راهبرد روسیه در لیبی: اهداف ژئوپلیتیک و منافع استراتژیک
دکتر معصومه محمدی پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC لیبی بهعنوان یکی از مهمترین کشورهای شمال آفریقا، طی دهه گذشته به صحنه رقابت قدرتهای منطقهای و جهانی تبدیلشده است. بحران سیاسی و جنگ داخلی این کشور که با سرنگونی معمر قذافی در سال ۲۰۱۱ آغاز شد، بستری برای مداخله خارجی فراهم کرده است. در این میان، روسیه نقشی پررنگ و پیچیده ایفا کرده و به یکی از بازیگران کلیدی در تحولات لیبی تبدیلشده است. این یادداشت به تحلیل راهبرد روسیه در لیبی، اهداف ژئوپلیتیک و منافع استراتژیک آن در این کشور پرداخته است. پیشینه حضور روسیه در لیبی حضور روسیه در لیبی به دوران شوروی بازمیگردد، زمانی که مسکو روابط نزدیک سیاسی و نظامی با رژیم معمر قذافی برقرار کرده بود. لیبی در دوران قذافی یکی از متحدان کلیدی شوروی در شمال آفریقا محسوب میشد؛ اما با فروپاشی شوروی و تغییرات ژئوپلیتیکی در جهان،
تغییر توازن قدرت و ابهام در آینده دولت سوریه
فاطمه خادم شیرازی پژوهشگر و مدرس دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح–IPSC بازیگران منطقه ای و فرامنطقه ای در تغییر توازن قدرت ابهام در آینده دولت سوریه نقش های متعددی را بازی کردند. بازیگران منطقه ای به صورت مستقیم در تحولات سوریه دخالت کردند تا منافع خود را تأمین کنند. از سوی دیگر، کشورهایی نیز نقش کلیدی در شکل دهی به نتایج بحران داشتند. حمایت نظامی و سیاسی این کشورها از گروه های خاص و تلاش های دیپلماتیک برای دستیابی به توافقات یا جلوگیری از نفوذ دیگر کشورها در معادلات سوریه تأثیر بسزایی داشت. در نتیجه، تحولات سیاسی و نظامی در سوریه تحت تأثیر این بازیگران و استراتژی های آنها قرار گرفت. با شکل گیری دولت انتقالی در سوریه،عواقب پس از آن یک سناریوی سیاسی تکه تکه ای است که ممکن است به راحتی به هرج و مرج تبدیل شود. این که چه کشورهایی بیشتر بر اوضاع سوریه
جایگاه و نقش علویان ترکیه
گلناز سعیدی عضو هیئت علمی دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح-ipsc علویان بهعنوان یکی از بزرگترین اقلیتهای مذهبی در ترکیه، ترکیبی منحصر به فرد از آموزههای اسلام شیعه، تصوف، و فرهنگ ترکی-ایرانی را نمایندگی میکنند. با وجود اختلافات اساسی در عقاید و آیینها نسبت به اکثریت سنی، این جامعه در طول تاریخ با سرکوب و تبعیضهای متعددی روبهرو بوده است. باورهای علوی که تأکید زیادی بر عرفان، عشق، عدالت، و وحدت انسانی دارند، در قالب مناسکی چون جمخانه و سماح تجلی مییابد. نوشتار زیر با بررسی ریشههای تاریخی علویان، از خاستگاههای قزلباش و بکتاشی تا چالشهای معاصر، به تحلیل تحولات هویتی و اجتماعی آنها میپردازد. همچنین، نقش علویان در پویاییهای سیاسی، فرهنگی، و مذهبی ترکیه و تنشهای میان قومیت و مذهب در میان علویان کرد تحلیل میشود. در پایان، تأثیرات شهرنشینی و تغییرات اجتماعی بر هویت علوی و تلاشهای این جامعه برای احیای فرهنگی و حقوقی مورد بحث
نگرش چین در سوریه ، نگرانی ها و چشم انداز
سام سهرابی پژوهشگر مسائل بین الملل مرکز بین المللی مطالعات صلح-ipsc سوریه، کشوری در خاورمیانه است که از سال 2011 درگیر یک نزاع مسلحانه و پیچیده است. این نزاع، مهاجرتهای گسترده مردم سوریه شده است. در این فضای پیچیده، چین، یکی از قدرتهای بزرگ جهان، نقشی مهم را ایفا کرده است. مناقشه سوریه که در سال 2011 آغاز شد، توجه بین المللی گسترده ای را به خود جلب کرده است و قدرت های مختلف جهانی برای نفوذ در حال رقابت هستند. در این میان، نقش چین با توجه به اصول منحصربهفرد سیاست خارجی و نفوذ فزاینده اقتصاد جهانی به ویژه جذاب است. چین، کشوری است که در طول تاریخ، رویکردی خاص در مورد مسائل بینالمللی داشته است. این کشور، به عنوان یک قدرت بزرگ با تاکید بر اصل عدم دخالت در مسائل داخلی، رویکردی خاصی را دنبال کرده است. چین از حق وتوی خود در سازمان ملل متحد
چشم انداز حضور داعش خراسان در بلوچستان پاکستان
دکتر مریم وریج کاظمی پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC بسیاری از کارشناسان معتقدند پاکستان از طریق تسلط بر گروه داعش خراسان، تلاش می کند تا نفوذ خود را در فضای پیرامونی اش افزایش دهد و آن را تقویت نماید. از آنجائی که رقابت بین طالبان افغانستان و داعش خراسان می تواند بر رقابت بین تحریک طالبان پاکستان و داعش خراسان تأثیر بگذارد بنابراین، به نظر می رسد کنترل و نفوذ بر داعش خراسان یکی از تاکتیک های اولیه ای است که پاکستان برای کنترل امارت اسلامی افغانستان و تحریک طالبان پاکستان به کار می گیرد. دلیل دیگر، به ویژه پس از حمله به سالن کروکوس سیتی مسکو در مارس 2024، به نظر می رسد که با گسترش دامنه این گروه در آسیای مرکزی، پاکستان می خواهد اهمیت خود را به عنوان نیروی اصلی جنگ علیه چنین گروه هایی در منطقه حفظ کند. این شبیه
وضعیت اقتصادی، اجتماعی کردها در سوریه
دکتر گلناز سعیدی عضو هیئت علمی دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC کردهای سوریه بهعنوان یکی از بزرگترین اقلیتهای قومی این کشور، تأثیرات قابل توجهی در تاریخ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سوریه داشتهاند. این گروه عمدتاً در شمال و شمال شرق سوریه سکونت دارند و از ابتدای قرن بیستم، پس از توافقنامه سایکس-پیکو در سال 1916 که کردهای خاورمیانه را تقسیم کرد، بهعنوان اقلیتی شناخته شدند. کردهای سوریه، برخلاف کردهای عراق و ترکیه، در سطح جهانی کمتر شناخته شدهاند، اما همانند دیگر کردهای منطقه، روابط پرتنشی با دولت مرکزی داشتند و بهعنوان اقلیتی با نقض حقوق بشر مواجه بودند. در طول تاریخ، سیاستهای سرکوبگرانه دولت سوریه و تحولات جنگ داخلی این کشور، بر وضعیت کردها تأثیرات عمیق و پیچیدهای گذاشته است. در بعد اقتصادی، کردها بهویژه در مناطق تحت کنترل خودمختار، با مشکلاتی مانند وابستگی به کمکهای انسانی، کمبود زیرساختهای اساسی و بحرانهای اقتصادی ناشی از جنگ روبهرو
تغییر در سیاست هسته ای روسیه و مسابقه تسلیحاتی جدید
فاطمه خادم شیرازی پژوهشگر و مدرس دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC تغییرات در سیاست های هسته ای روسیه نشان دهنده افزایش وابستگی این کشور به سلاح های هسته ای به عنوان ابزاری برای فشار و تهدید در بحران های نظامی، به ویژه در جنگ داخلی است. به نظر می رسد پوتین از تهدید به استفاده از تسلیحات هسته ای در پاسخ به حملات احتمالی اوکراین با موشک های ساخت آمریکا استفاده کرد. این تهدیدها در راستای تطبیق دکترین هسته ای جدید روسیه بودند که شرایط استفاده از سلاحهای هسته ای را گسترش می دهد. هدف از این اقدامات به احتمال زیاد ایجاد ترس و تردید در هم پیمانان اوکراینی و همچنین تقویت وضعیت استراتژیک روسیه در جنگ بود.این تغییرات می تواند به طور بالقوه بر ثبات و امنیت جهانی تأثیر بگذارد و کشورهای دیگر را به سمت تسلیحات هسته ای سوق دهد.چرا روسیه سیاست هسته ای خود را
رویکرد روسیه به سوریه پس از سقوط دولت بشار اسد
دکتر معصومه محمدی پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC روسیه از سال ۲۰۱۵ بهطور مستقیم در بحران سوریه دخالت کرده و به یکی از اصلیترین حامیان نظام بشار اسد تبدیل شده است. این مداخله، با هدف جلوگیری از سقوط دولت اسد، حفظ منافع استراتژیک مسکو در منطقه و مقابله با نفوذ غرب انجام شد. با این حال، سقوط دولت بشار اسد، بهعنوان نقطه عطفی در تحولات سوریه، سیاستها و نقشآفرینی روسیه در این کشور را وارد مرحلهای جدید کرده است. ولادیمیر پوتین، رئیسجمهور روسیه، با اذعان به اینکه سقوط اسد به معنای شکست روسیه در سوریه نیست، نشان داده که این کشور برنامهای بلندمدت برای حضور و نفوذ خود در خاورمیانه دارد. بازنگری در منافع کلیدی روسیه در سوریه روسیه در دوره پس از سقوط اسد همچنان اهداف استراتژیک خود را دنبال میکند، هرچند که راهبردهای آن ممکن است دستخوش تغییراتی شود. پایگاههای طرطوس
کریدور زنگزور و فرصت های ایران
دکتر مریم وریج کاظمی پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC کریدورهای اقتصادی عوامل اقتصادی را در امتداد یک جغرافیای مشخص به هم متصل می کنند. آنها از طریق ایجاد زیرساخت هایی مانند راه آهن یا خطوط لوله ارتباطات مهمی را بین هاب های اقتصادی که معمولاً در مناظر شهری متمرکز هستند، فراهم می نمایند و با کاهش موانع تجاری، افزایش حجم تجارت، و تقویت توسعه اقتصادی، همکاری و رشد را در میان کشورهای مجاور ارتقا می بخشند. کریدورهای اقتصادی می توانند برای جذب سرمایه گذاری های جدید، تقویت تولید کشاورزی، دسترسی آزاد به منابع طبیعی و تسهیل صادرات آنها به بازارهای جهانی طراحی شوند. اگرچه کریدور های اقتصادی پدیده جدیدی نیستند اما در طی سال های گذشته تاکنون توسعه آنها شدت یافته است. این کریدورها تقریباً در هر قاره ای از مرزهای بین المللی عبور می کنند، صدها کیلومتر گسترش می یابند و به مناطق
دیاسپورای ایرانی و تسهیل خدمات و تعمیق اعتماد
علی بمان اقبالی زارچ رئیس گروه مطالعات اورآسیا مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC یکی از گزینه ای انسانی برای شرایط بهتر کار ، زندگی و تحصیل جابجایی و مهاجرت بوده است . این موضوع در صدر اسلام هم برای ترویج این دین توحیدی مورد توجه نبی مکرم اسلام (ص) بوده است و در ادوار مختلف تاریخی انواع مختلف اجتماعی ، سیاسی ، امنیتی ، علمی و فرهنگی و دینی و اقتصادی آن تجربه شده است ؛ پدیده ای که در بسیاری از مواقع در فرایندی سوداگرایانه با استقبال غیر محسوس و حساب شده پذیرندگان همراه بوده است یعنی موضوع مهاجرت نخبگان و فرار مغزها که از سال ها پیش از اهداف کشورهای توسعه یافته ای چون امریکا ، کانادا ، استرالیا و اروپای غربی بوده است؛ موضوعی که از هزاره سوم و با بالا رفتن هزینه تحصیل ، تربیت نیروی انسانی و کاهش زاد و ولد در جهان غرب
رقابت ژئوپلیتیکی چین و روسیه در آفریقا
دکتر مریم وریج کاظمی پژوهشگر مسائل ژئوپلیتیک مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC قاره آفریقا، با 60 درصد از زمین های قابل کشت بر روی کره زمین، 30 درصد از ذخایر معدنی و جمعیتی نزدیک به 1.5 میلیارد نفر، منطقه ای استراتژیک برای امنیت جهانی به شمار می آید. از این رو به طور همزمان روسیه و چین در حال تحکیم نفوذ سیاسی و نظامی خود در سراسر این قاره هستند. رقابت تاریخی بین پکن و مسکو در آفریقا از دهه 1960 آغاز شد، زمانی که آنها برای به دست آوردن کنترل بر جنبش های کمونیستی در سراسر جهان و کمک به جنبش های استقلال آفریقا در رقابت بودند(1). اما هم اکنون این دو کشور سیاست اقتصادی بلندمدت و توسعه نقش صنعت نظامی و قدرت نظامی را جایگزین علاقمندی های پیشین خود کردند که می تواند با تشدید رقابت ها بین دو طرف وضعیت ثبات را در قاره آفریقا
تحولات منطقه ای و فرصت های جدید تهران- قاهره
داود احمدزاده کارشناس مسائل مصر مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC سفر دکتر مسعود پزشکیان به قاهره و شرکت در نشست دی 8 در شرایط سخت منطقه خاورمیانه و بازآرایی ائتلاف هاواتحادها آن بعد از سرنگونی رژیم سابق سوریه و نیز تداوم حملات فراگیر اسرائیل در مرزهای اشغالی با این کشور، آینده تحولات ونیز چگونگی تنظیم مناسبات دیپلماتیک رسمی تهران- قاهره به عنوان دو کنشگر اصلی و اثرگذار در دنیای اسلام را با پرسش های جدی تر مواجه ساخته است . مصر از زمان کودتای افسران آزاد، بدلیل ظرفیت های سیاسی و نظامی با تکیه بر دو عنصر اصلی ناصریسم ( سوسیالیسم- ناسیونالیسم عربی) به دنبال نقش آفرینی در مسئله فلسطین بوده است. تا قبل از صلح با رژیم اسرائیل وطی جنگ های 1952 و 1967، مصر به دنبال آن بود که از طریق نسبت به باز پس گیری مناطق اشغالی فلسطین اقدام کند. اما بعد از ناکامی های
توسعه کریدورها و تاثیرات آن بر ژئوپلیتیک حقوق بین الملل در خاورمیانه
سعید بهبودی نژاد دکتری حقوق بین الملل مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC ایده تبدیل مرزها به نقاط اتصال بین کشورها و قاره ها در سال های اخیر مورد توجه کارشناسان حقوق بین الملل از دیدگاه ژئوپلتیک قرار گرفته است و اینکه چطور پروژه های که جنبه ژیوپلتیکی دارند میتوانند در حوزه حقوق بین الملل هم قرار بگیرند به عنوان مثال و در این راستا پروژه های متعددی برای ایجاد کریدورهای اقتصادی بین آسیا و اروپا در حال انجام است را نام برد . دو نمونه مهم عبارتند از ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) و کریدور اقتصادی هند-خاورمیانه-اروپا (IMEC) .اگرچه هر دو برای ایجاد شبکه های اقتصادی یکپارچه ای طراحی شده اند که از مرزها فراتر می روند، اما بعید است که واقعیت رقابت ژئوپلیتیکی و جنبه های حقوقی آن را تغییر ندهند. در واقع، BRI و IMEC ممکن است به دلیل رقابت بین ایالات متحده و چین، توزیع
نقش علویان در سیاست سوریه و آینده پیشرو
دکتر گلناز سعیدی عضو هیئت علمی دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح-IPSC چکیده جامعه علویان سوریه، با تاریخ و هویتی پیچیده، در تحولات سیاسی و اجتماعی سوریه نقشی مهم ایفا کرده است. علویان که به عنوان اقلیتی مذهبی در این کشور شناخته میشوند، در طول تاریخ تحت تأثیر حاکمیتهای مختلف و درگیریهای مذهبی و قومی قرار داشتهاند. از زمان تأسیس جمهوری سوریه و به ویژه پس از به قدرت رسیدن حافظ اسد در دهه ۱۹۷۰، علویان توانستند نفوذ قابل توجهی در سیاست و نظامیگری این کشور پیدا کنند. با آغاز جنگ داخلی سوریه در سال ۲۰۱۱، جامعه علوی با چالشهای بیسابقهای روبرو شد که تهدیدات امنیتی، نارضایتیهای اجتماعی و بحرانهای اقتصادی را شامل میشود. در این شرایط، هویت دینی علویان تقویت شده و جنبشهای احیای دینی در میان آنها رشد کردهاند. علاوه بر این، روابط این جامعه با دیگر گروههای مذهبی و قومی در سوریه در حال تحول است
چالش های آینده دروزی ها در سوریه
دروزی ها در سوریه دکتر گلناز سعیدی عضو هیئت علمی دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح- IPSC چکیده دروزی هایکی از اقلیت های مذهبی مهم در سوریه هستند که تاریخ و فرهنگ خاص خود را دارند. این گروه مذهبی که در قرن یازدهم میلادی در دوران خلافت فاطمیان در مصر بنیانگذاری شد، در مناطق مختلفی از خاورمیانه، به ویژه در سوریه، لبنان و فلسطین زندگی می کنند. در سوریه، دروزی ها بیشتر در استان السویداء و منطقه جبل الدروز متمرکز هستند. آنها به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و سیاسی خود در سوریه، در طول تاریخ نقش های مهمی در تحولات سیاسی و اجتماعی این کشور ایفا کرده اند. این اقلیت مذهبی در جنگ های داخلی اخیر سوریه نیز سعی کرده اند که از درگیری های اصلی دوری جسته و در عین حال هویت فرهنگی و دینی خود را حفظ کنند. این مقاله به بررسی تاریخ، وضعیت کنونی