فرزاد رمضانی بونش
مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
مقدمه: دکتر داوود هرمیداس باوند از کارشناسان برجسته روابط بین الملل در ایران است وی همچنین سابقه همکاری با وزارت خارجه ایران ,سازمان ملل متحد و تدریس در دانشگاه‌هایی همانند رودآیلند، تهران و…را دارد و همچنین چندین دهه است که در این حوزه به پژو هش و تدریس و تحقیق پرداخته است. در این میان با توجه به روند رو به گسترش تحریف نام خلیج فارس در سطح جهان بویژه در ماه های اخیر گفتگویی را با ایشان انجام داده ایم:
مرکز بین المللی مطالعات صلح: چنانچه می دانید در یک سال اخیرو یا حداقل در چند ماه اخیر نام خلیج فارس چندین بار توسط کشورهایی همانند چین, امریکا و سایر رسانه ای خارجی چه در سطح رسمی یا غیر رسمی افزایش یافته است در این میان اگر به این پدیده به عنوان روندی ویژه بنگریم از نگاه شما علل این روند چه می باشد ؟
در واقع تعاملاتی که امریکایی ها و غربی ها با اعراب در پیش گرفته اند سیاستی است که دلجویی اعراب است که در آن هم خوشایندی اعراب مد نظر است و هم بسیج اعراب. در این میان با مطرح کردن دسترسی ایران به تکنولوژی هسته ای و بوِیژه سلاح های هسته ای و ایجاد جو خاصی سبب نگرانی اعراب شده و کشور هایی مثل کویت ، عربستان، امارات و..اقدام به خرید های پیشرفته کرده اند . در این حال این سیاست دلجویی یا تسکین اعراب و بسیج اعراب سبب شده تا تمایلات بیشتری به خواسته ها و نظرات اعراب پیدا شود . علاوه بر این مساله تجارت و سرمایه گذاری هایی که آنان در قطر ابوظبی و دبی و..و شرکت هایی تجاری و تسلیحاتی (بویژه آنهایی که معاملات تجاری و یا قراردادهای خرید دارند )هم که فعال هستند برای تحبیب اعراب در واقع نام مجهول خلیج فارس را رعایت می کنند. در این حال چینی ها هم همین گونه است چینی ها با گسترش روابط خود با اعراب و به ویژه با فشار هایی درمورد محدود کردن ارتباطات انرژی آنها با ایران و تامین آن توسط عربستان در کنار گسترش روابط تجاری چین با کشور های شورای همکاری خلیج فارس که در پیش گرفته اند در این راستا گام بر می دارند. گذشته از این رابطه ایران و قطعنامه های شورای امنیت نیز مطرح است .در این بین سیاست شبه انزوایی در رابطه با ایران به وجود آمده است که نشان از نظری نامساعد نسبت به وضع موجود است که در واقع بازتاب آن در مساله عنوان خلیج فارس هویدا شده است. یعنی آن چیزی اتفاق افتاد که ممکن است ایران را ناراحت کند. در این راستا مجموعه این منافع و مصالح سبب شده است تا این کشور ها یک نوع باج روانی به اعراب بدهند و آن این است که عنوان مجهول خلیج فارس را مطرح کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح :منظور شما بیشتر این است که در راستای نگاه غرب به تحریم ایران و روابط با ایران، میتوان گفت تحریف عنوان خلیج فارس مثلا از سوی نیروی دریایی امریکا به نوعی رویکردی واکنشی در قبال سیاست های ایران محسوب می شود ؟
دقیقا این گونه است. ببینید نوعی خصومت اعلام نشده پدیدار شده است و یکی از آثار آن هم ذکر عنوان مجهول خلیج فارس است که حساسیت خاصی برای مردم ایران (که به درستی هم حساسیت خاصی برروی آن دارند )بوجود آمده است .اما در این شرایط باید گفت که وقتی جوی به هر دلیلی حالت خصمانه پیدا میکند بازتاب آن در عرصه ای مختلف روابط فرهنگی ,سیاسی, اقتصادی و..تجلی پیدا میکند و در واقع تحریف خلیج فارس هم یکی از جنبه هایی است در بازتاب روابط بروز یافته است .در این حال به طور مثال قبلا امریکایی ها جدی بودند که از نام صحیح خلیج فارس استفاده کنند, اما همانطور که شما اشاره کردید در یک سال و نیم اخیر این رویه دچار تغییر شده و به استفاده از عنوان جعلی گرایش خلیج فارس گرایش یافته اند .
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اگر بخواهیم به ارتباط پروژه ایران هراسی با تحریف عنوان خلیج فارس و باج دادن غربی ها به اعراب نگاهی داشته باشیم به نظر شما این رویکرد تداوم خواهد یافت ؟
ببینید وقتی این امر تکرار شود و انتظار از آنان(بویژه غربی ها) خواهد رفت که این رویه را ادامه دهند. در این میان به طریق اولی سبب خواهدشد تا این تحریف را جا بیاندازند و آن تحریف هم رعایت گردد . در این حال ایران هم در وضعی نیست که اعتراض های آن بتواند کارساز باشد .یعنی آنچنان تعاملات اقتصادی سیاسی و .. داشته باشد که بتواند اثر گذار باشد چون الان به تدریج اهرم های تجاری و اقتصادی ایران برای اینکه اعتراضش موثر واقع گردد ضعیف تر میگردد. در این بین وقتی این اهرم ها ضعیف تر میشود برای آنان اعتراض ایران دیگر اثری ندارد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح :پیش بینی شما از آینده تحریف عنوان خلیج فارس در پرتو تحولات نوین چیست ؟
این امر بسته به آینده روابط ما است اگر ما بتوانیم روابط خود را سازنده کنیم و طرف های ما احساس نیازمندی نسبی به ما بکنند است وضع فرق میکند.چنانچه اگر نگاهی مقایسه ای داشته باشیم در دریای مازندران وقتی که کشور های غربی در این کشورها سرمایه گذاری کردند و برای اینکه سرمایه گذاری آنها بی دردسر باشد از ابتدا به نفع جمهوری آذر بایجان و قزاقستان موضع گیری کردند و حتی گفتند که تعریف قبول شده ای بین دریا و دریاچه وجود ندارد. چرا که کنسرسیوم های آنها سرمایه گذاری کرده بودند, لذا در جهت نفع خود از موضع تقسیم و انتقال نفت و گاز جدا از مسیر ایران و ..را حمایت کردند . در این بین در واقع وقتی تعامل منافع وجود داشته باشد. این تعامل منافع در روش سیاسی و فرهنگی هم اثر گذاراست. الان هم از آنجا که منافع و تعامل آنها با ما کمترو کمتر میشود و در مقابل با اعراب در حال گسترش بیشتر است و به علاو ه از جهت سیاسی برای جلب اعراب و بسیج آنان برای اقداماتی که آنها در آینده در پیش دارند در عین نیازمندی هاو ضرورت های آنان سبب شده است تا غرب به اعراب باج دهد که این باج در عرصه های مختلفی است که یکی هم عنوان مجهول خلیج فارس است و اخیرا آن ها هم داستان اعراب برای ذکر عنوان مجهول شده اند .گذشته از این اگر سیاست خارجی ایران آنچنانی که هست ادامه یابد این برخوردها بسیار شدید تر خواهد شد و حتی چین و آسیای جنوب شرقی هم احتمالا در این راستا گام بر خواهند داشت .
مرکز بین المللی مطالعات صلح : به نگاه شما چه راهکار و یا الگویی را برای مقابله با این امر می توان مد نظر داشت ؟
اگر خاطر تان باشد در مورد نشنال ژئوگرافی (که اکنون هم یک عرب مسئوليت آن را بر عهده دارد ) وقتی عنوان خلیج فارس جعل شد, ایرانیان خارج به صورت گسترده و سیستماتیک به این امر اعتراض کردند و توانست اثر گذار باشد. در این حال این مساله توسط ایرانیان خارج( که درامریکا نزدیک 2 میلیون هستندو در موقع انتخابات میتوانند لابی اثر گذاری باشند )باید بیشتر مورد توجه باشد و آنها باید این اعتراض رابه طور سیستماتیک مطرح کنند و به ویژه اگر در موضعی که توسط نهاد های فدرال امریکا در پیش گرفته باشند می توانند اثر گذار باشند و بنابراین لابی ایرانی ها هم میتواند در این زمینه تاثیر گذار باشد ولذا باید از آنان خواست که اعتراض را در پیش بگیرند و در این حال زمانی که در داخل کشور و دولت ایران هم این اعتراض وجود داشته باشد و تکمیل گردد تاثیر فراوانی خواهد گذارد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح : با تشكر از وقتي كه در اختيار مركز بين المللي مطالعات صلح قرار داديد.
