دکتر گلناز سعیدی استاد دانشگاه مرکز بین المللی مطالعات صلح – IPSC مقدمه وطن‌دوستی و انسجام ملی از ارکان اساسی هویت سیاسی و فرهنگی هر ملتی هستند، اما در ایران این مفاهیم تنها یک حس عاطفی یا تعلق جغرافیایی نبوده‌اند؛ بلکه در بستر تاریخی این سرزمین، به‌مثابه نوعی وظیفه اخلاقی و تمدنی در برابر تهاجم بیگانه و فروپاشی داخلی تلقی شده‌اند. هویت ایرانی، برخلاف بسیاری از ملت‌های نوظهور، حاصل یک فرایند چند هزار ساله است که در آن شاهنامه فردوسی، نه فقط یک اثر ادبی بلکه سندی برای حفظ زبان، فرهنگ و وطن‌دوستی در مقابل استیلای عربی و مغولی تلقی می‌شود (Tehran Times, 2025). از دوره مادها و هخامنشیان تا دوران اسلامی و سپس تا دولت‌ـ‌ملت مدرن، ایران بارها در معرض تهدیدها و گسست‌های شدید قرار گرفته اما انسجام درونی آن، اغلب باعث ترمیم بافت اجتماعی شده است. نمونه‌های تاریخی چون نهضت‌های محلی در دوره صفوی، جنبش تنباکو در عصر
