کارشناس مسائل كردي
مركز بين المللي مطالعات صلح_ipsc
كردهاي سوريه هم اينك به عنوان بازيگراني در صحنه تحولات سوريه برجسته شده و پيگير منافع و خواسته هاي خود در تعامل با ديگر بازيگران هستند در همين راستا براي درك بيشتري از چگونگي نقش آفريني آينده كردها در صحنه ي تحولات و نوع نگاه به دولت سوريه گفتگويي با کارشناس مسائل كردي داشته ايم:
واژگان كليدي: دولت اسد ، كردها، نقش آينده كردها ،سوريه، جايگاه آينده كردها ، رابطه كردها و دولت ، شورای عالی، حزب اتحاد دموکراتیک سوريه
مركز بين الملليمطالعات صلح: پتانسيل هاي جمعيتي و توان كردهاي سوريه تا چه ميزاني است؟
سخن گفتن از ملاک جمعیت کردها در سوریه، همانند بحث در این مورد برای کشورهای دیگری چون ترکیه، ایران و عراق با برخی مشکلات روبروست که ناشی از نوع نگرش به موضوع است. از دیدگاه کردها در سوریه، جمعیت کردهای این کشور حدود دو میلیون نفر است. به عبارت دیگر بین 18 تا 20 درصد جمعیت این کشور است. این در حالی است که منابع رسمی سوریه این میزان را در مجموع 9 درصد جمعیت این کشور ذکر می کنند. چون در این کشور هنوز جمعیتی از کردها زندگی می کنند که فاقد شناسنامه و مدارک هویتی هستند-حدود 300000 نفر- ، طبیعی است که برخی از کردها در سرشماری جمعیت به حساب نمی آیند، موضوع مهاجرت های اجباری، آوارگی و مهاجرت خو خواسته نیز به این مجموعه اضافه می شود و نوسان در میزان جمعیت کردها را بوجود می آورد.
دولت سوریه درصدد کاهش قدرت کردها در این کشور است و مهاجرت به خارج از سوریه از سوی کردها، امری است که به تحقق هدف دولت سوریه کمک می کند.لذا این کشور از مهاجرت کردها حمایت می کند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: بنا به گزارش ها این منطقه در شمال شرق سوريه از ثروت سرشاری برخوردار است . علاوه بر این مقادیر نامعینی نیز ذخایر گازی دارد.در اين حال در نگاهي مقايسه اي توان و بسترها و توانايي اقتصادي كردستان سوريه براي ايفاي نقش خودگرداني چگونه است؟
شمال شرق سوریه که جزو مناطق عمدتا کردنشین است، از ثروت سرشار طبیعی برخوردار است. وجود منابع زیرزمینی نفت و گاز که میزان تقریبی آن را چیزی حدود 40 تا 45 درصد منابع یاد شده از کشور سوریه را در بر می گیرد، موجب اهمیت منطقه بوده و هست. از دیدگاه دولت و برخی کشورهای منطقه، این امر می تواند مبنایی برای خواست تجزیه طلبی از سوی کردها باشد. در نتیجه نگاه امنیتی نسبت به کردها وجود دارد و مبنای بسیاری از سیاست های یکسان سازی و نفی هویت کردها از سوی دولت مرکزی بوده است. کردستان سوریه از نظر موقعیت جغرافیایی، از موقعیت مناسبی برخوردار است. مخصوصا برای فعالیت های کشاورزی مناسب است، زیرا علاوه بر داشتن زمین، منابع آبی خوبی دارد که کار کشاورزی را با سود سرشار روبرو می کند. در عین حال، از نظر نیروی انسانی نیز در صورتی که موضوع جنگ خاتمه یابد، این منطقه توان آن را دارد که به لحاظ مدیریتی خود را اداره کند. این به معنای بی نیازی به همکاری دولت نیست. اما در حال حاضر به نظر می رسد که دولت نمی تواند نقش فعالی در منطقه داشته باشد یا اثر گذار باشد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: هدف حزب اتحاد دمكراتيك در مورد منطقه كردستان سوريه چيست؟
حزب اتحاد دمکراتیک با رهبری صالح مسلم از جمله فراگیرترین احزاب کردستان سوریه است که در سال 2003 و با عنوان اختصاری (PYD) متشکل از چپ گرایان کرد تاسیس شد. اعتقاد بر این است که این حزب به حزب کارگران کردستان ترکیه (PKK) وابستگی دارد. هر چند این حزب این یگانگی را رد می کند، اما منکر وجود ارتباط میان یکدیگر نیستند. حزب اتحاد دمکراتیک دارای دو بال نظامی است که موقعیت این حزب را نسبت به دیگر احزاب کرد که یا نیروی نظامی دارند یا حضور میدانی چندانی ندارند، دوچندان افزایش داده است. شاید به سبب همین توان مضاعف است که موقعیت حزب اتحاد دمكراتيك به نسبت دیگر احزاب پایدارتر است.
این حزب بر اساس مواضع اعلام شده، برنامه ای برای استقلال کردستان ندارد. بعد از بروز بحران سیاسی فراگیر در سوریه، در توافق با دولت مرکزی، نیروهای سوری از مناطق عمدتا کردنشین (به غیر از حسکه و قامیشلی)عقب نشینی کرده و اداره این مناطق بدست حزب اتحاددمكراتيك افتاد. همین البته مبنای برخی از اختلافات در صفوف احزاب دیگر کرد با این حزب گردید. گروه های کرد در مجموع و حزب اتحاددمكراتيك به صورت مشخص، نخواسته اند در جنگ داخلی سوریه به بخشی از یکی از طرفین دعوا یعنی دولت سوریه از یک سو و اپوزیسیون سوریه از جمله احزاب اسلام گرا شوند. هدف اعلام شده ی گروه های کرد ایجاد اصلاحات دمکراتیک در سوریه، نوعی از خودمختاری در کردستان بگونه ای که اداره امور با کردها باشد. بر اساس این ایده بود که تشکیلات خودمدیریتی دمکراتیک غرب کردستان تشکیل شد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: برخي شواهد نشان می دهد که شورای میهنی کردهای سوریه و احزابی همچون الپارتی، اتحاد، آزادی و چند حزب دیگر حضور گسترده اي در كردستان سوريه ندارند. دلایل اصلی این موضوع چیست؟
از جمله دلایل آن را می توان نداشتن اتحاد یا به عبارت دیگر وجود اختلافاتی در صفوف احزاب کرد در سوریه ارزیابی کرد. شورای میهنی کردهای سوریه مرکب از احزابی است که به صورت علنی یا ضمنی با حزب دمکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی در اقلیم کردستان رابطه نزدیک دارند. به نظر می رسد نوعی از یکسونگری یا احساس قدرت در حزب اتحاد دمكراتيك نسبت به احزاب دیگر وجود دارد و موقعیت آنرا در سطح بالاتری قرار داده است. ضمن اینکه رقابت ها موجب شده است که عملا شورای میهنی حضور فیزیکی در کردستان سوریه نداشته باشد. چه به صورت سیاسی و چه به صورت نظامی. کشمکش بین این احزاب و حزب کارگران کردستان در مجموع از جمله مواردی است که شرایط ایجاد شده را رقم زده است. تاثیر دولت های منطقه و جهانی نیز به این مشکل دامن زده است.
