مركز بين المللي مطالعات صلح – IPSC
در يك سال گذشته با افزایش فعالیت روس‌ها در سواحل سوریه و کمک های نظامی و سیاسی این کشور به دمشق با واكنش هاي رسمي و غير رسمي از سوي پیمان آتلانتیک شمالی و نیز ایالات متحده روبه‌رو شده است. در اين بين در ماه هاي گذشته و با و جود حملات امريكا و اسرائيل به سوريه طرح احتمال حظور زميني روسيه در سوريه نيز مطرح شده است. گفتگوی زیر با برای بررسی بیشتر وضعیت، علل و پیامدها و چشم انداز حضور نظامی روسیه در سوریه (مسکو اعلام کرد در صورت درخواست رسمی دمشق، نیروی زمینی به سوریه اعزام خواهد کرد) انجام شده است.
واژگان كليدي: آينده، حضور نظامي ، امنيت روسيه ، سوريه ، حضور زميني، مسكو،
مركز بين المللي مطالعات صلح: در شرايط كنوني مسكو با چه اهداف ژئوپلتيكي به سوريه نگاه ميكند؟
نگاه مسکو متاثر از ملاحظات و رویکردهای بین المللی و منطقه ای این کشور است. از یک سو روسیه درگیر تقابل یا رقابتی ناخواسته با غرب بویژه امریکا شده است و مایل نیست مانند اوایل دهه 1990، منافع خود را قربانی خواسته ها و فزون طلبی غرب نماید. از سوی دیگر، منطقه خاورمیانه بطور سنتی حوزه نفوذ اتحاد شوروی و روسیه بوده و تحولات در این منطقه می تواند منافع و امنیت روسیه را تحت تاثیر قرار دهد. بر این اساس، حضور روسیه در منطقه بویژه پس از عبور از شرایط پس از فروپاشی، می تواند به نوعی مظهر اقتدار روسیه نیز تعبیر گردد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: حضور نظامي و امنيتي مسكو در سوريه چگونه و با چه اهدافي صورت مي گيرد؟
یکی از مبانی اساسی رویکرد روسیه نسبت به تحولات منطقه ای، ضرورت حفظ حکومت های قانونی است. بر چنین مبنائی است که روسیه از تداوم حکومت قبلی اوکراین و نیز برخی حاکمیت های در معرض خطر در خاورمیانه حمایت می کند. بعلاوه، روسیه مناقشه در سوریه را بخشی از سناریوی غرب برای سرنگونی حاکمیت های متمایل به روسیه ارزیابی می کند. همچنین، بسیاری از عناصر تکفیری و افراطی از جمهوری های مسلمان نشین در سوریه حضور یافته و در صورت عدم سرکوبی آن ها، می توانند تهدیدی بالقوه برای روسیه محسوب شوند. هدف اساسی روسیه، حفظ نظام سیاسی سوریه به عنوان متحد سنتی مسکو و ممانعت از تبدیل آن به پایگاه دیگری برای غرب است. این در شرایطی است که از دیدگاه روسیه، کشورهای ترکیه، اردن، مصر و عربستان اساسا متحد غرب محسوب گردیده و تقویت این محور، می تواند مخالف منافع روسیه باشد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: مسکو اعلام کرده در صورت درخواست رسمی دمشق، نیروی زمینی به سوریه اعزام خواهد کرد. اين امر در چه شرايطي تحقق خواهد يافت و بسترهاي مورد نياز آن چيست؟
روسیه بیش از هر چیز مایل به خاتمه بحران سوریه از طریق مذاکرات سیاسی است. بر این اساس، هر گونه گسترش بحران در اشکال نظامی بویژه اگر منجر به مداخله و حضور بیشتر نیروهای نظامی روسیه باشد مورد توجه روسیه نخواهد بود. به همین دلیل، اعلام آمادگی برای اعزام نیروی زمینی به سوریه را می توان بخشی از عملیات روانی مسکو ارزیابی کرد و مقامات سیاسی- نظامی تمایلی به افزایش حضور نظامی خود در سوریه ندارند زیرا آینده این بحران بسیار پیچیده و غیرقابل پیش بینی است.
مركز بين المللي مطالعات صلح: وضعیت و پیامدها و چشم انداز حضور نظامی روسیه در سوریه و اعزام نیروی زمینی به سوریه چه خواهد بود و چه تاثيري در افزايش قدرت دمشق و كاهش قدرت مخالفان و.. دارد؟
بطور طبیعی همان گونه که حضور نظامی روسیه در سوریه موجب تغییر معادلات میدانی و تضعیف مخالفین حکومت سوریه شد، افزایش حضور نظامی روسیه نیز در هر شکل آن به سود دولت سوریه است. لکن همان گونه که گفته شد؛ از یک سو، تحولات میدانی در شرایط کنونی به گونه ای نیست که ضرورت حضور نیروی زمینی روسیه را ایجاب نماید و از سوی دیگر، مقامات روسی نیز تمایلی به اعزام نیروی زمینی به سوریه ندارند.
مركز بين المللي مطالعات صلح: حملات اسرائيل و امريكا در سوريه چه تاثيري و تاثري در كنش نظامي روسيه در سوريه دارد؟
بنظر نمی رسد حملات نظامی امریکا و اسرائیل موجب افزایش حضور نظامی روسیه شود، بلکه روس ها تلاش می نمایند تا این گونه موضوعات را در مذاکرات سیاسی با واشنگتن و تل آویو حل و فصل نمایند. این حملات اگر موجب تغییرات اساسی در معادله قدرت طرف های درگیر در سوریه نشود، تنها با اعتراض سیاسی و انتشار بیانیه های محکومیت از سوی روسیه مواجه خواهد شد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: آينده حضور نظامي و امنيتي روسيه در سوريه چيست به چه عواملي وابسته است؟
روسیه معتقد به حل و فصل بحران سوریه از طریق سیاسی است و هرگونه تغییر مواضع سیاسی – نظامی روسیه، معطوف به چنین هدفی است. به نظر می رسد مسکو سطح کنونی حضور نظامی خود در سوریه را تا دستیابی به دستاوردهای مورد نظر در سوریه حفظ خواهد کرد. نتایج مذاکرات آستانه و روند روابط روسیه با امریکا و برخی متحدین منطقه ای آن نظیر ترکیه و عربستان می تواند از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر نوع رفتار روسیه در سوریه باشد.
مركز بين المللي مطالعات صلح: طح و برنامه مسكو براي آينده سوريه چيست؟
پای بندی به حل و فصل سیاسی بحران، حفظ حکومت کنونی سوریه با کمترین هزینه، تضعیف گروه های تروریستی بویژه داعش و النصره، ادامه همکاری با امریکا و متحدین منطقه ای آن و البته حفظ جمهوری اسلامی ایران به عنوان شریک منطقه ای خود و یک کشور تاثیرگذار در روند تحولات سوریه از مهمترین رویکردهای روسیه برای آینده سوریه است.
