مصطفی مطهری
دکترای علوم سیاسی و کارشناس مسائل شبه جزیره عربستان
مرکز مطالعات بین المللی صلح -ipsc
درگیری ها و منازعات رسانه ای و تهدیدات روسای دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی چند روزی است وارد عرصه میدانی شده است. در واقع آنچه اکنون در مناطقی از جنوب و تحت سیطره جنوبی ها مشاهده می شود ماحصل تشدید تهدیدهای لفظی طرفین علیه یکدیگر می باشد. بطوریکه هر کدام از طرفین ضمن متهم کردن دیگری به عمل نکردن به توافق ریاض به کابوسی برای یکدیگر تبدیل شده اند.
شورای انتقالی در حالی دولت مستعفی را به کودتا و خیانت علیه توافق ریاض متهم می کند که از مدت ها پیش مترصد فرصتی جهت خلع ید دولت مستعفی از مناسبات و سازوکارهای دولتی در جنوب بوده است. این در حالی است که دولت مستعفی نیز در این باره بیکار ننشسته است و با وارد کردن اتهاماتی به شورای انتقالی آنها به عاملی جهت تشدید بحران های ساختگی و تحریک مردم علیه خود متهم می کند. اهمیت و تأثیر این اتهامات به یکدیگر در میدان عمل و درگیری منجر به رویارویی مسلحانه میان نیروهای مشترک ارتش و نیروهای امنیتی دولت مستعفی با نیروهای مسلح موسوم به «کمربند امنیتی» وابسته به شورای انتقالی در منطقه «لودر» در «ابین» شده است. بطوریکه شورای انتقالی این اتفاقات در منطقه «لودر» در «ابین» را نتیجه تلاش های دولت مستعفی جهت نقض توافق ریاض و کودتا علیه آن در قالب جذب نیروی نظامی، یورش نظامی، حمله، قتل و نقض تمامی ارزش‌های انسانی عنوان کرده است که شورای انتقالی را نسبت به آنها واکنش نشان داده است.
واقعیت ماجرا از این قرار است که دو نهاد سیاسی – سازمانی موجود در جنوب یمن یعنی دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی با توجه به شرایط و به واسطه آنچه در این منطقه در عرصه رقابت با هم انجام می دهند حاضر به پذیرش یکدیگر و قرار گرفتن در کنار هم جهت مدیریت جنوب زیر یک پرچم نیستند؛ این موضوع دلایل متعددی دارد که پرداختن به آنها در مجال این یادداشت نیست؛ با این حال دلایلی چون تفاوت ایدئولوژیک، تضاد منافع، تعارض در دیدگاه و حتی تفاوت میان آنها در وابستگی به قدرت های منطقه ای ریاض و ابوظبی به عنوان دو ستون فعال ائتلاف در یمن موجب شده است تا هر کدام از این دو سازمان سیاسی در جنوب به دنبال اهداف، برنامه ها و منافع خود باشند. مضافاً اینکه تحولات میدانی در یکسال اخیر در میدان های نبرد در جنوب موجب شده است تا شورای انتقالی در وضعیت به مراتب بهتری از دولت مستعفی هادی قرار بگیرد و بسترهای هژمونی سازی خود را یک به یک فراهم سازد.
از سوی دیگر نیز نباید فراموش کرد که حضور فعال ابوظبی در جنوب یمن و سرمایه گذاری های میدانی این کشور بر روی شبه نظامیان شورای انتقالی در راستای تهوربخشی نیروهای وابسته به شورای انتقالی در برابر دولت مستعفی دارای نقش مهم و اهمیت ویژه ای می باشد.
در واقع آنچه امروز در عرضه تنازعات میدانی میان شورای انتقالی و دولت مستعفی در جریان است نتیجه عدم تطابق های پیشین منافع میان آنها است که در سال های گذشته به شکل تصنعی در قالب اتحاد علیه صنعاء و در شکل توافق ریاض تحت فشار سعودی و امارات در کنار هم قرار گرفته بودند.
به علاوه اینکه باید خاطر نشان کرد که تشدید اختلافات میان ابوظبی و ریاض در این روزها که حتی پای میانجی گری های کویت را برای حل اختلافات میان آنها به میان کشیده است بر صحنه تعارضات و منازعات در جنوب یمن تأثیرات خود را برجای گذاشته است. به بیان جامع تر اینکه آنچه در روابط میان ریاض و ابوظبی رخ می دهد اثرات مخرب خود را در جنوب یمن بطور عینی و فیزیکی نمایان می کند که در عالم واقع، امروز در جغرافیای جنوب یمن شاهد آن هستیم.
بنابراین با توجه به این وقایع و اتفاقات در جریان، باید در روزهای آینده منتظر شرایط شدیدتری از درگیری میان دولت مستعفی هادی و شورای انتقالی جنوب بود؛ هر چند که سابقه درگیری و منازعه میان این دو نهاد سیاسی در جنوب یمن مربوط به امروز نیست و در طول یکسال گذشته بطور پراکنده با هم در مناطقی از ابین، عدن، ساحل غربی و … با هم در گیر بوده اند اما کشانده شدن دامنه بحران میان طرفین و شدت طرح اتهامات رسانه ای آنها علیه یکدیگر در کنار عریان شدن هر چه بیشتر اختلافات میان ریاض و ابوظبی به تشدید وخامت اوضاع در جنوب کمک خواهد کرد.
واژگان كليدي:جنوب، یمن ،بحران، فزاينده،مصطفی مطهری
