انتخابات شهرداریها در فرانسه : نتایج و پیامدها

 دکتر سعید خالوزاده

استاد دانشگاه تحلیلگر ارشد مطالعات اروپا

بیان رخداد    

انتخابات همواره معنای خاصی در کشور فرانسه داشته است. احزاب و جناحهای سیاسی انتخابات را بمنزله فرصتی برای کسب قدرت و شهروندان انتخابات را بمثابه کارزاری می بینند که باید با دولت و جناح های سیاسی و احزاب بزرگ تسویه حساب کنند. چنانچه حزب یا دولتی نتوانسته باشد به وعده های انتخاباتی خود وفا کند با واکنش سریع رای دهندگان مواجه می شود و معمولا دولت حاکم با بیشترین و منفی ترین واکنشها مواجه می شود زیرا قدرت و کابینه را در دست دارد و باید جوابگوی انتظارات مردم باشد. انتخابات اخیر شهرداریها در فرانسه نیز از این قاعده مستثنی نبود.

دور دوم انتخابات شهرداری ها در فرانسه که در اصلهمانند رفراندمی برای تائید صلاحیت کارنامه رئیس جمهور این کشور محسوب میشد در حالی در 30 مارس 2014 برگزار شد که حزب اولاند شکست سنگینی را تجربه کرد. نتیجهانتخابات شهرداری ها نشان می دهد که حزب سوسیالیست به رهبری فرانسوا اولاند رئیس جمهور این کشور، فقط ۴۲ درصد آراء را به دست آورد، درحالی که اصلی ترین حزب مخالف دولت با ۴۹ درصد برنده این انتخابات شده است.

واژگان کلیدی : فرانسه، انتخابات، شهرداریها، سوسیالیستها، فرانسوا اولاند

تبیین رخداد

دور دومانتخابات شهرداری های فرانسه با شکست جناح چپ و دولت فرانسه به پایان رسید و سوسیالیست ها کنترل چندین شهر بزرگ را به جناح راست واگذار کردند. البته مهمترین نتیجه انتخابات شهرداریها که پست شهرداری پاریس است توسط خانم هیدالگو از حزب سوسیالیست با کسب بیش از 54 درصد آراء بدست آمد و وی به عنوان نخستین زن شهردار پاریس انتخاب شد. شهردار پاریس بطور سنتی از یک موقعیت بالای سیاسی برخوردار است و قبلا ژاک شیراک رییس جمهور و نخست وزیر پیشین فرانسه شهردار پاریس بوده است.

سوسیالیستهای حاکم بسیاری از کرسی های خود را در انتخابات شهرداریها که در سال۲۰۰۸کسب کرده بودند از دست دادند. بدینترتیب در انتخابات اخیر حزب سوسیالیست حاکم در ۱۵۰ شهر در رقابت با حزب یو ام پی بزرگترینحزب مخالف شکست خورد.در همینحال، حزب سوسیالیست در شرایطی شکست انتخاباتی را پذیرفت که بیش از ۳۸.۵ درصدفرانسوی‌ها از حضور در پای صندوق‌های رای خودداری کرده‌اند که رقمی بیسابقه محسوب می‌شود.تعداد زیاد غائبین به یک معنی نارضایتی شهروندان فرانسوی از اوضاع و احوال اقتصادی و اجتماعی کشور است. این در حالی است که، حزب راست افراطی جبهه ملیبه رهبری ژان ماری لوپن نیز توانسته است در شهرهای کوچک موفقیت زیادی به دستآورد و ۹ درصد آراء را از آن خود کند. این بزرگترین پیروزی این حزب درتاریخ تشکیل آن است.

از دلایل اصلی شکست اولاند در انتخابات محلی فرانسه بیشتر از هر چیز نارضایتی مردم فرانسه از عملکرد اقتصادیدولت سوسیالیست بود که بصورت واکنش منفی به نامزدهای سوسیالیست در انتخابات شهرداریها خود را نشان داد. مردم بخصوص اقشار ضعیف انتظار بهبود وضعیت اقتصادی و رفاهی شان را داشتند در حالی که دولت سوسیالیست حاکم نتوانست انتظارات آنها را برآورده کند و مردم نیز به آن رای ندادند.

عملکرد دولت بزرگترین دلیل شکست حزب حاکم بوده است. زیرا مردم همه مشکلات و ناملایمات را از چشم دولت حاکم می بینند و وعده های انتخاباتی آنرا بی نتیجه تلقی می کنند. بیکاری بالای ده درصد، کسریبودجه نگران کننده و ادامه مشکلات اقتصادی بخشی از کارنامه اقتصادی اولاند پس از دو سال ورود به کاخ الیزه است. نکته جالب آنکه دولت نیکولا سارکوزیرئیس جمهور سابق فرانسه به همین دلایل اقتصادی تنها ۵ سال بیشتر دوام نیافتو امروز همان تبعات اقتصادی دولت اولاند را نیز با این شکست سیاسی بزرگروبه رو کرده است.

پیام راهبردی انتخابات شهرداری ها در فرانسه بهعنوان یکی از بزرگترین قطب های اقتصادی اتحادیه اروپا و جهان غرب این استکه بحران اقتصادی در منطقه یورو ریشه ای و بسیار جدی است، نارضایتی هایاقتصادی امروز دولت های اروپایی ها را یکی از پس از دیگری قربانی می کند وعلائم بهبودی اقتصاد اروپا نیز چندان امیدوار کننده نیست.

نظرسنجیها حاکیست که آقای اولاند در حال حاضر نامحبوب ترین رئیس جمهور طی یک نسلاخیر است. یک نظرسنجی تازه نشان می دهد که فقط ۲۵ درصد مردم به او اعتماددارند.دوردوم انتخابات شهرداری ها در فرانسه که در اصل همانند رفراندمی برای تائیدصلاحیت رئیس جمهور این کشور محسوب می شود.حزب راست افراطی جبهه ملیکه سیاست های ضد مهاجرتی را دنبال می کند توانست در اغلب شهرهایفرانسه نتایج خوبی را کسب کند.در این رقابت ها حزب جبهۀ ملی به رهبری مارین لوپن و دست راستی های فرانسهدر مقایسه با سوسیالیست ها نسبت به دوره های قبلی بهتر ظاهر شدند.

فرانسوا اولاند رییس جمهوری فرانسهروز دوشنبه پس از شکست در انتخابات شهرداری ها، با پذیرش استعفای دولت اینکشور، مانوئل والس ۵۱ ساله را به عنوان نخست وزیر جدید فرانسه معرفی کرد. آقای والس وزیر کشور فرانسه بوده است.مجله اکونومیست از مانوئل والس بهعنوان “سارکوزی سوسیالیست‌ها” نام برده است که اشاره آن به رییس جمهور شدننیکلا سارکوزی است، در زمانی که وزیر کشور فرانسه بود.

 ژان مارک ایرو، نخست وزیر فرانسه همراه با اعضای کابینه‌اش روز دوشنبه از سمت‌های خود استعفاء دادند.استعفای دولت ۲۴ ساعت پس از شکستسوسالیست‌ها در انتخابات شهرداری‌ها رخ داد که به دنبال آن فرانسوا اولاند٬رییس جمهوری٬ تصمیم به ایجاد تغییرات اساسی در دولت گرفت.حزب سوسیالیست حاکم روز یکشنبه در انتخابات شهرداری‌ها و در ۱۵۰ شهر اینکشور به حزب اصلی اپوزیسیون و حزب راست افراطی باخت٬ نتیجه‌ای که حکایت ازنارضایتی عمومی از رهبری فرانسوا اولاند دارد.در جریان این انتخابات٬ نارضایتی‌ از سیاست‌هایاقتصادی دولت٬ بسیاری از رای‌دهندگان را به سمت نامزد‌های محافظه کار یاراست افراطی مخالف با مهاجرت سوق داد.فرانسوا اولاند در واکنش به نتیجه انتخابات 30 مارس تصمیم گرفت که نخست وزیر خود را قربانی کند و امیدوار است تابا ایجاد تغییرات سازمانی در دولت٬ از میزان نارضایتی‌ها بکاهد.

 در انتخابات شهرداری‌ها که نخستین انتخابات بزرگ پس از پیروزی فرانسوااولاند در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۲ بود٬ هر دو حزب راست افراطی وحزب محافظه کار و دست راستی اپوزیسیون٬ موفقیت‌های بزرگی به دست آوردند. حزب راست افراطی “جبهه ملی” به رهبری خانم مارین لوپن نوه رهبر این حزب ژان ماری لوپن٬ موفق شد کنترل ۱۱ شهر رابه دست گرفته و بیش از هزار و ۲۰۰ کرسی شهرداری‌ها را از آن خود کند.حزب اپوزیسیون “اتحاد برای جنبش مردمی” حزب نیکلا سرکوزی رییس جمهوریپیشین٬ نیز توانست در این انتخابات شماری از شهرهای اصلی را در دایره کنترلخود بگیرد.حزب راست افراطی جبهه ملی به رهبری ژان ماری لوپن نیز توانسته است درشهرهای کوچک موفقیت به دست آورد و ۹ درصد آراء را از آن خود کند.این بزرگترین پیروزی این حزب در تاریخ آن است. جبهه ملی ۱۲۰۰ کرسی شوراهای شهر را در فرانسه به دست آورده است.لوپن پس از اعلام نتایج انتخابات گفت: روشن است که ما در حال وارد شدن بهمرحله جدیدی هستیم، انحصار دو حزب بر سیاستهای فرانسه در حال شکسته شدن استو ما از این پس نیروی سوم خواهیم بود.

انتخابات شهرداری ها در حالی برگزار شد که حدود سی و هشت درصد از رای دهندگان ازحضور در پای صندوق های رای امتناع کردند که این در جمهوری پنجم فرانسه بیسابقه بوده است. بدین ترتیب درخواست یکشنبه گذشته دولت فرانسه برای حضورگسترده در انتخابات مورد بی توجهی شهروندان قرار گرفت. ارزیابی غائبین نشان می دهد بسیاری از شهروندان متعلق به توده های مردمی و اقشار ضعیف بوده اند و این یک علامت بسیار منفی برای دولت دست چپی سوسیالیست است.

جناح چپ فرانسه در انتخابات دیروز در بیش از صد و پنجاه شهرِ با بیش از نه هزار نفر جمعیت شکست خورد.براساس نتایج انتخابات، کنترل بیشتر شهرداری های فرانسه در اختیار جناح راست و حزب او. ام. پ. قرار گرفت.فرانسو کوپه، رئیس این حزب گفت : آنچه مسلم است او.ام.پ. اولین حزب فرانسهاست. این حزب برای اولین بار در تاریخ خود (تاریخ تاسیس حزب او ام پ سالدو هزار و دو است) در یک انتخابات محلی به پیروزی رسید. در بسیاری ازشهرهای بزرگ مردم می خواهند تفاوت مدیریت شهری میان راست و چپ را ببینند.ژان مارک ایرو، نخست وزیر فرانسه نیز پس از انتشار نتایج انتخابات اظهارداشت امشب، لحظه حقیقت است. نتایج این انتخابات، چه در سطح ملی و چه در سطحمحلی، به منزله شکست دولت و اکثریت است.با این شکست، فرانسوا اولاند مجبور به انجام اقداماتی است و ضمن خانه تکانی در کابینه باید راه حلهایی برای وضعیت دشوار اقتصادی فرانسه و بهبود شرایط طبقات کارگر و اقشار ضعیف فرانسه بعمل آورد.

تحلیل رخداد

سوسیالیستهای حاکم که در ماه مه 2012 بدنبال شکست دست راستی های نئوگلیست قدرت را در دست گرفتند امروز با شرایط دشواری مواجه هستند. فرانسوا اولاند رئیس جمهور سوسیالیست ترس آن دارد که به سرنوشت خلف خود نیکولا سارکوزی دچار شود و در انتخابات سال 2017 به دور دوم ریاست جمهوری خود نرسد. از طرفی دست راستی های محافظه کار از هم اکنون تمام تلاش خود را برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس نمایندگان سال 2017 بسیج کرده اند. بنظر می رسد مسابقه انتخاباتی از هم اکنون برای جناح ها و احزاب سیاسی فرانسه شروع شده و نتایج انتخابات شهرداری های اخیر اولین آزمون آن برای دو طرف بوده است. آزمونی که موقعیت سوسیالیست های حاکم را متزلزل کرده و اعتماد به نفس نئوگلیستها را افزایش داده است.

رای گیری روز یکشنبه یک هفته پس از آن برگزار شد که نرخ بیکاری در فرانسهبه رکورد جدیدی دست یافت و شمارش معکوس برای شکست حزب سوسیالیست رقم زده شد.رییس جمهوری فرانسه به دلیل مشکلات اقتصادی و سیاستهای داخلی خود با پایینترین میزان محبوبیت روبرو است و انتظار می رود که حزب راستگرای یو ام پیدر انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری آینده به موفقیت دست یابد. این دو انتخاباتقرار است در سال ۲۰۱۷ میلادی برگزار شوند و چشم انداز این انتخابات از هم اکنون تبدیل به کابوسی برای سوسیالیست های حاکم شده است. از طرفی بعد از شکست سارکوزی نئوگلیست و دست راستی در انتخابات ریاست جمهوری ماه مه 2012 و واگذاری کاخ الیزه به فرانسوا اولاند سوسیالیست، تکرار ریاست جمهوری یک نوبته می تواند عادی جلوه کند و این چشم انداز واگذاری قدرت برای سوسیالیستهای حاکم که 17 سال بعد فرانسوا میتران قدرت را در دست گرفته و به الیزه راه یافتند بسیار دشوار خواهد بود.

26/1/1393