اهمیت و اهداف پیدا و پنهان سفر پاپ فرانسیس به عراق

ابراهیم اخلاصی

پژوهشگر و مدرس دانشگاه

مرکز بین المللی مطالعات صلح-  IPSC

تروریسم و خشونت به دین تعلق ندارد بلکه از دین سوء استفاده می کند و ما باید مانع از این رفتار شویم که تروریسم از دین به عنوان پوشش استفاده کند ، احترام به آزادی ادیان یک اقدام اساسی است و مسیحیان و مسلمانان باید برای تقویت و گسترش ارکان صلح تلاش نمایند.

اینها بخش هایی از سخنان روز گذشته “پاپ فرانسیس” رهبر کاتولیک های جهان در جمع تعداد زیادی از مسلمانان شیعه و سنی ،   مسیحیان ، یهودیان ، ایزدی ها ، صائبین و نمایندگان سایر فرقه ها و گروههای مذهبی در عراق است که در کنار زیگورات ( معبد ) یا زادگاه حضرت ابراهیم علیه السلام در شهر تاریخی “اور”که پایتخت تمدن سومریان نیز می باشد مطرح گردیده است.

سفر رهبر کاتولیک های جهان به عراق ، بار دیگر این کشور را در کانون اخبار رسانه های منطقه و جهان قرار داد ، این سفر تاریخی را باید واجد ویژگی های منحصر بفرد و اهداف پیدا و پنهان متنوع و چند وجهی دانست که مهم ترین بخش این سفر در اهمیت استراتژیک و راهبردی آن در شرایط حساس وکنونی  جهان و  منطقه خاورمیانه و خلیج فارس است  که ابعاد مهم و در عین حال چهارگانه آن مشتمل بر مولفه های ذیل می باشد :

*اولین اهمیت راهبردی سفر پاپ به عراق به استفاده موثر از واژه”زائر صلح “به عنوان گفتمانی مرکزی و غالب و بهره گیری از دال های شناور و معنا بخش  همچون:  رشد و گسترش ارزش های والای اخلاقی ،  مقابله با افراط گرایی و خشونت کور ، بستر سازی برای گفتگو و صلح جهانی و تزریق تحمل و تعامل به بدنه  منطقه آشوب زده خاورمیانه و خلیج فارس دانست که باعث شده است تا این سفر به شدت مورد توجه ، تمرکز و استقبال افکار عمومی در سطح جهان و منطقه  قرار گرفته و ارزیابی  روشنی نیز از دستاوردهای مثبت  آن در آینده قابل تصور باشد.  

*دومین اهمیت مهم و راهبردی این سفر به ملاقات پاپ فرانسیس با آیت الله علی سیستانی مرجعیت دینی و مذهبی در عراق باز می گردد که صرفنظر از جایگاه والای ایشان در عرصه مرجعیت در عراق و کشورهای همسایه و حتی ایران ، به نقش تعیین کننده و اثر گذار وی در عرصه تحولات سیاسی اجتماعی و  فرهنگی در جمهوری عراق ، کشورهای منطقه و حتی مناطق مسلمانان نشین در سراسر جهان ارتباط پیدا می نماید که ظرفیت و انرژی این دیدار تاریخی خواهد توانست بر ترغیب و تقویت زمینه ها ی گفتگو ،  مذاکره و صلح و آرامش در  بین فرقه های سیاسی و مذهبی عراق و منطقه بطور “اخص”  و به گفتگوی ادیان به ویژه در بین مسیحیان و مسلمانان بطور “اعم ” کمک های شایان توجهی نماید .

*سومین اهمیت استراتژیک این رویداد را باید همزمانی سفر پاپ به منطقه خاورمیانه و خلیج فارس  و انتخاب جو بایدن به عنوان یک کاتولیک متعادل و آرام به عنوان رئیس جمهور جدید ایالات متحده آمریکا  ارزیابی نمود که دارای زمینه ها ی عمیق فکری و پیوند های مشترک عقیدتی  با پاپ فرانسیس بوده و این همزمانی و همراهی می تواند حامل پیام های معناداری برای جهان و آینده منطقه خلیج فارس باشد .

*چهارمین اهمیت راهبردی و استراتژیک این رویداد ویژه را باید در راستای ورود پاپ به مشرق زمین دانست که مهد تمدن ها ، ادیان و فرهنگ های مختلف بوده و  باعث رشد و گسترش دیپلماسی بین الادیانی و گفتگوی بینا مذهبی نیز خواهد گردید زیرا  این سفر نوید بخش این مهم و برآورده شدن  تحقق این آرزو خواهد بود که فضای عمومی روابط پیروان ادیان و مذاهب بتواند بر مناسبات دولت ها و ملتها  نیز تاثیرات قابل توجهی گذاشته و صلح و آرامش را برای کشورهای منطقه به ارمغان آورد .

در پایان ذکر این مهم ضروری است که سفر مهم و تاریخی پاپ فرانسیس به عراق در شرایطی صورت می گیرد که این کشور کماکان با بحران های مختلفی از جمله ناآرامی های سیاسی و دغدغه های امنیتی ناشی از حضور عناصر داعش و بازماندگان متعصب بعثی روبروست لکن ارزیابی های اولیه از نتایج سفر پاپ حکایت از بروز تغییر و تحولات مثبت در آینده عراق و همچنین افزایش همزیستی مسالمت آمیز  بین گروههای مختلف قومی ، نژادی ، مذهبی  و همچنین افزایش قدرت چانه زنی این کشور در صحنه مبادلات منطقه ای و بین المللی خواهد گردید.

کلید واژگان: آیت الله سیستانی , پاپ فرانسیس , گفتگو , مذاکره ,جمهوری عراق ,خاورمیانه , خلیج فارس , کاتولیک, افکار عمومی, دیپلماسی بین الادیان