مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC
وضعیت میدانی استان های سنی نشین در عراق و حضور داعش در این مناطق در کنار حضور نیروهای ارتش و بومی برای مبارزه با داعش در حالی است که ائتلاف ضد داعش هم نتوانسته تغییری آشکار در صحنه نبرد دهد. در همین راستا برای بررسی بیشتر وضعیت امنیتی عراق گفتگویی با دکتر هانی زاده داشته ایم:
واژگان کلیدی: تحرک میدانی داعش ، عراق ، ائتلاف ضد داعش، امریکا، داعش
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در یک هفته گذشته داعش در عراق در چه وضعیتی بوده است؟
داعش به دلیل قدرت تحرک فوق العاده ای همواره در طول ماه های گذشته بخش هایی از شمال عراق و الانبار و صلاح الدین را اشغال کرده است اما با بسیج عمومی حضور نیروهای مسلح عراق وضعیت میدانی را تغییر و داعش از بخش هایی از مناطق عراق عقب نشینی کرده است . به دلیل سرعت انتقال وجابجایی داعش نمی توان پیش بین کرد که برنامه داعش برای آینده چیست و محل حضور داعش چگونه است. ولی به هر حال باید گفت داعش در منطقه سامرا تا منطقه الانبار و صلاح الدین حضوری پراکنده دارد . این حضور به مفهوم اشغال کامل شهرها نیست بلکه بخش هایی از شهرها در دست نیروهای داعش و بخش هایی دیگر هم پاکسازی شده است. در واقع هدف داعش این است که مناطق شمال عراق را ناامن کندو حتی ممکن است در آینده نیز بار دیگر به اربیل در اقلیم کردستان عراق حمله کند. در واقع هدف نهایی داعش ایجاد ناامنی در مربع سوریه؛ لبنان ، عراق و ایران است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به وضعیت امنیتی در الانبار تا چه حدی ممکن است داعش این استان را کاملا تصرف کند؟
با توجه به اینکه عشایر الانبار یک سری نیروهای بومی را برای مقابله با داعش سازماندهی کرد ه اند به نظر میرسد این منطقه در آینده شاهد مقاومت شدیدی در مقابل داعش باشند. البته داعش نمیتواند شهر الانبار را تصرف کند ولی در بخش هایی می تواند حضور فیزیکی داشته باشد داعش با توجه به انسجام بین عشایر و نیروهای مسلح عراق به نظرمیرسد داعش در عراق شکست خواهد خورد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در روز های آینده آیا داعش میتواند بر الانبار چیره گردد؟
چیرگی کامل داعش بر الانبار مشکل است. چرا که نیروهای الانبار حضوری فعال دارند و عشایر این منطقه در حال انسجام هستند تا بتوانند با سلاح در مقابل داعش ایستادگی کنند. به نظر میرسد اگر این همبستگی ملی در عراق تشدید گردد نیروهای داعش نخواهند توانست بر منطقه الانبار مسلط گردند. هر چند اکنون نیمی از الانبار در دست داعش است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: با توجه به حضور ائتلاف ضد داعش چه تاثیری بر قدرت و نفوذ داعش در عراق داشته است؟
حضور نیروی هوایی و بمباران هوایی از سوی نیروهای ائتلاف تاثیر زیادی بر وضعیت میدانی داعش نخواهد گذاشت. در واقع از نظر نظامی بمباران هایی که بر ضد داعش صورت میگیرد ارزش نظامی ندارد و شمار کمی از نیروهای داعش تلف میشوند. اما حضور پیش مرگ های اقلیم کردستان عراق با توجه تجریه نظامی پیش مرگه ها آنها خواهند توانست اگر سلاح های بیشتری در اختیار داشته باشند با داعش مبارزه و این گروهک را سرکوب کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: حضور و نفوذ جریان هایی صدر و بدر تا چه حدی میتواند به این امر کمک کند؟
حضور نیروهایی مرتبط با جریانهای شیعه میتواند پیچیدگی ها را افزایش دهد. با توجه به وجود اختلافات قومیتی و مذهبی در عراق و همچنین بدبینی ذاتی نسبت به نیروهای بدر و صدر به نظر نیمرسد حضور نیرو های جریان های وابسته به شیعه در مناطق سنی نشین بتوان مشکل را حل کند بلکه به پیچیدگی اوضاع کمک خواهد کرد اما اگر اجازه بهره گیری از نیروهای پیش مرگه داده شود قطعا ساکنان مناطق سنی نشین حساسیت کمتری به این امر دارند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: رویکرد دولت عراق به وضعیت امنیت عراق چیست؟
اکنون ارتش عراق در مناطق مختلف چون الانبار، موصل و.. حضور دارد اما این حضور نمی تواند در حقیقت به پایان دادن حضور نیروهای داعش کمک کند. نیروهای داعش به دلیل برخوداری از سلاح های پیشرفت و تحرک میدانی سریع و خشونت بیش از اندازه دست به کشتار می زنند و وضعیت را ناامن میکنند. در این حال وضعیت امنیت عراق تا مدت ها ناپایدار خواهد بود و حتی این ناپایداری امنیتی هم به اقلیم کردستان هم کشیده خواهد شد. اکنون ارتش عراق ارتش منظمی نیست و نمی تواند در فرایند زمانی کوتاه بر نیروهای داعش چیره گردد.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: وضعیت کنونی حضور و نفوذ نیروهای داعش در مناطق مختلف چه تحولاتی از نظر میدانی صورت گرفته است؟
تحولاتی که در هفته گذشته رخ داد این است که بخش هایی از مناطق شمال موصل ،دیاله ، جلولا و صلاح الدین و بخش هایی از غرب الانبار پاکسازی شد اما همچنان نیرو داعش درشمال الانبار حضور دارند و نیمی از شهر را در تصرف دارند. به نظر میرسد پدیده تغییر تحرک داعش وضعیت جغرافیایی را برهم میزند و گاهی پیروزی و حضور وسیعی دارند و گاه هم با حمله نیروهای بومی و نظامی مواجه میگردند و مجبورند از منطقه ای به منطقه ای دیگر روند. در واقع تحرک میدانی به گونه دراماتیکی در غرب و شمال عراق ادامه دارد و حوزه حضور داعش در حال تغیر است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: در شرایط کنونی پیوستن گروههای مختلف و اعضای بین المللی به داعش در عراق چگونه است؟
در شرایط کنونی با توجه به اینکه نیروهای داعش هم در مناطق سوریه وهم در مناطق عراق حضور دارند به نظر میرسد سلاح های بسیار پیچیده ای در اختیار داعش قرار گرفته است و حتی این جنگ افزارها هم تنها در اختیار معدود کشورهای عضو ناتو قرار دارد . این امر نشان میدهد که کشورهای فرامنطقه ای در سازماندهی و تسلیح داعش نقش کاملا موثری ایفا کرده اند و اکنون برای مهار داعش بسیار دیر شده است و امکان مقابله با داعش در یک فرایند زمانی کوتاه وجود ندارد . تنها راه باقی مانده استفاده دولت و ارتش عراق از نیروهای بومی و قطع کمک رسانی لجستیکی به داعش و سرکوب این گروهک است.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: جریان های سنی عراق چگونه به داعش می نگرند؟
متاسفانه مردم سنی عراق بویژه اهالی الانبار و موصل در نگاه اول دچار اشتباه محاسباتی شدند و تصور می کردند نیرویهای داعش نگاه مثبتی به اهل سنت دارد. اما در حال ورود داعش به عراق مشخص شد داعش فرقی بین سنی و شیعه و کرد قائل نیست و شیوه رفتار خشن بخشی از ادبیات خشن آنها است .به همین دلیل ساکنان مناطق سنی از داعش رویگردان شدند و به سمت دولت حرکت میکنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: اکنون چه شیوه هایی مد نظر جریان های عراقی برای مقابل با داعش است؟
شیوه های مقابله جنگ شهری است که هزینه هایی سنگینی برای دولت دارد . ائتلاف هم که از بمباران های هوایی استفاده میکند این مساله موجب میشود که تلفات داعش بسیار پایین بیاید . با توجه به تجربه مردم عراق نیروهای مردمی با کمک نیروهای بومی می توانند داعش را از مناطق مختلف شمال و غرب عراق پاکسازی کنند.
مرکز بین المللی مطالعات صلح: پس نمیتوان به چشم انداز ائتلاف بین المللی ضد داعش در عراق امیدوار بود؟
بمباران هایی هوایی بیش از اینکه تلفاتی به داعش وارد کند به مردم غیر نظامی تلفات وارد میکند. ضمن اینکه زیربنای اقتصادی عراق را هم را از بین میبرد. لذا بمباران هوایی شیوه درستی نیست و نمی تواند به نابودی داعش منجر گردد. زیرا داعش به صورت گروه های پراکنده در نقاط مختلف عراق و سوریه حضور دارد و این بمباران ها به دلیل حضور داعش در میان مردم نمیتواند به نابودی داعش منجر گردد. در فرایند زمانی کوتاه مگر اینکه مردم عراق بتوانند با استفاده از شرایط میدانی و زمینی به مقابله با نیروهای داعش بپردازند.
