فرزاد رمضانی بونش
مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC
آذر ماه برای افغانستان از چند منظر داخلی, منطقه ای و بین المللی اهمیت داشت. در بعد داخلی همچنان هراس از نامعلوم بودن نتیجه نهایی انتخابات , و نوع نگاه رئیس جمهوری و سایر نهادها در نتایج اعلام شده با عث شده بود که این موضوع همچنان موضوع مورد بحث رسانه های افغانی و نهادهای نظارتی و قانونی این کشور باشد.در این حال از یک سو هر چند کرزای کوشیده است تا به نوعی در فرایند چالش و مشکل نتایج پارلمان خود را کنار بکشد و عملا اختلاف را به نهاد های قانونی واگذار کند اما به نظر میرسد کرزای می کوشد تا با توسل به انتخاب دیر تر اعضای انتصابی مجلس سنا بر کمیسون انتخابات فشار وارد کند . در این بین در این ماه ما هم شاهد فشار نمایند گان انتخابی بر رئیس جمهوری برای افتتاح پارلمان جدید هستیم و هم تظاهرات نامزدهای بازنده و هواداران وقوع تقلب و مردود کردن نتایج آرای انتخابات در این کشور ادامه داشته است و مهم تر از همه هنوز فرجامی برای پایان اختلاف بر سر قانونی بودن یا نبودن پارلمان جدید مشخص نیست.هر چند به نظر میرسد با حمایت سازمان ملل و تا حدی هم اپوزسیون از نتایج فعلی و عدم حمایت جدی کرزای از لغو نتایج انتخابات پارلمان و وعده وی برای گشایش پارلمان در آینده نزدیک همه و همه بیانگر آن است که دادستانی کل این کشور قادر نخواهد بود نتایج را مردود اعلام کند.علاوه بر این دربعد داخلی و صحنه سیاسی و امنیتی این کشور همچنان شاهد بمب گذاری هاو حملات گرو های شورشی و افغان هستیم در عین حال نیز مذاکراتی برای پیوستن گرو های شورشی به دولت در حال انجام است .
در بعد منطقه ای شاید بتوان امضای قراداد خط لوله گازی تاپی در عشق آباد را مهترین رویدادمنطقه ای مربوط به افغانستان دانست چه اینکه امضای این خط لوله که سالها مد نظر بود بنا به ناامنی های موجود در این کشور همچنان به تعویق می افتاد ولی اکنون با مشارکت کابل و تعهد به حفظ امنیت آن این امر به نظر می رسد موفقیت وگامی مهم برای حکومت افغانستان در راستای حفظ امنیت در مناطق بحران خیز جنوبی و محل گذر خط لوله تاپی تلقی گردد.گذشته از این نیز خبر مهم دیگر سفر گیلانی نخست وزیر پاکستان به کابل بود این سفر در واقع در شرایطی به وقوع پیوست که اکنون انتقادات بسیاری از سوی احزاب ,رسانه ها,شخصیت های دولتی و غیر دولتی افغانی نسبت به نوع بازی اطلاعات پاکستان با طالبان وجود دارد.
در بعد بین المللی جدا از سفر کرزای به قزاقستان وشرکت در اجلاس سازمان امنیت و همکاری اروپا , گزارش بازنگری استراتژی امریکا در افغانستان توسط واشنگتن منتشر شد در این گزارش نکاتی هماندد گروه القاعده هم اکنون در ضعیف ترین وضع خود از سال ۲۰۰۱ تا به حال قرار گرفته است, پیشرفت های امریکا در افغانستان به این کشور اجازه می دهد که کاهش نیروها را از ژوئیه ۲۰۱۱ آغاز نماید ذکر شده و به و مواردی چون قدرت روزافزون حامد کرزای و نیروهای نظامی افغان اشاره گردیده است .گذشته از این در این ماه که در واقع مصادف با آخرین ماه سال میلادی 2010 است سه سفر مهم رهبران امریکا , انگلستان و آلمان به این کشور و بازدید از سربازان ونظامیان این کشورها در افغانستان انجام گرفت که خود بیانگر اهمیت افغانستان در سیاست خارجی این کشور هاست گذشته از این به خبر مهم دیگری نیز در این بعد باید توجه داشت و آن مرگ ریچارد هالبروک فرستاده ویژه امریکا در افغانستان و پاکستان بود در این میان هر چند معاون وی جای وی ر ا گرفته است اما تا حدودی میتوان انتظار داشت در نوع تصمیم گیری های محلی و یا تاکتیکی امریکا در افغانستان با تغییراتی روبروبود .
حال مهمترین رخدادهای اتفاق افتاده در افغانستان و یا مرتبط با این کشور در آذر ماه (یا قوس) را با این توضیح که بخش عمده ای از اخبار از رسانه ای افغانستان است, بصورت گذرا مرور خواهیم کرد :
*1آذر :
چند تن از فرماندهان مشهور مخالف دولت با جمعی از افراد تحت امر خود به پروسه صلح دولت پیوستند.در این حال در بیانیه وزارت داخله اشاره کرده است که طی چند ماه اخیر بیش از ده ها تن از مخالفین مسلح دولت در ولایات شمال کشور به این روند پیوسته اند.
*2آذر:
حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان در یک کنفرانس خبری هرگونه ملاقات با رهبران طالبان را رد کرد. رئيس جمهور در خصوص شخصي كه خود را ” اختر محمدمنصور” مي ناميد و به نمايندگي از طالبان در مذاكرات صلح حضور مي يافت هيچ اشاره اي نكرد. آقای کرزی گفت که همکاری های پشتیبانی ناتو در بخش تجهیز و تمویل نیروهای افغانستان بعد از سال 2014 میلادی نیز ادامه خواهد داشت.(قبلا از دیدار کرزای با منصور جعلی اخبار زیادی منتشر شده بود )
*3 آذر:
نشست سالانه سه كشور ايران، افغانستان و پاكستان براي همكاري بيشتر در زمينه مبارزه با مواد مخدر به ميزباني پاكستان برگزار ميشود.
دكتر عبدالله عبداالله رهبر ائتلاف تغییر و امید در يك در یک نشست خبری در کابل گفت كه در میان افراد که به ولسی جرگه آینده افغانستان راه پیداکرده اند بیش از 90 تن آنان حامیان ایتلاف تغییر و امید می باشند. اظهارات داکتر عبدالله راجع به مساله انتخابات مجلس در حالی صورت می گیرد که نتایج نهایی این انتخابات تازه از سوی کميسیون مستقل انتخابات افغانستان اعلام شده و اعتراضات کاندیدان ناراضی ادامه دارد..
*4آذر:
دادستان كل افغانستان تصريح كرده است كه اين نهاد به طور قطع نتايج اعلام شده انتخابات پارلمانی را تاييد نميكند و آنرا غير قانوني ميداند و به مردم افغانستان وعده ميدهد كه مسائل انتخابات را بررسي عاملان را به پنجه قانون ميسپارد. دادستان كل افغانستان اطلاعيه “يوناما ” (نمايندگي سازمان ملل در امور افغانستان) را در مورد تاييد نتايج انتخابات پارلماني نيز نادرست خوانده است و آنرا رد كرده است.
*5 آذر:
وزارت دفاع آمريكا در گزارش جديد خود به كنگره اعلام كرد كه حضور نظاميان آمريكايي و ناتو در افغانستان موفقيت چنداني در پي نداشته است و موفقيت برنامههاي عملياتي اين نظاميان براي مقابله با شبه نظاميان طالبان در زمينههاي امنيتي و حكومتي چندان قابل توجه نيست.
*6 آذر:
“عبيدالله عبيد ” به عنوان سفير افغانستان در تهران تعيين شد و پيش از عزيمت با رئيس جمهور افغانستان ديدار كرد.
مدت زمان استقرار نیروهای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در افغانستان از مدت زمان اشغال این کشور توسط نیروهای اتحاد شوروی سابق فراتر رفت.
وزارت خارجهء افغانستان اعلام کرد: دکتر زلمی رسول در دیدار با همتای روسی اش در مسکو، تقاضا کرده تا آن کشور سهمیهء بورس های تحصیلی برای محصلین افغان را افزایش بدهد و هم چنان در بخش بازسازی پروژه های که در سال های گذشته به واسطهء روسیه در افغانستان اعمار شده، همکاری کند..
*7آذر:
سخنگوی وزارت داخله افغانستان از تجهیز نیروهای پلیس به سلاحهای روسی که قبلاً به امضا رسیده بود خبرداد.
تعدادي از نامزدان معترض انتخابات ولسي جرگه 27 سنبله سال جاري، در اعتراض به نتايج اعلام شده اي انتخابات شاهراه كابل گرديز را مسدود كردند. در چند روز گذشته تعدادي از نمايندگان معترض ولايات كابل و بغلان شاهراه كابل به شمال را مسدود كرده بودند.
*8آذر:
كميسيون مستقل انتخابات افغانستان از كانديداهاي پيروز خواست تا با حضور در كميسيون رسيدگي به شكايات انتخاباتي، تصديقنامه که جواز ورود به پارلمان است را دريافت كنند.
*9آذر:
سخنگوي رياست جمهوري كشور مي گويد كه حکومت نمی خواهد تنش ايجاد شده ميان لوی سارنوالی (دادستانی کل )و کمسیون انتخابات مداخله کند. وی گفت هم لوی سارنوالی و هم کمسیون مستقل انتخابات ادارات مستقلي اند و حكومت در مسايل آنها دخالت نمي كند..
آندرس فوگ راسموسن» دبيركل ناتو در حاشيه نشست سران ناتو در مصاحبهاي با راديو «تي اس اف» پرتغال صراحتاً مداخله ناتو در افغانستان را اشتباه توصيف و اعتراف كرد كه ناتو مشكلات و چالشهاي پيش رو در اين كشور را دست كم گرفته بود و لذا منابع لازم براي اين درگيري را فراهم نكرده بود.
*10آذر:
دولت سوئد اعلام كرد قصد دارد كار خارج ساختن 530 نيروي نظامي خود را از شمال افغانستان در سال 2012 آغاز كند و تا پايان سال 2014 مسووليت حفظ امنيت در منطقه را به نيروهاي افغانستان دهد.
*11آذر:
مقامات کاخ سفید می گویند که شورای امنیت ملی در حال بررسی استراتیژی حکومت آن کشور در افغانستان می باشد.
*12آذر:
وزير امور خارجه آمريكا در ديدار با رئيس جمهور تاجيكستان در حاشيه نشست سازمان همكاري امنيت و همكاري اروپا در قزاقستان، نقش تاجيكستان را در حل برخي مشكلات افغانستان در زمينه تأمين صلح و ثبات در اين كشور مهم خواند.
*13آذر:
روسای جمهوری آمریکا و افغانستان در گفتگوی کوتاه خود بر آغاز روند خروج تدریجی نیروهای ائتلاف تحت رهبری آمریکا از افغانستان در ژوئیه ۲۰۱۱ تاکید کرده اند. باراک اوباما طی دیدار چند ساعته اش از افغانستان، از پایگاه نظامیان آمریکایی در بگرام، حدود ۱۵ دقیقه از طریق تلفن با حامد کرزی صحبت کرد.
حامد كرزي رئيس جمهور و يوسف رضا گيلاني صدراعظم پاكستان در يك كنفرانس مشترك خبري در ارگ ارياست جمهوري افغانستان تاكيد كردند كه تامین صلح و ثبات در افغانستان بدون همكاري پاكستان ممكن نخواهد بود.
محمد قسيم فهيم معاون اول رياست جمهوري افغانستان، كريم خليلي معاون دوم رياست جمهوري اين كشور و برهان الدين رباني رئيس شوراي عالي صلح افغانستان به صورت جداگانه با يوسفرضا گيلاني نخست وزير پاكستان كه وارد كابل شده است، ديدار و گفتوگو كردند.
*14آذر:
قزاقستان چهل ونهمین کشوری می باشد که نیروهای خود را در ترکیب نیروهای بین المللی مساعدت به امنیت در افغانستان به افغانستان اعزام میکندو متعهد شده است که تعدادی مشاور نظامی و مربی ماین روبی در قالب نیروهای بین المللی به افغانستان اعزام کند.
*15آذر:
پترائوس فرمانده نیروهای آمریکایی و سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو در افغانستان تصریح کرده است: فساد همواره بخشی از تاریخ و فرهنگ افغانستان بوده است اما مسئله مهم این است که آیا در طول زمان حاکمیت در این کشور در اختیار افرادی قرار گرفته است که از مشروعیت و حمایت کافی برخوردار بوده اند یا خیر.
اسناد افشا شده از سوی ویکی لیکس نشان می دهد که هرمن ون رامپای، رییس اتحادیه اروپا، به سفیر امریکا گفته است که اتحادیه اروپا بیش از این به موفقیت در افغانستان اعتقاد ندارد و قوای اروپایی به دلیل احترام به امریکا هنوز هم در افغانستان حضور دارند.
*16آذر:
وزير دفاع آمريكا امروز در چارچوب سفري بهمنظور ديدار با فرماندهان نيروهاي بينالمللي مستقر در افغانستان و رئيسجمهور اين كشور، وارد افغانستان شد.
ديويد كامرون ” نخستوزير انگليس نيز امروز در سفري غيرمنتظره وارد افغانستان شد و پس از ديدار با نظاميان انگليسي در ولايت “هلمند “، به ديدار كرزي رفت.
جاويد كوهستاني کارشناس نظامی در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاري فارس در كابل، بازسازي فرودگاه شيندند با هزينه 184 ميليون دلار توسط ناتو را نكتهاي حائز اهميت خواند كه به منظور آسيب رساندن به جمهوري اسلامي ايران و فعاليتهاي جاسوسي عليه ايران مبادرت به بازسازي اين فرودگاه كرده اند.
*17آذر:
حامد کرزی رئیس جمهوری اسلامی افغانستان با هیئت پنج نفری تحت سرپرستی مشاورخاص وزرات دفاع کشور ژاپن دیدار و گفتگو کرد.
*18آذر:
وحيد عمر’ سخنگوي ‘حامد كرزي’رييس جمهوري افغانستان ضمن انتقاد از ‘دخالت هاي دولت پاكستان در ايجاد ناآرامي ها و حمايت از شورشيان در افغانستان’، پاكستان را مسبب اصلي طولاني شدن جنگ در افغانستان دانست.
*19آذر:
امرالله صالح رییس سابق اطلاعات افغانستان معتقد است که گفتگو های صلح با طالبان موجب بدبختی خواهد شد، مگر این که این گروه شورشی در قدم اول خلع سلاح شود.وی هم چنین گفته است که قبل از مصالحه با طالبان، اول باید منابع پشتیبانی آنها قطع شود، شورشیان باید خلع سلاح شوند و بعداًً برای شان اجازهء فعالیت سیاسی داده شود. وی گفت باید پایگاه های طالبان از زیر زمینی های استخبارات پاکستان نیز بیرون آورده شوند..
*20آذر:
سران كشورهاي پاكستان،هند، افغانستان و تركمنستان روز گذشته قرارداد احداث پروژه گازي موسوم به تاپي را كه به عنوان پروژه رقيب خط لوله صلح شناخته ميشود را امضا كردند موافقت نامه انتقال گاز ترکمنستان طریق خاک افغانستان امضا شد. براساس موافقت نامه امضا شده، کار عملی برای احداث این خط لوله گاز که 1675 کیلومتر طول دارد، در سال 2012 میلادی آغاز و طی دوسال به پایان خواهد رسید.
تعدادي از مقام ها و پژوهشگران مراکز تحقیقات استراتژیک پاکستان در بحثي در مورد “امنيت منطقه آسياي جنوبي” در شهر برلين آلمان، نکته هايي را که تاهنوز به صورت رسمي از سوي مقام هاي پاکستانی مطرح نشده بودند،را بيان نمودند و گفتند که تا زماني که پشتون هاي قبيله اي در نظام سياسي افغانستان در اکثريت نباشند و مشکل کشمير ميان هند و پاکستان حل نشود، ثبات در افغانستان تامين نخواهد شد.
*21آذر:
همزمان با كابل در ولايت خوست تعدادي ديگر از كانديداهاي معترض با راه اندازی تظاهراتي از تقاضای لوی سارنوالی(دادگاه عالی) مبنی بر ابطال نتایج انتخابات ولسی جرگه ابراز حمایت کرده اند..
معترضان شاهراه گردیز خوست را بسته و بر ضد کميسیون های مستفل انتخابات و شکایات انتخاباتی شعار می دادند. اما کمسیون شکایات انتخاباتی می گوید که بجز کمسیون مستقل انتخابات هیچ ارگانی صلاحیت ابطال انتخابات را ندارد
*22آذر:
وزیر معادن افغانستان میگوید: 5700 تن از نیرو های امنیتی افغانستان در مناطق نا آرام کشور توزیع خواهند شد تا امنیت لولهء گاز را تامین کنند و در صورت ضرورت، قوای بیشتر نیز پیاده خواهد شد. پس از امضای قرار داد پروژه تمدید لوله گاز ترکمنستان که از طریق افغانستان به پاکستان و هند امتداد می یابد، مقامات افغانستان متعهد به تامین امنیت این پروژه شدند..
پنتاگون از افزایش دو برابری حملات طالبان با استفاده از سلاح های سبک علیه نیروهای آمریکایی و ائتلاف در افغانستان نسبت به سال گذشته خبر داد.
چهارمین نشست کارشناسان افغانستان، پاکستان و هند در کابل برگزار شد. در این اجلاس كه از سوی مرکز مطالعات استراتیژیک وزارت خارجه در كابل برگزار گردید، داکتر داود مرادیان رییس اين مرکز گفت: پاکستان وهندوستان اهمیت بسزايی در تامین صلح در منطقه و افغانستان دارند و ما خواستار همکاری های بیشتر کشور های منطقه در تامین امنیت و توسعه هستيم.
*23آذر:
وحيد مژده از کارشناسان افغانی از ريچارد هالبروك به عنوان ديپلمات كار كشته آمريكايي و مهره اصلي اجراي استراتژي اوباما در افغانستان و منطقه ياد كرد و اظهار داشت با مرگ هالبروك اين روند با مشكل مواجه خواهد شد.
آناتولی سیردیوکوف وزیر دفاع روسیه می گوید،مسکو قصد ندارد در افغانستان حضور فیزیکی داشته باشد.
*24آذر:
دولت آمريكا اعلام كرد كه ‘فرانك روگيرو’ را به عنوان نماينده ويژه اين كشور در امور افغانستان و پاكستان به جاي ‘ريچارد هالبروك’ كه پس از يك سكته قلبي در سن 69 سالگي درگذشت، برگزيده است..
*25 آذر:
رئیس جمهوری افغانستان مراتب همدردی و تسلیت خود را به بارک اوباما به خاطر درگذشت ریچاردهالبروک اظهار کرد. در این مکالمهء تلفونی که هردو رئیس جمهور موافقت کردند که دست آورد هایی در عرصه تامین امنیت در بخش های مختلف افغانستان حاصل شده است و همچنان بهبود امنیت وثبات در ولایات باید استحکام بیشتر یابد..
*26آذر:
گزارش پيشرفت جنگ در افغانستان “باراك اوباما ” رئيس جمهوري آمريكا كه ديروز صورت گرفت و در آن اوباما اعلام كرد كه خروج ارتش كشورش از افغانستان در اوايل سال 2011 صورت خواهد گرفت.
روزنامه امریکایی نیویورک تایمز نوشت گزارش کاخ سفید در مورد راهبردش در خصوص افغانستان حاکی از بی ثباتی دستاوردهای نظامی در این کشور است. و این گزارش حاکی از آنست که برخی دستاوردهای نظامی در افغانستان حاصل شده است، اما در عین حال اذعان می کند این دستاوردها بی ثبات است و اینکه نیروهای ناتو به زمان بیشتری برای دست یافتن به اهداف خود نیاز دارند.
*27آذر:
صدراعظم آلمان در سفر از پيش اعلام نشده خود به افغانستان و در ديدار با نظاميان آلماني در اين كشور، موقعيت نيروهاي آلمان را در افغانستان پيچيده ارزيابي كرد
وي افزود: (آنچه در افغانستان ميگذرد) تجربه اي جديد براي ما است و شبيه به مطالبي است كه از پدران و مادرانمان درباره جنگ جهاني دوم شنيدهايم. اما شرايط اكنون به صورت ديگري است چرا كه ما در زمان جنگ جهاني، كشوري مهاجم بوديم.
*28آذر:
در حمله انتحاری در مسير راه پلچرخی کابل، 5 تن از اردوی(ارتش) ملی كشته و 9 تن زخمی گردیده اند.
زمری بشری سخنگوی وزارت امور داخله مي گويد در جريان يك هفته گذشته 390 حادثه تروریستی در سطح کشور از سوی مخالفین مسلح دولت انجام شده است.به گفته وي، آمارحملات دشمن نسبت به هفته قبل 16 درصد افزایش رانشان می دهد و بیشترین این حملات در ولایت های هلمند، کندهار، کنر و لغمان به وقوع پیوسته است که بر اثر این حملات 153 تن توسط پولیس ملی باز داشت شده وهمچنین 81 حلقه بمب تعبیه وبمب های کنار جاده توسط پلیس کشف و ازبین برده شده است..
*29آذر:
رئیس جمهور کرزی گفته است که ابتدا باید یک سوم اعضای مجلس سنا را تعیین کند و همچنین به زمان بیشتری برای تدارک مراسم افتتاح پارلمان نیاز می باشدرئیس جمهور کرزی گفته است که پارلمان جدید کشور اواخر ماه جدی افتتاح و آغاز به کار می کند.
در دیدار هفته گذشته ی برخی از نمایندگان با کرزی از وی خواسته شد بر اساس وظایف ریاست جمهوری، شخصا برای افتتاح پارلمان اقدام یا شخصی را برای این منظور تعیین کند که رئیس جمهور در پاسخ به آنان قول داد پارلمان تا بیستم ژانویه برابر با سی ام ماه جدی (دی ماه) افتتاح شود. در این حال حدود یک صد نماینده هفته گذشته در پارلمان گرد هم آمدند و بیانیه سه ماده ای صادر کردند که شامل درخواست از کرزی برای افتتاح پارلمان تا تاریخ نوزدهم دسامبر ( بیست و هشتم قوس یا آذر : ) شدند.
محمد اکرم عضو شورای عالی تحکیم صلح به رسانه ها گفت: در طی 5سال گذشته تا کنون تعداد 10300 نفر از مخالفین مسلح دولت به پروسه صلح پیوسته اند که از این تعداد نام 25 نفر آنها در لیست سیاه سازمان ملل متحد ثبت بود.
* 30آذر:
وزارت امور داخله خبرداد که جهت بهبود امور اداری وامنیتی، پستهای جدیدی در بعضی از مناصب صورت گرفته است.
وحید عمر سخنگوی رئیس جمهور در واکنش به انتشار بازنگری استراتیژی امریکا در مورد افغانستان اعلام کرد که حکومت افغانستان در مجموع از بخش زیادی از این بازنگری استقبال می کند و در ضمن برخی پیشنهاد هایی دارد، تا حکومت امریکا در آینده به آنها توجه نماید.