکومت ایالتی دارد هراس دارد .
مرکز بین المللی مطالعات صلح:ارتش چه نگاهی به این مسئله دارد؟
در پاکستان تا زمانی که ارتش و سازمانهای نظامی نخواهند آب از آب تکان نخواهد خورد .یعنی نهضتی را نمیتوانند بوجود بیاورند.ممکن است الان تحت فشارش قرار بدهند . ارتش در اوایل با نواز شریف اختلافاتی داشت . یعنی زمانی که نواز شریف نخست وزیر شد گفت که سیاست خارجه ما فقط از پارلمان اتخاذ شود و در رابطه با سیاست هند و کشمیر و افغانستان نباید ارتش مداخله کند. که این خود برخلاف صفتهای کلی پاکستان است که نظامیان هم در آن هستند. این کشوری کاملا در دست ارتش است
مرکز بین المللی مطالعات صلح:در شرایط کنونی آیا ارتش با دولت اختلافی دارد ؟
نه این طور نیست. بعضی تحلیل گران بر این نظرند که ارتش به نوعی دخیل در مخالفت هایی عمران خان و طاهر قادری (که این نهضت ها را علیه دولت راه انداخته اند) بوده و دولت را تحت فشار قرار داده است. در واقع نواز شریف بعد از این فشارهای سیاسی شدید از ناحیه عمران خان و طاهر قادری در مقابل ارتش و نظامیان عقب نشینی کرد .در مورد محاکمه مشرف به احتمال زیاد عقب نشینی میکند و چندی دیگر ممکن است قضیه اش پایان یابد .
مرکز بین المللی مطالعات صلح:در چه صورت ممکن است ارتش کودتا کند؟
چندی قبل نواز شریف براساس ماده 245امن ترین قسمت اسلام آباد را واگذار به ارتش کرد و بیش از 340 نیرو در مناطق حساس اسلام آباد مستقر شدند حالت فوق العاده 144 را به اجرا درآوردند و اجازه نمیدهد بیش از 5 نفر یکجا اجتماع کنند. در این بین شرایط پاکستان فعلا برای کودتا مساعد نیست. چرا که از یک طرف عملیات ارتش پاکستان در وزیرستان شمالی کما اینکه این عملیات را نیز نمایش قلمداد میکنند. چون طالبان بیشتر به افغانستان رفتند و حتی گفته شده به طرف سوریه هم اعزام شده اندولی عملیاتی انجام شد و ارتش در وزیرستان شمالی مستقر شد.هم چنین تروریسم د ر کراچی و …. در اوج است با توجه به این اوضاع ، ارتش شرایط را برای کودتا مساعد نمی داند. امریکا هم که در امور پاکستان دخالت دارد الان در پی این نیست که دولت پاکستان سقوط کند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:نگاه حزب مردم به وضعیت کنونی چگونه است؟
نواز شریف در 5 سال حکومت خود میانه خوبی با اپوزوسیون داشت. این امر معامله ای دو طرفه است.. اقای آصف زرداری هم اشاره کرده که ما میتوانیم و از مقداری از خواسته های عمران خان حمایت کنیم. بنابراین بعید است حزب مردم بر خلاف دولت نواز شریف اقدام کند. در مقابل خیلی از احزاب مذهبی مخالف دولت هستند و به نواز شریف می گویند که باید با عمران خان راه حل مصالحت آمیزی انتخاب کنید.
مرکز بین المللی مطالعات صلح:آینده وضعیت سیاسی پاکستان چگونه خواهد بود؟
نواز شریف اشتباهاتی داشته و در کل نواز شریف هم به گونه ای یک دیکتاتوری داشت وهمین دیکتاتوری هم باعث بروز چنین مشکلاتی شد و اکنون در مقابل بحران عمران خان و طاهر القادری در موضع ضعف قرار دارد . وی اکنون تلاش می کند با بقیه احزاب ارتباط و جلسه هایی را برقرار کند و اعتماد آنها را جلب کندو کودتا نشود . اکنون و نواز شریف الان با ارتش کنار آمده و از ارتش تمجید میکند. وی چندین بار از ارتش بازدید به عمل آورد و از مراکز نظامی وستاد مشترک ارتش دیدن به عمل آورد و گفت که ما حاضریم نیاز های ارتش را رفع کنیم.بنابراین ارتش در مقابل مشکلاتی با نواز شریف داشت به شکلی قانع شده است .ولی اگر نهضت عمران خان وضعیت وخیمی پیدا کند ممکن است نواز مجبور به استعفا شود. لذا خیلی بعید است و به طور کلی بعید است کودتا صورت بگیرد.
