اردشیر پشنگ مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC بیان رخداد: دو گروه عمده کُرد عراقی (اتحادیه میهنی کردستان عراق و دموکرات کردستان عراق) از همان ابتدای تغییر نظام بعثی که در نتیجه حمله گسترده نظامی آمریکا و متحدینش به عراق حاصل شد سعی وافری نموده اند تا منافع و موقعیت کُردها در این کشور در حال گذار را تقویت کرده و در زمانی کوتاه به خواستهای تاریخی جنبش خود دست یابند. سابقه طولانی تر سیاسی و مبارزانی و نیز داشتن انسجام بهتر و امنیت فراگیرتر نسبت به گروههای عرب دیگر که معارض صدام بودند باعث شد تا در خلال سالهای 2003 تا 2005 کُردها در سایه حمایت های نسبی ایالات متحده بتوانند به بسیاری از خواستهای خود از جمله ایجاد ساختار «جمهوری فدرال» برای عراق جامه عمل بپوشاند و برخی خواسته های دیگر همچون الحاق کردن کرکوک و دیگر مناطق مورد ادعایشان را از طریق تصویب موادی قانونی پیگیری
