مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
پس از به تعویق افتادن چندباره سفر نخست وزیر پاکستان به ایران، نواز شریف در سفری دو روزه با مقامات بلندپایه کشورمان دیدار و گفتگو خواهد کرد. پس از روی کار آمدن دولت نواز شریف در پاکستان، این نخستین سفر رسمی نخست وزیر این کشور به جمهوری اسلامی ایران محسوب میشود.پاکستان از معدود کشورهایی است که جمهوری اسلامی ایران با آن عهد نامه مودت به امضاء رسانده و اساسا این کشور آسیایی در حوزه تمدنی ایران قرار دارد .در همین راستا گفتگویی با جناب طاهریان داشته ایم:
واژگان کلیدی:سفر نوازشریف به ایران, روابط پاکستان با ایران, روابط اسلام آباد با تهران, اهداف نوازشریف در روابط با ایران
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی حزب آقای نواز شریف چه نگاهی در روابط با ایران دارد؟
اخیرا رسانه ها بیشتر در تهران و قدری هم به در پاکستان این موضوع مطرح شده که از وقتی که حزب جدید در پاکستان روی کار آمده است (که حالا اکثریت مجلس و دولت رو هم در اختیار دارد) به نوعی در واقع روابط تهران و ریاض که تا حدی با گذشته متفاوته ، رفتاری نامتوازن داشته است.من به نظرم می رسه این ارزیابی ،ارزیابی دقیقی نیست. به دلیل اینکه وضعیت ژئوپلیتیک پاکستان به گونه ای است که پاکستان ناچار است یعنی هیچ اختیار ندارد و ناچار هست که روابطی متوازن با کشورهای منطقه وهمسایگانش داشته باشد. از بدو تولد پاکستان روابطی نسبتا متوازن با تهران داشته، ایران اولین کشوری بوده که پاکستان رو به رسمیت شناخته واین روابط همی توان روابطی رو به جلو بوده است. اخیرا اتفاقی که افتاد رفت وآمدهای غیر متعارفی از عربستان به پاکستان در یک مدت کوتاهی صورت گرفته واین تصور در رسانه ها بوجود آمد که ممکن است که در واقع این موضوع یک بعد استراتژیک داشته باشد یا تغییر استراتژیک باشد خیلی از کارشناسها به این باورند که نه این اتفاقی تغییر استراتژیکی نیست وبه دلیل همون طور که عرض کردم در حقیقت پاکستان برای اف بی آی یک انتخاب نیست روابطی رو غیراز اون چیزی که مساله ی استراتژیک منطقه بهش دیکته میکنه رفتار کنه یا میدونیم که در آستانه ی سفر رئیس دولت پاکستان هستیم به تهران قبلش وزیر کشور رفته بود قبلش مصاحبه نخست وزیروسر فصل وزارت خارجه پاکستان آماده بود منتها به نظرم میرسد که اگر بخاهیم در حقیقت عمیق ترو مستند به مسائل ژئوپلیتیک منطفه نگاه کنیم به نظر میرسد که اصولا روابط تهران و اسلام آباد یک روابط رو به جلویی بوده و در حال توسعه بوده است .یعنی فراز ونشیب هایی هم که داشته این فراز ونشیب ها تحریفی در تغییر استراتژی نبوده است. لذا به نظر میرسد که روابط دارد به ریل خود بر می گردد. به هر صورت ایران کشوریه مقتدرباسواد ذخایر مهم انرژی و این یک الزام است. به نظر میرسد برای همسایگان جمهوری اسلامی ایران که این روابط تعریف شده ی مبتنی بر یک سری واقعیات واصول رو در چهار چوب مسائل سریه منطقه داشته باشند که پاکستان هم جدا از اون نیست. به طو ر کل به نظر میرسد که اتفاق ویژه ای در روند مسائل روابط دو جانبه ،و حتی منطقه ای واقع نشده است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: آیا می توان گفت که پاکستان در شرایط کنونی به نوعی به دنبال توازن بخشی در روابط خودش با عربستان و ایران است؟
به نظر میرسد عربستان مسائل و مشکلات فراوانی دارد. اجرا ی مدیریت روابط فرا منطقه ای خیلی کار آسان نیست. به دلیل اینکه همسایگی الزامات واجبارات همسایگی دو طرفه دارد لذا خیلی نمیشود جای یک همسایه را با چیز دیگه ای ، با روابط با کشور دیگه ای رو عوض کرد. این امر برای همه همسایگان الزامی و جاده ای دو طرفه ست . پاکستان نیازهای فراوانی دارد ،کشوری با بیش از 185 میلیون جمعیت نیاز به زیر ساخت دارد مشکلات خودش رو دارد. از سوی دیگر عربستان مسائل خودش رودارد وپاکستان وبقیه ی همسایگان جمهوری اسلامی ایران هم اینگونه اند. لذا به نظر میرسد بر اساس نیازها یک روابط متقابلی را داشته باشند. به نظر میرسد که تاثیر کشورهای فرا منطقه ای بی تاثیر محدوده و کم اثر است. شما می بینید که مثلا سر قضیه ی جریان افراط ،دو کشور عربی وپاکستان جریان افراط رو به رسمیت شناخت ولی نه قابلیت نه ظرفیت نه امکان پشتیبانی سیاسی لجستیکی رو ازاین جریان افراطی داشتند. غیر از این دو کشور هیچ کشوری به رسمیت نشناخت. قاعدتا این درس رو برای آنهایی که تجربه ی کمتری داشتند بهتر هست. برای همین من فک میکنم که کشورهای عربی و کشور دور از منطقه تاثیر چندانی در مسائل فی مابین ومسائل منطقه ای محدودند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: باتوجه به تحولات چند ماه گذشته ودر واقع حضور جریانی مثل جریان جیش العدل در مرزهای پاکستان تاچه حدی دو کشوردر شرایط کنونی به توافقنامه ی افزایش همکاری امنیتی نزدیکترشده اند؟
جریانات افراطی تاثیرات گذرا دارد. در جریانات افراطی دست به اقدامات در حقیقت شرورانه می زنند یک خط ممتد نیست حالا اینکه چقدر این جریان به طور کلی جریان افراط مورد حمایت کشورهای عربی بوده یک بخش است. جریان قارچ گونه افراط در یک مقطعی رشد می کندو بعد باز دوباره کم اثر می توان یا ناپدید می توان وجریان افراط به طور کلی این تجربه رو باید همه ی کشورها داشته باشند که وضعیتی دارد که قابل کنترل است. در عین حال هیچ کسی قادر نیست از این جریان در جهت مصالح ومنافع خودش چه درحوضه ی داخل کشورها چه در حوضه ی مسائل سیاسی سواری بگیرد. لذا به نظرم میرسد که این موضوعی است که همه تجربه کرده اند. به نظر میرسد که روز به روز این مسئله روشنتر میشود ونسبتا همکاری های قابل قبولی در رفت وآمدهای بین دو کشور ازاین موضع صورت گرفته است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به بحث خط لوله ی تاپی و همچنین واردات گازپاکستان از ایران از خط لوله ی گاز در شرایط کنونی پاکستان با توجه به فشار آمریکا تا چه حدی به ادامه ی همکاری گازی با ایران متقاعد شده؟
به نظرم اصلا نباید ازاین زاویه نگاه کرد. اولا شرایط ایران فرق کرده است. امروز شرایط ایران با چند ماه گذشته به لحاظ سیاسی هم در منطقه هم درحوضه ی بین الملل متفوات شده است. جدا از این پاکستان به لحاظ انرژی یک لابد دارد . یعنی یک اجبار دارد و یک انتخاب ندارد. در این شرایط کشوری که به لحاظ زیر ساختها و تامین منافع به شدت ضعیف است.ما مرزهای مشترک زیادی داریم و ایران هم بزرگترین منابع گازی دنیا را دارد. لذا نمی تواند به آسانی از این امر کناره بگیرد . هر چند ممکن است آنها به دنبال گرفتن امتیازهایی باشند و اقداماتی را هم انجام دهند, اما واقعیت ها خیلی متفاوت نشده است. در این حال ایران همچنان توانایی خود را برای صدور نشان داده است و اگر این هزینه طولانی تر گردد این مردم پاکستان هستند که ضرر خواهند کرد .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به سفر نخست وزیر پاکستان آینده روابط را چگونه می بینید؟
به گونه کلی روابط دو کشور روابط رو به جلوی بوده است. بویژه اینکه این سفر در راستای تعمیق این روابط و احترام به روابط همسایگی بوده است.
